شباهت و تفاوت سلولهای گیاهی و جانوری چیست؟
سلولهای گیاهی و جانوری هر دو سلولهای یوکاریوتی هستند. بنابراین، این سلول‌ها شباهت‌های ساختاری زیادی دارند. با این حال، برخی از اجزای ساختاری هریک دارای ویژگی های متمایزی نیز است. به همین دلیل در این مطلب قصد داریم به بررسی شباهت و تفاوت این سلول‌ها بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
مروری بر سلول گیاهی و جانوری
همانطور که در بخش مقدمه گفته شد، سلولهای گیاهی و جانوری از نوع یوکاریوتی هستند. اصلی‌ترین شباهت آن‌ها نیز همین است.
یوکاریوت و پروکاریوت دو نوع اصلی از سلول‌ها هستند. اصلی ترین تفاوت این دو نوع سلول، این است که یاخته‌های یوکاریوتی، هسته جداگانه‌ای دارند. این هسته حاوی ماده ژنتیکی است. اما د سلولهای پروکاریوتی فاقد هسته هستند. ماده ژنتیکی آن‌ها در سیتوپلاسم شناور و آزاد است.
در ادامه به بررسی شباهت و تفاوت سلول گیاهی و جانوری خواهیم پرداخت.
شباهت سلولهای گیاهی و جانوری
سلولهای گیاهی و جانوری برخی اجزا و اندام‌های مشترک دارند. در ادامه به بررسی شباهت این نوع سلول‌ها خواهیم پرداخت.
ماهیت سلولهای گیاهی و جانوری
ماده ژنتیکی سلولهای گیاهی و حیوانی در داخل یک اندامک سلولی متصل به غشاء به نام هسته محصور شده است. این ویژگی مشخصه سلولهای یوکاریوتی است. سلولهای پروکاریوتی فاقد آن هستند.
اندامک‌های سلولهای گیاهی و جانوری
یک شباهت سلول گیاهی و جانوری در اندامک سلولی است. سلولهای گیاهی و حیوانی دارای اندامک‌های سلولی هستند. مانند میتوکندری، اجسام گلژی، لیزوزوم، میتوکندری و واکوئل‌ها به غشاء متصل می‌شوند. یکی دیگر از اندامک های سلولی مشابه در سلول های گیاهی و سلولی حیوانی، ریبوزوم ها هستند که فاقد غشا هستند.
وجود سیتوپلاسم
سیتوپلاسم مایع ژل مانندی است که هم در سلول گیاهی و هم در سلول حیوانی وجود دارد. سیتوپلاسم جایی است که تمام اندامک‌های سلولی در آن قرار دارند. ترکیب سیتوپلاسم سلولهای گیاهی و حیوانی یکسان است.
انواع غشا
یک شباهت سلولهای گیاهی و جانوری در غشاء سلولی آن‌ها است. غشای سلولی از فسفولیپیدها، استرول‌ها و گلیکولیپیدها تشکیل شده است.
به همین ترتیب، میتوکندری هر دو سلول گیاهی جانوری، دوگانه است و غشاها از یک لایه دوگانه فسفولیپیدی و انواع منحصر به فردی از پروتئین‌ها تشکیل شده‌اند.
غشاهای پلاسمایی
یک شباهت سلولهای گیاهی و جانوری در وجود یک لایه محافظ است. این لایه محافظ، غشای پلاسما/ سلولی نامیده می‌شود.
تفاوت سلولهای گیاهی و جانوری
در ادامه به بررسی اصلی‌ترین تفاوت‌های سلول گیاهی و جانوری خواهیم پرداخت.
اندازه
یک تفاوت سلولهای گیاهی و جانوری در اندازه آن‌ها است. اندازه سلولهای گیاهی و حیوانی بسیار متفاوت است. سلولهای حیوانی کوچکتر (حدود 10 میکرومتر) هستند. در حالی که سلولهای گیاهی بزرگتر (حدود10 الی100 میکرومتر) هستند.
دیواره‌های سلولی
یک تفاوت دیگر سلولهای گیاهی و جانوری، پوشش سلولی است. پوشش بیرونی سلولهای حیوانی یک غشای پلاسمایی ضخیم است. اگرچه سلولهای گیاهی هم دارای غشای پلاسمایی هستند. اما بیرونی‌ترین پوشش آن‌ها، دیواره سلولی است، که سلولهای حیوانی فاقد آن هستند. دیواره سلولی گیاهی از سلولز و پکتین تشکیل شده است.
شکل
سلولهای حیوانی به دلیل عدم وجود دیواره سلولی، نامنظم و یا دایره‌ای شکل هستند. اما سلولهای گیاهی به دلیل داشتن دیواره سلولی دارای اشکال مستطیلی ثابت هستند.
سانتریول ها و سانتروزوم ها
سلول های حیوانی دارای یک اندامک سلولی متصل به غشاء هستند که سانتریول نامیده می‌شود. نقش سانتریول ترتیب دادن میکروتوبول‌ها در اسکلت سلولی و تعیین محل هسته در سیتوپلاسم است. سلول های گیاهی فاقد این اندامک هستند.
یکی دیکر از اندامک های سلول های جانوری سانتروزوم است که از دو سانتریول تشکیل شده است. سانتروزوم‌ها در مرحله بین فازی تقسیم سلولی نقش دارند. سلولهای گیاهی فاقد سانتروزوم هستند.
واکوئل‌ها
یک تفاوت دیگر سلولهای گیاهی و جانوری در واکوئل است. واکوئل‌ها، یک اندامک سلولی متصل به غشاء هستند. که مسئول ذخیره مواد غذایی می باشند. در سلول های گیاهی، واکوئل‌ها منفرد، بزرگ و در مرکز قرار دارند. اما در سلولهای حیوانی، واکوئل‌ها متعدد و از نظر اندازه کوچکتر هستند. واکوئل‌های موجود در گیاه به تعادل سطح آب کمک می‌کنند.
پلاستیدها
اندامک‌های سلولی متصل به غشاء موجود در سلولهای گیاهی عملکردهای ویژه‌ای مانند کلروپلاست‌ها را انجام می‌دهند که یک پلاست مسئول انجام فتوسنتز است. سه نوع پلاستید وجود دارد. کلروپلاست ها، لوکوپلاست ها و کروموپلاست ها. رنگدانه سبز ترشح شده از کلروپلاست ها به نام کلروفیل در فتوسنتز (فرایند تهیه غذا توسط گیاهان) مفید است. سلول های حیوانی پلاستید ندارند و این یک تفاوت دیگر سلولهای گیاهی و جانوری است.
دستگاه گلژی در سلولهای گیاهی و جانوری
دستگاه گلژی در سلولهای گیاهی بزرگتر، ساده‌تر و چند صد عدد است و دیکتوزوم نامیده می‌شود. در مقابل، این اندامک ها در سلول های جانوری تک، پیچیده و برجسته هستند.
مروری اجمالی بر شباهت و تفاوت سلولهای گیاهی و جانوری
در جدول زیر، به صورت خلاصه مروری بر شباهت و تفاوت سلولهای گیاهی و جانوری خواهیم داشت.
| سلول های گیاهی | سلول های حیوانی |
| سلولهای گیاهی بزرگتر از سلولهای حیوانی هستند. | سلولهای حیوانی معمولاً از نظر اندازه کوچکتر هستند. |
| سلولهای گیاهی مستطیل شکل هستند. | سلولهای حیوانی معمولاً شکل‌های نامنظمی دارند. |
| یک پوشش بیرونی غشای پلاسمایی سلول گیاهی به نام دیواره سلولی را می‌پوشاند. | سلول حیوانی فاقد دیواره سلولی است و غشای پلاسمایی غشای خارجی است. |
| پلاستید که یک اندامک سلولی متصل به غشاء است، در سلول گیاهی وجود دارد. | سلولهای حیوانی اغلب فاقد پلاستید هستند. |
| واکوئل در سلول گیاهی، تک، بزرگ و در مرکز قرار دارد. | سلولهای جانوری واکوئل‌های متعددی دارند که کوچکتر است. |
| سلول های گیاهی واحدهای ساده تری از دستگاه گلژی به نام دیکتوزوم دارند. | سلول های حیوانی یک دستگاه گلژی بسیار پیچیده و برجسته دارند. |
| سلول های گیاهی فاقد سانتروزوم و سانتریول هستند. | سلول های حیوانی دارای سانتروزوم و سانتریول هستند. |
| تعداد میتوکندری ها کمتر است. | تعداد میتوکندری ها بیشتر از تعداد سلول های گیاهی است. |
سخن پایانی
شاید سلولهای گیاهی و جانوری با یک نگاه ساده‌ی میکروسکوپی قابل تشخیص باشند و حضور یا عدم حضور تعداد کمی از ویژگی‌ها برای تمایز آن ها کافی باشد. با این وجود گاهی اوقات دانستن شباهت ها و تفاوت‌های این دو سلول از اهمیت زیادی برخوردار خواهد بود. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم به بررسی این موضوع بپرازیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
