رایج‌ترین محیط کشت‌های قارچ‌شناسی
دانشمندان و محققین برای بررسی بیماری‌های مختلف، انجام تحقیقات خود و یافته‌‌های جدید باید شرایط مناسبی را برای بقا یا رشد سلول‌های زنده ایجاد کنند. به‌همین دلیل محیط کشت‌های مختلفی در آزمایشگاه‌ها یافت می‌شود. هریک از این محیط‌ها برای دسته‌ای از ارگانیسم‌ها مناسب هستند.
در مطالب قبلی در رابطه با انواع محیط کشت و همچنین رایج‌ترین محیط کشت‌های باکتریایی مطالبی ارائه کردیم. اما در این مطلب قصد داریم صرفا به رایج‌ترین محیط کشت‌های قارچ‌شناسی بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
مروری بر محیط کشت‌های قارچ‌شناسی
قارچ‌شناسی در اکثر شاخه‌های آزمایشگاهی، به‌ویژه صنایع غذایی و تشخیص طبی از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه بروز عفونت‌های قارچی به طرز چشمگیری افزایش یافته، به ویژه در بیماران دچار نقص ایمنی.
بنابراین ضروری است که محیط کشت‌های موثری برای تمایز و شناسایی گونه‌های قارچی مختلف در آزمایشگاه‌ها مورد استقاده قرار گیرد.
به‌طور کلی استفاده از دو نوع محیط کشت برای اطمینان از بازیابی اولیه همه قارچ‌ها از نمونه‌های بالینی ضروری است.
- اولین مورد، یک محیط کشت غیرانتخابی است (مانند آگار برین هارت اینفیوژن[1]) محیطی که اجازه رشد تقریباً همه قارچ‌های مرتبط بالینی را می‌دهد.
- محیط کشت دیگر، یک محیط کشت انتخابی است که برای جداسازی قارچ‌های بیماری‌زای خاص طراحی می‌شود.
محیط کشت‌های قارچ‌شناسی، عموما در یکی از ۴ گروه زیر قرار می‌گیرند:
- گروه A، محیطهای عمومی بدون سیکلوهگزامید
به‌عنوان محیطهای کشت کارآمد برای جداسازی قارچ‌های پاتوژن شناخته شده‌اند.
- گروهB، محیطهای عمومی با سیکلوهگزامید
سیکلوهگزامید از رشد قارچ‌های ساپروفیت جلوگیری می‌کند.
- گروهC، محیطهای کشت غنی شده
محیطهای غنی شده برای بهبود بازیابی قارچ‌های دیمورفیک و یا قارچ‌های سخت رشد به‌کار گرفته می‌شوند.
- گروهD، محیطهای اختصاصی
ممکن است برای برخی از نمونه‌ها لازم باشد تا محیطهای کشت خاصی آماده شود که اغلب بر اساس دستورالعمل‌های آزمایشگاه آماده می‌شوند.
گاهی اوقات نیز ممکن است از عوامل ضد باکتریایی برای از بین بردن گونه‌های باکتریایی در نمونه بالینی استفاده شود. اگر نمونه از محل استریل گرفته شده باشد، استفاده از محیطهای حاوی مواد ضد باکتریایی ضروری نیست.
مروری اجمالی بر محیط کشت انتخابی و غیرانتخابی
همانطور که در قسمت قبل گفته شد محیط کشت‌های قارچ‌شناسی هم به صورت انتخابی و هم غیرانتخابی در آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند. اما فرق این دو چیست؟
محیطهای انتخابی عموماً برای رشد یک ارگانیسم خاص انتخاب می‌شوند و رشد ارگانیسم‌های نامطلوب را متوقف کرده یا به‌طور کلی سبب از بین رفتن آن‌ها می‌شوند.
در مقابل، محیطهای غیر انتخابی برای پرورش میکروارگانیسم‌ها و به منظور تکثیر آن‌ها در نظر گرفته می‌شوند. یک محیط کشت غیرانتخابی بسته به ارگانیسمی که باید پرورش داده شود می‌تواند غنی شود. زیرا برخی میکروارگانیسم‌ها به عناصر بیشتری نیاز دارند تا بتوانند تکثیر شوند. این غنی‌سازی با مواد مغذی مختلفی مانند خون، سرم یا تخم مرغ انجام می‌شود.
رایج‌ترین محیط کشت‌های قارچ‌شناسی
در ادامه به بررسی رایج‌ترین محیط‌کشت‌های قارچ‌شناسی و کاربرد هریک خواهیم پرداخت.
آگار برین هارت اینفیوژن (BHI)
برین هارت اینفیوژن (Brain-heart infusion) یک محیط کشت قارچی غیرانتخابی است که امکان رشد تقریباً همه قارچ‌های مرتبط بالینی را فراهم می‌کند. این محیط کشت برای بازیابی اولیه قارچ‌های ساپروفیت و به دو صورت جامد و مایع استفاده می‌شود. قارچ‌های بیماری‌زای سریع مانند هیستوپلاسما کپسولاتوم (Histoplasma capsulatum) و بلاستومایسس درماتیتیدیس (Blastomyces dermatitidis) در این محیط کشت به خوبی رشد می‌کنند.
محیط زاپک داکس آگار (CZA )
محیط زاپک داکس آگار (Czapek dox agar) یکی دیگر از محیط کشت‌های قارچ‌شناسی است. این محیط نیمه سنتزی بوده و حاوی سدیم نیترات به عنوان تنها منبع نیتروژن است. از محیط زاپک داکس آگار برای کشت گونه‌های آسپرژیلوس و تشخیص افتراقی آن‌ها استفاده می‌شود.
برد سید آگار
برد سید آگار (Bird Seed Agar) یک محیط انتخابی و افتراقی برای جداسازی کریپتوکوکوس نئوفورمانس (Cryptococcus neoformans) از نمونه‌های بالینی و تمایز آن از سایر گونه‌های کریپتوکوکوس است.
برد سید آگار ممکن است با نام‌های کافئیک اسید آگار (caffeic acid agar) یا نایجر سید آگار (niger seed agar) نیز شناخته می‌شود.
سیب زمینی دکستروز آگار نئوفرمنس (PDA)
سیب زمینی دکستروز آگار نوفرمنس (Potato Dextrose Agar) یک محیط کشت قارچ‌شناسی رایج است. می‌توان آن را با اضافه کردن اسید یا آنتی بیوتیک، برای مهار رشد باکتری، تکمیل کرد. این آگار برای روش‌های شمارش پلیت و آزمایش‌های میکروبی صنایع غذایی، محصولات لبنی و لوازم آرایشی توصیه می‌شود.
سابرو دکستروز آگار (SDA)
سابرو دکستروز آگار (Sabouraud’s dextrose agar) برای بازیابی درماتوفیت‌ها از نمونه‌های پوستی و مخمرها از نمونه‌های بالینی کاربرد دارد.
سابرو دکستروز آگار به عنوان یک محیط جداسازی اولیه توصیه نمی‌شود زیرا برای بازیابی برخی از گونه‌های بیماری‌زای سخت رشد، به ویژه بیشتر قارچ‌های دیمرفیک، به اندازه کافی غنی نیست.
سایر محیط کشت‌های قارچ‌شناسی رایج
در جدول 1 برخی دیگر از رایج‌ترین محیط کشت‌های قارچ‌شناسی را مرور کرده‌ایم.
| محیط کشت قارچ‌شناسی | کاربرد |
| CHROMagar Candida medium | محیط انتخابی و افتراقی برای جداسازی و شناسایی گونه‌های مختلف کاندیدا |
| Cornmeal agar/ Cornmeal tween agar | شناسایی C. albicans با مورفولوژی میکروسکوپی یا تولید کلامیدوسپور |
| Dermatophyte test medium (DTM) | محیطی برای کشت‌های قارچی اولیه و افتراقی و جداسازی و شناسایی درماتوفیت‌ها |
| Mycosel/mycobiotic agar | محیط بسیار انتخابی؛ برای جداسازی قارچ‌های بیماری‌زا از مواد حاوی مقدار زیادی فلور قارچی و باکتریایی |
| Potato flake agar | بازیابی اولیه قارچ‌های ساپروفیت و بیماری‌زا |
| Rice starch agar | شناسایی کاندیدا آلبیکنس |
جمع‌بندی
احتمالا شما هم از این موضوع آگاه هستید که عفونت‌های قارچی امروزه گسترش زیادی در سراسر جهان یافته است. از سالن‌های زیبایی و کاشت ناخن گرفته تا صنایع غذایی و همچنین مراکز درمانی.
برای تشخیص صحیح و درمان مناسب این عفونت‌ها، ابتدا ضروری است که عامل بیماری‌زا در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین ضروری است که محیط کشت‌های موثری برای این کاربرد در آزمایشگاه‌ها وجود داشته باشد.
در این مطلب سعی کردیم به بررسی رایج‌ترین محیط کشت‌های قارچ‌شناسی و کاربرد هریک پرداخته و تا حدی تفاوت بین آن‌ها را بیان کنیم.
امیدواریم این مطلب، در کنار سایر مطالب ما در مورد محیط کشت‌های مختلف مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
شما در آزمایشگاه خود از چه محیط کشت‌هایی بیشتر استفاده می‌کنید؟
نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
| chloramphenicol | [2] | brain heart infusion agar | [1] |
