‎مرفولوژی گلبول‌های قرمز

حلقه کابوت: حلقه ارغوانی رنگ و گرد یا به اشکالی شبیه عدد 8 انگلیسی و یا علامت سئوال در داخل گلبول قرمز از جنس میکروتوبول‌های باقیمـانده از دوک تقسیم هسته که بطور غیرطبیعی مجتمع شده و به‌صورت کلاف قابل رنگ آمیزی در آمده، دیده می‌شود. این حالت در رنگ آمیزی رومانوفسکی دیده می‌شود. د...

اجسام پاپن هایمر: درون گلبول‌های قرمز گرانول های منفرد آبی رنگ از جنس آهن دیده می‌شود. این حالت در رنگ آمیزی رومانوفسکی دیده می‌شود. در رنگ آمیزی حیاتی تمایز آن از رتیکولوسیت مشکل است و فقط با رنگ آمیزی آهن میتوان از حضور آن مطمئن شد. در رنگ آمیزی آهن، گلبول قرمز حاوی چنین گران...

اجسام هاول ژولی: یک تا دو عدد گرانول گرد منظم از جنس و رنگ هسته، در حاشیه گلبول قرمز دیده می شود. در رنگ آمیزی حیاتی به رنگ ارغوانی تیره است و باید از رتیکولوسیت تشخیص داده شود. این حالت در آنمی همولیتیک، پس از طحال برداری، کم خونی سیدروبلاستیک، انمی مگالوبلاستیک، تالاسمی و کم خونی داسی شکل د...

سلول داسی شکل: گلبول قرمز کمانی شکل که در دو انتها نوک تیز است و ممکن است به شکل های v یا s نیز دیده شود. این حالت در هموگلوبینوپاتی SC، تالاسمی سیکل سل و کم خونی داسی شکل دیده می‌شود.

شیستوسیت: گلبول قرمز شکسته شده است که به اشکال مختلف قابل مشاهده می‌باشد. این شکل در برخی حالات سوختگی شدید، کم خونی همولیتیک، کم خونی میکروآنژیوپاتیک، پرکاری طحال، تالاسمی ماژور، متاپلازی میلوئید، دریچه مصنوعی قلب، متاستاز و برخی حالات دیگر دیده می‌شود.

سلول قطره اشکی: گلبول قرمز قطره‌ای شکل که داکروسیت نیز نامیده می‌شود. این حالت در آنمی فقر آهن، تالاسمی، میلوفیبروز، همولیزهای داخل رگی و تومورهای متاستاتیک و کم خونی‌های همولیتیک دیده می‌شود. 

تارگت سل: گلبول قرمز شبیه سیبل هدف که در کم خونی داسی شکل، هموگلوبینوپاتی C، تالاسمی، بیماری های کبد و به‌صورت آرتیفکت در اسمیر با غلظت نامناسب EDTA دیده می‌شود.

استوماتوسیت: گلبول قرمزی است که هاله روشن مرکزی آن بیضی شکل شده است. در استوماتوز ارثی، کم خونی همولیتیک، افراد null Rh، بیماری‌های انسدادی کبد و نیز بصورت آرتیفکت (مثلا نمونه‌ای که در مجاورت EDTA مانده باشد) مشاهده می‌گردد.‍

اسفروسیت: گلبول قرمز فاقد هاله روشن مرکزی است. در کم خونی همولیتیک اتوایمیون، پرکاری طحال، سوختگی و نیز بصورت آرتیفکت در انتهای گسترش خونی دیده می‌شود.

پلی کرومازی: گلبول قرمز به رنگ آبی خاکستری به‌علت حضور مقادیر زیادی RNA و ریبوزوم می‌باشد، از گلبول قرمز بالغ بزرگتر است و امکان دارد که فاقد هاله روشن مرکزی باشد. در رنگ آمیزی رومانوفسکی پلی کرومازی و در رنگ آمیزی حیاتی رتیکولوسیت هستند. این حالت در آنمی همولیتیک و خونریزی حاد دیده می&zwn...

اوالوسیت: گلبول قرمز بیضی شکل یا تخم مرغی شکل است.در الیپتوسیتوز ارثی، فقر آهن، تالاسمی، میلوفیبروز و کم خونی مگالوبلاستیک دیده می‌شود.

پوئیکیلوسیتوز: تنوع در شکل گلبول‌های قرمز است. این حالت در در کم خونی فقر آهن، کم خونی مگالوبلاستیک و در حاشیه اسمیر به‌صورت آرتیفکت دیده می‌شود.

بازوفیلی منقوط: درون گلبول‌های قرمز گرانول‌های آبی تیره، نامنظم و به تعداد زیاد از جنس RNA و پلی ریبوزوم دیده می‌شود. این حالت در رنگ آمیزی رومانوفسکی دیده می‌شود. اگر نمونه خون به مدت طولانی در مجاورت EDTA بماند، این گرانول‌ها دیده نمی‌شوند. این حالت در تالاسمی، مسمومی...

تشکیل رولو: حالتی است که گلبول‌های قرمز به‌شکل سکه روی هم قرار می‌گیرند. این حالت در افزایش فیبرینوژن، گلبولین یا کلسترول پلاسمایی و نیز در پاراپروتئینمی، میلوم مولتیپل، ماکروگلبولینمی والدن اشتروم و به‌صورت آرتیفکت در نواحی ضخیم اسمیر خونی مشاهده می‌شود.

سیدروسیت: اریتروسیت‌هایی هستند که دارای یک یا چند گرانول محتوی آهن به اندازه‌های مختلف می‌باشند ودر واکنش آبی پروس دیده می‌شوند. گاهی اوقات به صورت دانه‌های بازوفیلیک در اسلایدهای رنگ آمیزی شده با روش‌های رومانوفسکی دیده می‌شوند و ممکن است به‌عنوان اجسام پاپن...

آکانتوسیت: گلبول قرمز دارای زواید بلند و نامنظم که تعداد آن‌ها معمولا کمتر از ۱۰عدد است. نام دیگر آن Spur cell می‌باشد. این حالت در بیماری‌های کبدی، آبتالیپوپروتئینمی، بعد از طحال برداری، فنوتیپ مک لود و در فقر LCAT مشاهده می‌شود.

گلبول قرمز خاردار یا اکینوسیت (Crenated): گلبول‌های قرمز دارای غشای سیتوپلاسمی ناهموار است و تعداد این ناهمواری‌ها در سطح سلول بیش از ۱۰ زائده کوتاه نوک تیز یا نوک پهن می‌باشد. واژه‌های cell Crenated و cell Burr نیز به همین معنی هستند. این حالت در اورمی، کارسینوما، زخم معده، کمبو...

الیپتوسیت: گلبول‌های قرمز سیگاری شکل و کشیده هستند. این حالت در الیپتوسیتوز ارثی، فقر آهن، تالاسمی، آنمی داسی شکل، فنوتیپ لیچ (فقدان آنتی ژن‌های گروه خونی گربیچ) و کم خونی مگالوبلاستیک دیده می‌شود.

سلول گازانبری: سلول‌هایی هستند که گویی بخشی از ماده سلولی آن‌ها به وسیله گاز انبر برداشته شده است. این‌ها احتمالاً فرایند قطعه قطعه شدن را نشان می‌دهند.گاهی اوقات راکتی یا قارچی شکل است که معمولا در پرکاری طحال دیده می‌شود.

اجسام هاینز: اجسامی به قطر یک الی سه میکرون، غشاء نامشخص، در حاشیه سلول از جنس هموگلوبین دناتوره شده هستند که صرفا با رنگ آمیزی حیاتی قابل روئیت است، البته در رنگ آمیزی اخیر به رنگ سبز آبی روشن است که باید از رتیکولوسیت تشخیص داده شود. این اجسام در فقر G6PD، تالاسمی و هموگلوبین های ناپایدار د...

رتیکولوسیت: به اندازه ۷ تا ۱۰ میکرون است. فاقد هسته بوده و دارای سیتوپلاسم صورتی مایل به خاکستری و بدون گرانول است. بطور نسبی ۰/۵ تا ۲ درصد گلبول‌های قرمز خون محیطی را به خود اختصاص می‌دهد. در رنگ آمیزی حیاتی دارای حداقل دو انکلوژن (رشته یا گرانول) آبی رنگ است.

میکروسیت: گلبول قرمز کوچکتر از ۶ میکرون است یعنی کوچکتر از هسته لنفوسیت کوچک و در کم خونی فقر آهن، تالاسمی، مسمومیت با سرب، هموگلوبینوپاتی E و آنمی ناشی از بیماری‌های مزمن مشاهده می‌شود.

ماکروسیت: گلبول قرمز بزرگتر از ۹ میکرون یعنی بزرگ‌تر از هسته لنفوسیت کوچک است. در کم خونی مگالوبلاستیک، بیماری‌های کبدی، کم کاری تیروئید، الکلیسم، مراحل نهایی آنمی آپلاستیک و رتیکولوسیتوز مشاهده می‌شود.

سلول تاخورده: گلبول‌های قرمز تا خورده در تالاسمی و هموگلوبینوپاتی C دیده می‌شود.

اتوآگلوتیناسیون: این حالت عبارت از تجمع گلبول‌های قرمز در سطح گسترش خونی است و در اثر حضور اتوآگلوتینین‌های سرد در پلاسما و نیز در ماکروگلوبولینمی دیده می‌شود.

آنیزوسیتوز: این حالت که در برخی از آنمی‌ها دیده می‌شود تنوع در اندازه گلبول‌های قرمز را به نمایش می ‌گذارد.

هیپوکروم: گلبول قرمزی که هاله روشن مرکزی آن افزایش یافته است (قطر هاله مرکزی بیش از یک سوم قطر سلول است). در کم خونی فقر آهن، تالاسمی، مسمومیت با سرب و آنمی ناشی از بیماری‌های مزمن مشاهده می‌شود.

آنیزوکروم: این وضعیت نشان دهنده حضور دو جمعیت سلولی در اسلاید میکروسکوپی است مانند هیپوکروم و نورموکروم، به این حالت Dimorphic population یا Dimorphic pattern نیز می‌گویند. در مواردی نظیر انتقال خون، دوره درمان آنمی فقر آهن و نیز در رفراکتوری آنمیا دیده می‌شود.

کریستال هموگلوبین C: اجسام باسیلی شکل زاویه داری از جنس هموگلوبین و به رنگ قرمز مایل به قهوه ای که در درون یا بیرون گلبول قرمز مشاهده می شوند. اجسام مذکور با رنگ آمیزی رومانوفسکی رنگ گرفته و اصطلاحا کریستال هموگلوبین C نامیده می شود. در بیماری هموگلوبین C علاوه بر اجسام فوق، تار...

هموگلوبین H: دانه‌های آبی کمرنگ درون گلبول‌های قرمز که صرفا در رنگ آمیزی حیاتی قابل روئیت می‌باشند. سلولی که دارای چنین گرانول‌هایی باشد اصطلاحا ball Golf نامیده می‌شود. در بیماری هموگلوبین H علاوه بر اجسام فوق، آنیزوسیتوز، پوئی کیلوسیتوز، تارگت سل و گلبول‌های هیپوکروم...

بیماری هموگلوبین C: هموگلوبین ‍C تمایل به تشکیل کریستال‌های داخل سلولی دارد، مخصوصاً اگر گلبول‌های قرمز دریک محیط هیپرتونیک معلق شوند، غلظت هموگلوبین داخل سلولی به دلیل خارج شدن پتاسیم و آب از سیتوپلاسم به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و در نتیجه گسترش خونی گلبول‌های...

Ghost cell : گلبول‌های قرمزی که تمام محتویات سیتوپلاسمی را به‌علت لیز سلولی از دست داده است و فقط غشاء سیتوپلاسمی خارجی آن باقی مانده است.

بلیسترسل: اریتروسیتی است که هموگلوبین در نیمی از سلول تمرکز یافته و نیمه دیگر سلول تقریباً خالی است و منظره شبیه تاول پیدا کرده است.

بایت سل: یک شکل نامنظم از اریتروسیت‌ها که در برخی از موارد آنمی همولیتیک مرتبط با شیمی درمانی دیده می‌شود. در این سلول‌ها یک یا دو قسمت نیم دایره‌ای شکل از حاشیه سلول برداشته شده است و هنگامیکه دارو قطع می‌شود این سلول‌ها هم ناپدید می‌شوند.