پیامدهای دیده نشده‌ی اعتیاد و سرنگ بر ایمنی مکان‌های عمومی

اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلاتی است که گریبان‌گیر جوامع بشری شده است و به همراه خود مشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی را در پی‌داشته و موجب رکود اجتماعی در زمینه‌های مختلف می‌گردد.

امروزه اکثر کشورهای جهان با پدیده‌ی مواد مخدر و اعتیاد روبرو هستند و ریشه‌کن کردن این معضل، جزو یکی از دغدغه‌های این کشورها محسوب می‌شود. هر ساله مبالغ هنگفتی خرج مبارزه با اعتیاد و مواد مخدر می‌شود اما همچنان شمار معتادان رو به افزایش است.

در سال 1987 میلادی و در جریان کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر، سندی به تصویب کشورهای شرکت‌کننده رسید که بر طبق آن، کشورها موظف به کنترل دقیق و قاطعانه‌ی تولید و جا‌به‌جایی مواد مخدر شدند. سپس به اتفاق آرا تاریخ تنظیم این سند، یعنی روز 26 ژوئن (5 تیرماه) به عنوان روز جهانی مبارزه با مواد مخدر^[1] اعلام شد.

هر ساله سازمان ملل موضوعی را برای روز جهانی مبارزه با مواد مخدر انتخاب می‌کند که موضوع انتخاب شده برای امسال “سلامتی برای عدالت و عدالت برای سلامتی^[2]” عنوان شده است.

در این نوشته و به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر قصد داریم تا از منظر دیگری به پدیده‌ی اعتیاد بپردازیم و معضل رها‌سازی سرنگ‌های تزریق مواد در پارک‌ها و دیگر امکان عمومی را مورد بررسی قرار دهیم و در مورد خطرات آن اطلاع‌رسانی کنیم. در ادامه با ما همراه باشید.

سوزن‌های رها شده توسط معتادان، خطری کمتر شناخته شده

یکی از پیامدهای اعتیاد، مشکلات سلامتی است که بر جامعه تحمیل می‌کند. از جمله‌ی این مشکلات که کمتر به آن پرداخته شده است، جراحت افراد مختلف جامعه با سرنگ‌هایی است که معتادان از آن به منظور تزریق مواد مخدر استفاده کرده و آن را در پارک‌ها و دیگر اماکن عمومی به صورت نامناسبی رها می‌کنند.

قضیه زمانی جدی‌تر می‌شود که بعضا درون این سرنگ‌ها خون معتادان نیز وجود دارد و جراحت با آن خطر انتقال بیماری‌های عفونی مانند هپاتیت و ایدز را دو چندان می‌کند.

 چه کسانی در معرض خطر جراحت با سرنگ‌های استفاده شده توسط معتادان هستند؟

از جمله افرادی که در معرض جراحت با سرنگ‌های رها شده در مکان‌های عمومی قرار دارند، میتوان به ماموران جمع‌آوری زباله، ماموران پلیس و کودکان اشاره کرد.

از آنجایی که اکثر سرنگ‌های استفاده شده توسط معتادان در پارک‌ها رها می‌شوند، کودکان نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض خطر جراحت با این‌گونه سرنگ‌ها قرار دارند و آسیب‌پذیری آن‌ها بیشتر است. به همین دلیل لازم است تا کودکان خود را نسبت به این قضیه آگاه کرده و به آن‌ها آموزش دهید تا در صورت مشاهده‌ی این گونه موارد، به آن‌ها دست نزنند و چنانچه به هنگام بازی در پارک‌ها  به وسیله‌ی سرنگ‌ها دچار جراحت شدند، فورا این موضوع را به شما اطلاع دهند.

اقداماتی که باید پس از جراحت با سرنگ‌های تزریق مواد مخدر انجام دهید

پس از جراحت با سرنگ‌های رها شده در اماکن عمومی و پارک‌ها فورا به مراکز بهداشتی مراجعه کنید و این موضوع را با پزشکان مطرح نمایید. معمولا به منظور بررسی وضعیت سلامتی، از شما آزمایش خون به عمل خواهند آورد و توصیه‌های لازم را به شما خواهند کرد.

جمع‌آوری و امحای ایمن سرنگ‌های تزریق مواد مخدر از امکان عمومی

در کشورهای پیشرفته‌ی دنیا ارگان‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد (^[NGO^[3) مختلفی وجود دارند که کار جمع‌آوری و امحای ایمن سرنگ‌های تزریق رهاشده در اماکن عمومی را انجام می‌دهند.

این سازمان‌ها، پس از جمع‌آوری ایمن سرنگ‌ها، آن‌ها را در ظروفی ایمن به نام سیفتی‌باکس^[4] دفع کرده و سپس به صورت صحیح آن‌ها را امحا می‌کنند.

 در بعضی دیگر از کشورها، نهادهایی مانند شهرداری‌ها، در مکان‌های مخصوصی ظروف سیفتی‌باکس قرار می‌دهند و با آموزش به معتادان آن‌ها را به استفاده و دفع سرنگ‌ها در این ظروف هدایت می‌کنند.

همچنین در کشورهایی مانند استرالیا، طرح توزیع سرنگ در میان مصرف‌کنندگان مواد مخدر اجرا می‌شود که علاوه‌بر کنترل انتشار بیماری‌های عفونی مانند ایدز و هپاتیت در میان معتادان، بر دفع و امحای صحیح سرنگ‌های مصرف شده نیز نظارت می‌شود.

در ایران نیز به منظور کنترل گسترش بیماری‌های عفونی و همچنین مدیریت دفع سرنگ‌های تزریق مواد مخدر، طرح توزیع سرنگ‌های استریل میان معتادان اجرا شد. این طرح مخصوصا در اوایل دهه‌ی 80 گسترش خوبی را تجربه کرد.

امید می‌رود تا با مطالعه و بررسی طرح‌های موفق دیگر کشورها در مدیریت و کنترل آسیب‌های اعتیاد، به خصوص در مورد دفع و امحای صحیح سرنگ‌های تزریق، قدم‌های موثری در کشورمان برداشته شود و دیگر شاهد سرنگ‌های تزریق مواد در اماکن عمومی نباشیم.