مطالعه موردی میکروبیولوژی: مرد 40 ساله مبتلا به زخم پای دیابتی
مشاهدات بالینی و سابقه پزشکی بیمار
بیمار یک مرد 40 ساله با سابقه پزشکی زیر است:
- ابتلا به دیابت نوع 2 با نوروپاتی
- فشار خون بالا
- با سابقه جراحی استخوان متاتارسال [1] سمت راست
این بیمار با داشتن علائم زیر به بیمارستان مراجعه کرد:
- تب
- درد گوش راست
- سردرد
- اسهال
- قرمزی و تاول در متاتارسال سوم سمت راست
پس از معاینه مشخص شده که یک زخم 1 سانتی‌متری در قسمت پشت انگشت سوم پای راست او همراه با قرمزی و اِدم[2] وجود دارد.
بنابراین تشخیص اولیه مبنی بر این بود که بیمار دچار زخم پای دیابتی همراه با استئومیلیت [3] (عفونت استخوان) احتمالی است و برای وی انجام کشت خون درخواست شد.
تشخیص آزمایشگاهی
روی آبگوشت کشت مثبت خون، رنگ آمیزی گرم انجام شد که نتیجه‌ی آن وجود باکتری‌های گرم منفی در نمونه را نشان می‌داد. (شکل 1)
در مرکز درمانی که کشت خون بیمار انجام شده بود، از سیستمی به نام Verigene استفاده می‌شود. استفاده از این سیستم، امکان شناسایی سریع عوامل بیماری‌زای باکتریایی رایج که باعث عفونت جریان خون می‌شوند را فراهم می‌کند. برخی از این عوامل باکتریایی عبارتند از:
- اشریشیاکلی
- کلبسیلا اکسی توکا
- کلبسیلا پنومونیه
- سودوموناس آئروژینوزا
- گونه‌های آسینتوباکتر
- گونه‌های سیتروباکتر
- گونه‌های انتروباکتر
- گونه‌های پروتئوس
علاوه براین به کمک این سیستم می‌توان چندین ژن مقاومت (CTX-M ،IMP،KPC،NDM، OXA ، VIM) را نیز در طول 3 ساعت تشخیص داد.
در این مطالعه موردی، هیچ ارگانیسمی در صفحه Verigene شناسایی نشد.
به طور همزمان، نمونه روی آگار خون، چاکلت آگار و مکانکی آگار نیز کشت داده شد که در آن ارگانیسم به طور قوی در هر سه پلیت رشد کرد (شکل 2).
کشت نمونه در مکانکی آگار نشان داد که میکروارگانیسم موجود در نمونه‌ی گرفته شده از بیمار یک تخمیر کننده غیر لاکتوز است.
هنگامی که میکروارگانیسم به اندازه کافی روی پلیت‌های حاوی آگارهای مختلف رشد کرد، تشخیص نهایی مبنی بر وجود گونه‌های سالمونلا بود. برای مشخص کردن نوع میکروارگانیسم، آزمایش آگلوتیناسیون لاتکس انجام شد که گونه‌های سالمونلا گروه B (غیر تیفوئیدی) را نشان می‌داد.
لازم به ذکر است که کشت‌های متعدد خون گرفته شده از این بیمار برای گونه‌های سالمونلای گروه B مثبت بود.
توضیحات
سالمونلا یک باسیل تاژک دار، غیر هوازی و غیر تخمیر کننده لاکتوز و گرم منفی [4] است.
طبقه‌بندی و نام‌گذاری ارگانیسم‌های سالمونلا بسیار پیچیده است، اما پرکاربردترین این طبقه‌بندی‌ها، Kauffman-White نام دارد که سالانه توسط سازمان بهداشت جهانی به روز می‌شود.
در حال حاضر بیش از 2500 سروتیپ (سرووار) سالمونلا وجود دارد که 7 زیرگونه سالمونلا در آن‌ها جای می‌گیرد. این سروتیپ‌ها با توجه به ساختارهای سطحی متنوع آنتی ژنیک گونه‌های سالمونلا ایجاد می‌شوند. به طور مثال : آنتی ژن سوماتیک Oء[5] (جزء کربوهیدرات لیپوپلی ساکارید[6] -LPS) و آنتی ژن‌های تاژکی[7]
سالمونلاهای غیر تیفوئیدی عامل اصلی بروز اسهال در سراسر جهان هستند و در ایالات متحده نیز سالمونلوز غیر تیفوئیدی یکی از عوامل اصلی مسمومیت‌های ناشی از غذا محسوب می‌شود. سالمونلا انتریتیدیس[8] و سالمونلا تیفی موریوم از شایع‌ترین گونه‌هایی هستند که سبب بروز چنین مشکلاتی می‌شوند.
سالمونلا بیشتر در اثر مصرف مرغ، تخم مرغ و فرآورده‌های لبنی رخ می‌دهد. گاستروآنتریت [9] که در اثر سالمونلا رخ می‌دهد معمولاً در عرض 8 الی 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض باکتری رخ می‌دهد، اما دوزهای کمتر باکتریایی می‌تواند دوره نهفتگی را طولانی کند.
اگرچه سالمونلا به طور معمول باعث بیماری‌های اسهالی از جمله گاستروانتریت و تب روده می‌شود، اما موارد نادری نیز وجود دارد که در آن سالمونلا منجر به باکتریمی[10]، استئومیلیت یا عفونت‌های درون عروقی [11] می‌شود.
در مطالعه موردی حاضر، باکتریمی مرتبط با سالمونلا هنوز ناشناخته است. احتملا بیمار دچار استئومیلیت بوده است که پس از جراحی انگشت او رخ داده است.
واژه نامه:
| Osteomyelitis | [3] | Edema | [2] | Right metatarsal osteomyelitis | [1] |
| Lipopolysaccharide | [6] | Somatic O antigens | [5] | Gram negative, Flagellated facultative anaerobic,Non-lactose fermenting bacilli | [4] |
| Gastroenteritis | [9] | Salmonella enteritidis | [8] | Flagellar (H) antigens | [7] |
| Endovascular infections | [11] | Bacteremia | [10] |
