مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی
امروزه آزمایش‌های مبتنی بر آنتی‌ژن-آنتی‌بادی، بسیار روی کار آمده‌اند و روز به روز در حال پیشرفت هستند. این آزمایشات به دلیل سرعت، دقت، حساسیت، استفاده از حداقل نمونه و توان بالا بسیار مورد توجه هستند و محبوبیت آن‌ها بین محققین در حال افزایش است.
برای تعیین آنتی ژن و آنتی بادی خاص یک ویروس در نمونه‌های بالینی، روش‌های مختلفی وجود دارد. در این مطلب قصد داریم اطلاعاتی در رابطه با مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی (Polystyrene Latex Beads) و کاربردهای آن در زمینه‌های پزشکی و تشخیصی ارائه کنیم. ممکن است نام مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی را شنیده باشید اما به طور دقیق از کاربرد آن‌ها در زمینه تست‌های رپید آگاهی نداشته باشید. جهت اطلاع از این موضوع در ادامه با ما همراه باشید.
مهره لاتکس پلی استایرنی چیست؟
مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی ذرات پلیمری کروی شکل هستند که از پلیمرهای آمورف – پلی‌استایرن سنتز می‌شوند. سنتز مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی معمولا در ابعاد کلوئیدی[1] (1 نانومتر تا 1 میکرومتر) صورت می‌گیرد.
یک ذره از مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی حاوی زنجیره‌های پلیمری با وزن مولکولی متوسط 106×1 گرم است. این مهرهها، از زنجیره‌های هیدروکربنی خطی تشکیل شده‌اند که در هر اتم کربن، دو حلقه بنزن وجود دارد. این حلقه‌ها، وظیفه پیچ خوردن و درهم تنیدگی زنجیره را بر عهده دارند.
سطح مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی، ماهیت آبگریز دارد و سطحی مناسب را برای جذب فیزیکی مولکول‌هایی مانند سورفکتانت‌ها و پروتئین‌ها، فراهم می‌کند.
کاربرد مهره‌های لاتکس پلی استایرنی
می‌توان گفت که تست تثبیت لاتکس (Latex fixation test) که توسط سینگر (SINGER) و پلوتز (Plotz) ابداع گردید (1956)، اولین آزمایشی بود که در آن از مهره‌های لاتکس استفاده گردید.
امروزه مهره‌های لاتکس پلی استایرنی، در زمینه تشخیص ایمنی (immunodiagnostics)، به‌ویژه در آزمایش‌های آگلوتیناسیون لاتکس کاربرد گسترده‌ای دارند.
تست تثبیت لاتکس که به آن تست آگلوتیناسیون لاتکس[2] (آزمایش یا تست LA) نیز گفته می‌شود، روشی است که از نظر بالینی در شناسایی و تشخیص بسیاری از میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. این آزمایش از پاسخ آنتی ژن-آنتی بادی بیمار استفاده می‌کند. این پاسخ زمانی رخ می‌دهد که بدن یک پاتوژن را تشخیص داده و یک آنتی‌بادی خاص برای یک آنتی‌ژن شناسایی شده تولید می‌کند.
آزمایش‌های آگلوتیناسیون، با پوشش دادن مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی با آنتی‌ژن‌ها یا آنتی‌بادی‌های خاص یک پاتوژن انجام می‌شود. به این صورت که محققین، مهره‌های لاتکس را به مایع مغزی نخاعی، سرم یا ادرار بیمار آغشته کرده و سپس آن‌ها را در رقت‌های متوالی با نرمال سالین (normal saline) مخلوط می‌کنند. استفاده از محلول سالین جهت جلوگیری از اثر پروزون[3] صورت می‌گیرد. پدیده پروزون، حالتی منفی در تست‌های آگلوتیناسیون است که کاذب بوده و در آن مقادیر بالای آنتی بادی در سرم دیده می‌شود.
آگلوتیناسیونِ دانه‌ها در هر یک از رقت‌ها به عنوان یک نتیجه مثبت در نظر گرفته می‌شود. آگلوتیناسیون به این معنی است که آنتی بادی به آنتی ژن روی سطح دانه‌های لاتکس پلی استایرن می‌چسبد و یک تجمع آنتی‌بادی- آنتی ژن ایجاد می‌شود.
اگر تست آنتی‌ژن انجام شده باشد، آگلوتیناسیون تأیید می‌کند که بدن بیمار آنتی‌بادی خاص برای یک پاتوژن را تولید کرده است.
اگر تست آنتی بادی انجام شده باشد، آگلوتیناسیون تأیید می‌کند که نمونه حاوی آنتی‌ژن پاتوژن است.
چند مورد از کاربردهای آزمایش آگلوتیناسیون لاتکس عبارتند از:
- تشخیص آنتی ژن کریپتوکوکوس نئوفورمانس (Cryptococcus neoformans) در مایع مغزی نخاعی یا سرم
- تشخیص آنتی ژن‌های کپسولی هموفیلوس آنفولانزا [4]، پنوموکوک[5] و مننگوکوک[6]
- تست تاییدی استرپتوکوک بتا همولیتیک از پلیت های کشت
- تشخیص اشریشیا کلی 0157:H7 از کلنی های مشکوک E coli
- تشخیص سموم کلستریدیوم دیفیسیل A و B
- تشخیص روتاویروس[7]
- تشخیص آنتی بادی آنتی استرپتولیزین Oء[8]
- تشخیص پروتئین واکنشی Cء[9]
از مهره‌های لاتکس پلی‌استایرنی می‌توان به‌عنوان یک معرف برای جداسازی سلول‌‌ها نیز استفاده کرد. در این فرآیند، یک آهنربا دانه‌هایی را که آنتی‌ژن ویا آنتی‌بادی‌ها روی آن‌ها جذب می‌شوند، از فاز مایع جدا می‌کند که در نهایت منجر به کوتاه‌تر و ساده‌تر انجام آزمایش می‌شود.
ممکن است در ذهن خود با این پرسش مواجه شوید که چگونه مهره‌های پلی استایرنی پلاستیکی، به آهنربا جذب می‌شوند؟
برای تولید این مهرهها، اکسید آهن سوپرپارامغناطیس در ماتریس پلی‌استایرن سنتز می‌شود.
مهره‌های لاتکس پلی استایرنی در مطالعات فاگوسیتوز (به عنوان مثال فاگوسیتوز انجام شده توسط پلاکت‌ها) نیز استفاده می‌شوند.
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد، مهره‌های لاتکس پلی استایرنی یک ابزار منحصر به فرد برای آزمایش‌های ایمنی سنجی هستند. استفاده از این مهرهها، امروزه پرکاربردترین روش تشخیصی است. این روش حتی در مناطقی که امکانات آزمایشگاهی محدودی دارند نیز قابل انجام است. به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله مروری اجمالی بر مهره‌های لاتکس پلی استایرنی داشته باشیم. اگر شما نیز تجربه استفاده از این مهرهها را در آزمایشگاه خود دارید، خوشحال می‌شویم نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
واژه نامه:
| Prozone effect | [3] | Latex agglutination assay | [2] | Colloidal size | [1] |
| Meningococcus | [6] | Pneumococcus | [5] | Haemophilus influenzae | [4] |
| C-reactive protein | [9] | Antistreptolysin O antibody | [8] | Rotavirus | [7] |
