حوادث رایج در یک آزمایشگاه هیستوپاتولوژی

در آزمایشگاه‌های پاتولوژی در بیمارستان‌ها، هنگام انجام آزمایش‌های مربوط به بافت شناسی و زیست شناسی ملکولی، از مواد شیمیایی خطرناک و تجهیزات تیز و برنده استفاده می‌شود. به همین دلیل این آزمایشگاه‌ها همواره از مکان‌های پر خطر کاری به شمار می‌آیند.

از میان آزمایشگاه‌های مختلفی که در حوزه پاتولوژی دسته‌بندی می‌شوند، آزمایشگاه‌های هیستولوژی بیش‌ترین میزان حوادث (حدود 40 درصد) را به خود اختصاص داده‌اند.

در این مقاله مثال‌هایی از حوادث رخ داده در آزمایشگاه‌های هیستولوژی/هیستوپاتولوژی را بیان خواهیم‌ کرد و به بررسی اقداماتی که می‌توانید برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی در آزمایشگاه انجام دهید، خواهیم‌پرداخت.

صدمات چشم ناشی از بخارات شیمیایی

یک دانشجوی پزشکی قصد حل کردن پارافرمالدهید در آب را داشت به همین منظور مخلوط آب و پارافرمالدهید را برای گرم کردن روی یک هیتر استیرر گذاشته و هیتر را در یک هود شیمیایی قرار داد.

سپس با اضافه کردن مگنت به ظرف روی هیتر، محلول داخل آن شروع به گرم شدن و چرخیدن کرد. او می‌خواست بررسی کند که ماده جامد پارافورمالدهید کاملا در آب حل شده باشد. به همین دلیل درب محافظ هود را باز کرد و صورت خود را برای اطمینان از حل شدن مواد، روی ظرفی که حاوی پارافرمالدهید گرم در حال چرخیدن بود، گرفت و بخار‌های حاصل از مایع داغ بلافاصله به چشم‌های او چسبید.

برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی، به نکات زیر توجه کنید:

• برای ساختن محلول پارافرمالدهید، لازم است آن را زیر یک هود شیمیایی قرار دهید اما نباید صورت خود را به آن نزدیک کنید چون در این صورت بخار‌های حاصل از ماده، قبل از این که بتوانند به وسیله فنِ هود خارج شوند، به صورت یا چشم‌هایتان برخورد می‌کنند و باعث بروز آسیب‌های جدی خواهند شد.
• تنها در صورت وجود هود‌های شیمیایی استاندارد و مورد تایید، از پارافرمالدهید استفاده کنید.
• برای محافظت از چشم‌ها از عینک‌های ایزوله استفاده کنید. با استفاده از این عینک‌ها امکان پاشیده شدن مایعات به داخل چشم کاربر وجود ندارد.
• در صورت وجود پاشش‌ باید از محافظ صورت استفاده کنید.
• به ترکیب شدن مواد شیمیایی زیر هود، به صورت مستقیم نگاه نکنید. هنگام ترکیب شدن مواد شیمیایی، هرگز نباید صورت خود را به ظروف حاوی مواد شیمیایی که زیر هود قرار دارند، نزدیک کنید.

سوختگی ناشی از پاشش اسید

در آزمایشگاه هیستوپاتولوژی اغلب لازم است که اسید و بازهای غلیظی که در آزمایش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، رقیق‌سازی شوند. هنگام انجام دادن این کار، مهم است که ابتدا اسید و باز را به آب اضافه کنید یا برعکس.

بیش‌تر افرادی که در آزمایشگاه کار می‌کنند از این مسئله اطلاع دارند و هنگام مخلوط کردن محلول‌هایی که حاوی اسید و باز غلیظ هستند، با دقت بالایی عمل می‌کنند.

وقتی صحبت از آموزش نکات ایمنی به کارکنان آزمایشگاه به میان می‌آید، مسئولین آزمایشگاه نباید از آموزش کوچک‌ترین نکته نیز‌ چشم‌پوشی کنند. ابتدایی‌ترین نکات ایمنی که ممکن است بسیار پیش پا افتاده به نظر برسند، ممکن است هنگام کار یک نفر را از آسیب‌دیدگی‌ حتمی نجات دهد.

در ادامه به ذکر مثالی که اهمیت ترتیب مخلوط کردن این مواد را بیان می‌کند، خواهیم پرداخت :

انفجار به دلیل ترکیب کردن مواد شیمیایی ناسازگار

25 درصد از حوادث آزمایشگاهی مربوط به نگهداری نادرست از مواد شیمیایی است. در آزمایشگاه‌های هیستوپاتولوژی از مواد شیمیایی خطرناکی مانند مواد قابل اشتعال، مواد تحریک کننده، مواد خورنده، مواد حساس کننده و مواد شیمیایی سمی استفاده می‌شود. وقتی مواد شیمیایی ناسازگار، با یکدیگر در تماس باشند، می‌توانند فاجعه به بار بیاورند.

بسیاری از شما ممکن است خطرات ناشی از ترکیب مواد شیمیایی ناسازگار با یکدیگر و یا نگهداری آن‌ها در مجاورت هم را بدانید. اما برای چند نفر از شما در مورد ریختن ضایعات شیمیایی درون یک ظرف خالی، سوال پیش می‌آید؟

در نتیجه برای جلوگیری از بروز چنین حوادثی توجه به موارد زیر از اهمیت بالایی برخوردار است:

• شناخت سازگاری‌های مواد شیمیایی در آزمایشگاه‌ها و اطمینان از تفکیک مناسب مواد شیمیایی ناسازگار از هم.
• شست و شوی کامل بطری‌‎های زباله قبل از ریختن مواد زائد شیمیایی درون آن‌ها.

قطع عضو با میکروتوم

بسیار مهم است که حین استفاده از میکروتوم‌ها از وسایل ایمنی که برای دستگاه تعبیه شده‌اند، استفاده کنید.

در ادامه به ذکر یک مثال در این باب خواهیم پرداخت.

رعایت موارد زیر هنگام استفاده از دستگاه میکروتوم الزامی است:

• وقتی کار برش بلوک‌ها را متوقف کردید، تیغه را با محافظ بپوشانید و ترمز چرخ دستی را بگیرید.
• کارکنان جدیدی که با عملکرد میکروتوم و نحوه استفاده از آن آشنا نیستند، تا زمانی که به طور کامل به کار با دستگاه مسلط نشده‌اند، باید با دقت آموزش داده شوند و تحت نظارت قرار گیرند.

استنشاق فرمالدهید

گاهی کارکنان آزمایشگاه نسبت به مسائل ایمنی کار در آزمایشگاه هیستوپاتولوژی (یا هر آزمایشگاه دیگر با زمینه کاری مشابه) بی‌تفاوت می‌شوند به گونه‌ای که پس از سال‌ها تجربه، اقداماتی انجام می‌دهند که می‌دانند خطرناک است.

این حادثه دو نکته کلیدی دارد:

اول این که بسیار مهم است که ظروف را بر اساس محتوا داخل آن‌ها برچسب بزنید هر چقدر هم که آن محتوا کم یا بی‌اثر باشد، حتی اگر داخل لوله از آب پر شده باشد.

دوم این که مهم نیست چقدر ماهر هستید یا چند سال تجربه کار در آزمایشگاه دارید، هرگز اقدامات ایمنی را نادیده نگیرید. این اقدامات برای محافظت از شما هستند.

پرسنل ارشد آزمایشگاه یک الگو برای پرسنل تازه وارد هستند که با رعایت موارد ایمنی می‌توانند آن را تبدیل به عادت کنند. هیچ کس با نادیده گرفتن موارد ایمنی الگوی قابل اعتمادی نخواهد بود.

جمع‌بندی

همان‌طور که گفتیم آزمایشگاه همواره از محیط‌های پرخطر کاری به شمار می‌آید و رعایت الزامات و نکات ایمنی در آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله سعی کردیم مثال‌هایی از حوادث رخ داده در آزمایشگاه هستولوژی‌ را بیان کنیم. همچنین برخی از نکاتی که با رعایت آن‌ها می‌توانید از این حوادث در امان بمانید را ذکر کردیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.