سیفتی باکس چیست؟

دفع پسماندها یکی از مهمترین چالش‌های کنترل عفونت در راستای حفظ سلامت کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی- درمانی است. جراحت با اجسام برنده و تیز، از رایج‌ترین آسیب‌هایی است که پرسنل تامین سلامت را همواره تهدید می‌کند و تاکنون موارد بسیاری از ابتلای پرسنل تامین سلامت به بیماری‌هایی نظیر ایدز، هپاتیت B و هپاتیت C در اثر این جراحات گزارش شده است. سیفتی باکس ها ظروف ایمنی هستند که جهت مقابله با این خطرات و تسهیل و کمک به دفع ایمن پسماندهایی که احتمال آلودگی آن‌ها وجود دارد، تولید شده‌اند.

جمع آوری، نگهداری، انتقال و دفع مناسب و بهداشتی زباله‌های تیز و برنده

با توجه به آنکه برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی به وسیله‌ی اجسام تیز لازم است آن‌ها را بلافاصله پس از استفاده و به وسیله‌ی ظروف نگهداری جمع‌آوری و دفع کرد، بنابراین در دسترس‌بودن سیفتی باکس به تعداد کافی و با اندازه‌های مختلف برای کاربران، امری الزامی است. استفاده از برچسب هشداردهنده با مضمون “احتمال آلودگی به وسیله‌ی اجسام تیز و برنده” بر روی سیفتی باکس الزامی است.

سیفتی باکس چیست؟

سیفتی باکس با نام علمی Sharps Container ظرفی است عمدتا از جنس مواد پلیمر و کاملا یکبار مصرف برای نگهداری و حفظ پسماندهای تیز و برنده و سرنگ‌های پزشکی، که پس از پرشدن تا خط نشانه، توسط درپوش کاملا پلمپ شده و سپس مطابق استاندارد امحا می‌شود. مواد به کار رفته امکان بازگشت سیفتی باکس به طبیعت را پس از دفع و سوزاندن فراهم می‌کند و کاملا برای محیط زیست بی‌خطر است.

سیفتی باکس ها عموما از مواد پلیمری مقاوم (مانند پلی‌پروپیلن) ساخته می‌شوند و باید نسبت به نفوذپذیری، ضربه، اعمال نیرو و نشتی پس از سقوط مقاوم باشند. این ظروف در حجم‌ها، اشکال مختلف (مکعب مستطیل، استوانه‌ای و …) و سایزهای گوناگون (از نوع جیبی برای پرستاران، مراکز سیار و آمبولانس‌ها تا مدل‌های ظرفیت بالا برای بیمارستان‌ها و مراکز با پسماند زیاد) تولید می‌شوند.

روی سطح ظرف یک خط نشانه با عنوان Maximum Filling Line یا خط حداکثر ظرفیت وجود دارد که جهت ایمنی هرگز نباید سیفتی باکس ها را بیشتر از این خط پر کرد.

بهترین حالت برای نگهداری این ظروف قراردادن در جای خشک، دور از نور مستقیم آفتاب و بازه دمایی 15 تا 35 درجه سانتیگراد است.

اجزای سیفتی باکس

این ظرف معمولا از نوعی پلاستیک مقاوم به اشکال مختلف (مکعب مستطیل و …) و توخالی ساخته می‌شوند. از دو قسمت درب و بدنه تشکیل شده و بر روی سطح بالایی خود، یک سوراخ به عنوان دهانه‌ی سیفتی باکس وجود دارد. از یک یا چند پین هم برای اطمینان از قفل شدن درب پس از پر شدن، استفاده می‌شود.

ضرورت نیاز به سیفتی باکس

دفع پسماندها یکی از مهمترین چالش‌های کنترل عفونت در راستای حفظ سلامت کارکنان مراکز بهداشتی-درمانی است. برای جمع‌آوری و حمل ضایعات تیز و برنده نیاز به وسیله‌ای است که بتوان این اجسام را درون آن قرار داد بی‌آنکه به بیرون بریزند و یا مایعات درون آن‌ها نشت کند. این ظروف باید به گونه‌ای طراحی شده باشند که به هنگام پرکردن و یا حمل آن‌ها هیچ آسیبی به کاربر وارد نشود. همچنین باید قابل اتوکلاو کردن و داری ظاهری شکیل و بهداشتی باشند. بدنه‌ی سیفتی باکس ها نیز باید در برابر انواع ضربه‌ها مقاوم باشد.

بر اساس آنچه که امروزه در کشورهای پیشرفته و بخش عمده‌ای از کشورهای در حال توسعه به عنوان یک اصل شناخته شده است، کلیه‌ی سرنگ‌ها، سرسوزن‌ها، تیغ‌های جراحی و دیگر وسایل تیز و برنده استفاده شده، باید در مخزن‌هایی مقاوم در برابر سوراخ‌شدن قرار گیرند (که در ایران باید بر اساس تبصره 2 ماده‌ی 14 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی ساخته شوند).

الزام استفاده از سیفتی باکس درایران

طبق بخشنامه‌ی شماره 2/17139/س در تاریخ 82/2/13 استفاده از سیفتی باکس (ظروف نگهداری پسماندهای تیز و برنده) در کلیه واحدهای بهداشتی و درمانی اعم از خصوصی و دولتی، برحسب نیاز و میزان فعالیت از تاریخ 82/6/1 الزامی شده است و باید عملی‌شدن این قضیه توسط واحدهای نظارت بر درمان پیگیری شود.

 حداقل مشخصات لازم سیفتی باکس

• دارای علامت استاندارد باشد.
• به آسانی سوراخ یا پاره نشوند و در برابر نشت، ضربه‌های معمولی و شکستگی و خوردگی مقاوم باشند.
• بتوان به آسانی درب آن را بست و مهر‌و‌موم نمود.
• درب سیفتی باکس می‌بایست قابلیت قفل به دو صورت دائم و موقت را داشته باشد، تا در هنگام عدم استفاده، با بستن درب به صورت موقت از احتمال ریزش محتویات به بیرون و انتشار بوی بد جلوگیری شود و بعد از پرشدن تا خط نشانه، درب آن را به صورت دائم بست.
• این ظروف یکبار مصرف هستند و باید قابلیت سوزاندن (تولید گاز فوران کم) و بازیافت (سازگاری با محیط زیست) را داشته باشند.
• قابلیت اتوکلاو و بی‌خطر شدن را داشته باشند.
• دهانه سیفتی باکس باید به اندازه‌ای باشد که بتوان پسماند را بدون اعمال فشار دست، در ظروف انداخت و خارج کردن آن‌ها از ظرف ممکن نباشد.
• دیواره‌های ظرف نفوذناپذیر باشد و سیالات نتوانند از آن خارج شوند.
• پس از بستن درب، از عدم خروج مواد از سیفتی باکس اطمینان حاصل شود.
• حمل و نقل ظرف آسان و راحت باشد.

استاندارد رنگ بندی درب

معمولاً برای سازمان‌دهی انواع پسماندهای تیز و برنده، از یک سیستم کدگذاری رنگی در مراکز پزشکی و درمانی استفاده می‌شود. این مسئله به دفع اصولی‌تر پسماندهای تیز کمک بسیاری خواهد کرد. به همین دلیل لازم است هنگام خرید سیفتی باکس، حتما به رنگ‌بندی درب این تجهیزات دقت شود. البته ممکن است این کدهای رنگی در مراکز مختلف و بسته به قوانین محلی، ملی یا بین المللی متفاوت هستند.

به عنوان مثال سیفتی باکس‌های درب قرمز، رایج ترین نوع سیفتی باکس مورد استفاده در مراکز درمانی و بهداشتی هستند. سیفتی باکس‌ های درب قهوه ‌ای برای جمع اوری زباله های غیرعفونی سمی و پسماندهای دارویی و شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سیفتی باکس های استاندارد