کلسترول: کریستالهای کلسترول بصورت صفحات بزرگ، پهن، شفاف با گوشههای بریده میباشند. در کلروفرم، اتر و الکل گرم حل میشوند. علل: تجزیه بیش از حد بافتی، شیلوری.
بهصورت صفحاتی به شکل متوازی الاضلاع، شفاف، نازک با گوشههای برش خورده دیده میشوند. شکل و اندازه متفاوتی دارند و اغلب لایه لایه هستند. در آزمایش با میکروسکوپ پولاریزان بیرنگ و دارای انکسار مضاعف ضعیفی هستند. عمدتا در ادرار اسیدی دیده میشوند و بدلیل ترکیب ارگانیک خود در اتر و کلروفرم محلول هستند. مشاهدهی آنها در رسوب ادرار بیانگر وجود شرایط مطلوب برای حالت فوق اشباع و رسوب آن است. شواهد دیگر وجود لیپیدها در ادرار مانند قطرات آزاد چربی، سیلندرهای چربی، اجسام چربی بیضوی شکل و نیز مقادیر زیاد پروتئین در همراهی با حضور این کریستالها دیده میشود. در جریان نگهداری یا سرد شدن نمونه ادرار کریستالهای کلسترول که از اجسام چربی بیرون زده میشوند مشاهده می شود. این کریستالها را میتوان در سندرم نفروتیک، بیماری کلیه پلی کیستیک، نفروز لیپوئید، و در شرایطی که موجب شیلوری میشود -پاره شدن عروق لنفاتیک بداخل توبولهای کلیوی مربوط به تومورها (نئوپلاسمها) یا پارازیتها (فیلاریازیس) - مشاهده نمود.
تزریق داخل عروقی مواد حاجب رادیولوژی مثل meglumine diatrizoate و diatrizoate sodium کریستالهایی مسطح به شکل متوازی الاضلاع و لایه لایه مشابه کریستالهای کلسترول تولید میکنند که باید مورد تشخیص افتراقی قرار گیرند. افتراق بین این دو بوسیله ارتباط دادن بین یافتههای میکروسکپی و آزمایشات شیمی ادرار میسر است. بهعنوان مثال مواد حاجب بهطور غیرطبیعی موجب افزایش بسیار زیاد وزن مخصوص ادرار (بیش از ۱/۰۴۰) میشوند و با لیپیدوری و پروتئینوری مرتبط نیستند. کریستالهای کلسترول در ادرار با وزن مخصوص طبیعی دیده میشود و با لیپیدوری و پروتئینوری همراه است. مشخصهی دیگر این است که در آزمایش با میکروسکوپ پولاریزه کریستال کلسترول بیرنگ یا منوکروماتیک و دارای انکسار مضاعف ضعیف است در حالیکه کریستالهای مواد حاجب رادیولوژی دارای انکسار مضاعف قوی و پلی کروماتیک هستند.
کریستال کلسترول در شرائط in vitro و بعد از ماندن و سرد شدن ادرار تشکیل میگردد و به این دلیل برخی موسسات آن را گزارش نمیکنند و در عوض لیپیدوری یا شیلوری و نیز مقادیر اجسام چربی یا چربیهای شناور یا سیلندرهای چربی را در نتایج آزمایش ادرار گزارش میکنند.