13 نکته‌ی کلیدی به‌منظور حجم‌برداری با سمپلر
استفاده از سمپلرها به‌منظور حجم‌برداری از مایعات و نمونه‌های مختلف در آزمایشگاه‌ها، یک فعالیت روزانه و پُرتکرار محسوب می‌شود و نتایج آزمایشات صورت گرفته می‌تواند به‌طرز چشمگیری تحت تاثیر 2 عامل عملکرد صحیح سمپلر و تکنیک‌های مورد استفاده توسط کاربر قرار گیرد.
عملکرد سمپلرها به لحاظ دقت و درستی تابع عوامل گوناگونی مانند نظافت، کالیبراسیون و سرویس دوره‌ای سمپلر و همچنین نحوه‌ی استفاده‌ی صحیح از آن است که رعایت تمامی این موارد در بدست‌آوردن نتایجی صحیح و دقیق، جزو ضروریات محسوب می‌شود.
از میان عوامل ذکر شده در بالا، تسلط بر تکنیک‌های حجم‌برداری با سمپلر، از جمله مهارت‌هایی است که هر پرسنل آزمایشگاهی باید آن را بدست آورد و چنانچه به هنگام حجم‌برداری، این تکنیک‌ها رعایت نشوند، نه تنها نتایج آزمایش‌ها را با مشکل مواجه می‌سازد، بلکه موجب هدر رفتن وقت و افزایش هزینه‌ها خواهد شد.
در این مقاله قصد داریم تا نکات و تکنیک‌های حجم‌برداری با سمپلر را به شما آموزش دهیم تا بتوانید آزمایشات خود را در نهایت دقت و کیفیت انجام دهید. پس در ادامه با ما همراه باشید.
13 نکته‌ی کلیدی مربوط به حجم‌برداری با سمپلر
رعایت نکات حجم‌برداری هنگام کار با سمپلر به شما کمک خواهد کرد تا از نتایج قابل اطمینانی برخوردار شوید. به‌منظور آشنایی با این نکات و به‌کارگیری آن‌ها در حین حجم‌برداری به مطالب زیر توجه نمایید.
1- از سمپلری استفاده نمایید که دارای حجم نامی مناسب است
چنانچه در آزمایشگاه‌تان از سمپلرهای حجم متغیر استفاده می‌کنید، به‌منظور به‌حداقل رساندن خطاهای اندازه‌گیری و ایجاد نتایج قابل اطمینان، حتما از سمپلری استفاده نمایید که حجم نامی آن (بیش‌ترین حجمی که می‌توان توسط سمپلر انتقال داد) به مقدار نمونه‌ای که قصد حجم‌برداری از آن را دارید، نزدیک باشد.
2- از نوک سمپلرهای باکیفیت و مناسب استفاده کنید
لازم است توجه داشته باشید که نوک سمپلر مورد استفاده، کاملا متناسب با سمپلر شما انتخاب شده باشد. به این منظور باید اندازه و چفت‌شدگی مناسب نوک سمپلر بر روی سمپلر بررسی شود. این امر از بروز نشتی جلوگیری کرده و در نتیجه دقت حجم‌برداری را افزایش می‌دهد.
همچنین، پس ازحجم‌برداری از یک نمونه و به‌منظور حجم‌برداری از یک مایع دیگر، حتما از یک نوک سمپلر جدید استفاده نمایید. دقت کنید که استفاده‌ی مجدد از نوک سمپلرها، احتمال ایجاد آلودگی متقاطع[1] را بیشتر کرده و دقت نتایج شما را به‌خطر خواهد انداخت.
3- پیش از شروع مراحل حجم‌برداری، مطمئن شوید که دمای نمونه، سمپلر و نوک سمپلر با دمای محیط یکسان هستند
اختلاف دما بین نمونه، سمپلر و نوک سمپلر یکی از عوامل موثر در ایجاد خطاهای حجم‌برداری است. به‌منظور کاهش میزان خطا و افزایش دقت در حجم‌برداری، لازم است تا نمونه، سمپلر و نوک سمپلر، حداقل به مدت 2 ساعت پیش از شروع حجم‌برداری در دمای محیط قرار داده شوند.
4- از روش حجم‌برداری مناسب استفاده نمایید
یکی از مهم‌ترین نکات حجم‌برداری با سمپلر، انتخاب روش حجم‌برداری مناسب است. بسته به ماهیت نمونه‌های موجود در آزمایشگاه‌ها و همچنین نیاز آزمایشگاهی، لازم است تا از روش‌های حجم‌برداری متفاوتی استفاده شود. بنابراین جهت کاهش میزان خطاهای اندازه‌گیری، لازم است تا ابتدا شرایط آزمایش حجم‌برداری خود را در نظر گرفته و سپس از روش حجم‌برداری صحیحی استفاده نمایید.
به‌منظور آشنایی با روش‌های حجم‌برداری توسط سمپلر، مقاله‌ا‌ی جامع با عنوان “آیا با انواع روش‌های حجم‌برداری با سمپلر آشنایی دارید؟” تهیه کرده‌ایم که شما را به خواندن آن دعوت می‌کنیم.
5- دکمه‌ی حجم‌برداری سمپلر را با سرعت یکنواخت فشار دهید و یا رها نمایید
رعایت نکردن سرعت یکنواخت در حین کار با دکمه‌ی حجم‌برداری سمپلر ممکن است باعث به‌وجود آمدن حباب‌های هوا در نوک سمپلر شود و دقت حجم‌برداری را کاهش دهد.
6- پیش از اقدام به حجم‌برداری حتما نوک سمپلر خود را مرطوب (pre-wetting) کنید
مرطوب‌کردن نوک سمپلر یکی دیگر از نکات حجم‌برداری است که باید پیش از انجام هر حجم‌برداری صورت گیرد. این عمل باعث خواهد شد تا سطح داخلی نوک سمپلر مرطوب شده و دقت حجم‌برداری افزایش یابد. به‌منظور مرطوب‌کردن نوک سمپلر چند مرتبه نمونه را به داخل نوک سمپلر مکش کرده و سپس در ظرف نمونه تخلیه کنید.
7- در حین حجم‌برداری با سمپلر، همواره سمپلر را به صورت عمودی نگه دارید و سعی کنید که نوک سمپلر با دیواره ظرف تماس پیدا نکند
8- نوک سمپلر را تا عمق مناسبی فرو ببرید
یکی از نکات حجم‌برداری با سمپلر که نیاز است مورد توجه قرار گیرد، عمق فرو بردن نوک سمپلر درون نمونه است. فرو بردن بیش‌از اندازه‌ی نوک سمپلر درون نمونه باعث می‌شود تا قطرات مایع بر روی نوک سمپلر باقی‌‌‌مانده و حجم بیش‌تری از نمونه به ظرف هدف منتقل شود و در نتیجه خطاهای اندازه‌گیری سمپلر افزایش یابد. به‌همین ترتیب در صورتی که نوک سمپلر به‌اندازه‌ی کافی در نمونه فرو نرود، احتمال تشکیل حباب‌های هوا در نوک سمپلر افزایش پیدا کرده و دقت آزمایش تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
جهت آگاهی از عمق مناسب فروبردن نوک سمپلر در شرایط مختلف می‌توانید از جدول زیر کمک بگیرید.
| عمق فرو بردن نوک سمپلر (mm) | مقدار حجم‌برداری |
| 1 | µl ء1-0/1 |
| 2-3 | µl ء100-1 |
| 2-4 | µlء1000-100 |
| 3-6 | mlء10-1 |
9- پس از مکش نمونه به داخل نوک سمپلر، مکث کوتاهی کنید
پس از انجام مرحله‌ی حجم‌برداری و مکش نمونه به داخل نوک سمپلر، ابتدا به مدت یک ثانیه صبر کرده و سپس نوک سمپلر را از ظرف حاوی نمونه خارج نمایید. بدین ترتیب نمونه فرصت کافی برای ورود به درون نوک سمپلر را خواهد داشت.
10- هنگام تخلیه‌ی نمونه به داخل ظرف هدف، نوک سمپلر را بررسی نمایید
پیش از تخلیه‌ی نمونه در ظرف هدف، درصورت مشاهده‌ی قطراتی از نمونه بر روی نوک سمپلر، به دقت نوک سمپلر را با یک پارچه‌ای استریل بدون کرک، تمیز نمایید. حتما توجه داشته باشید که پارچه به هیچ عنوان با خروجی نوک سمپلر تماس پیدا نکند زیرا در این صورت نمونه جذب پارچه خواهد شد.
11- هنگام تخلیه‌ی نمونه، سمپلر را با زاویه 45 درجه نسبت به دیواره‌ی ظرف نگه دارید
به‌منظور تخلیه‌ی کامل نمونه در ظرف هدف، توصیه می‌شود تا هنگام تخلیه‌ی نمونه، سمپلر را با زاویه‌ی 45 درجه نسبت به دیواره‌ظرف نگه دارید.
همچنین توجه داشته باشید که پس از تخلیه‌ی نمونه و هنگام خارج کردن سمپلر از ظرف، حتما نوک سمپلر با دیواره‌ی ظرف هدف در تماس باشد. این عمل باعث می‌شود تا قطراتی از نمونه که بر روی نوک سمپلر باقی مانده است، به‌طور کامل به داخل ظرف منتقل شود.
12- زمان در دست داشتن سمپلر را به حداقل رسانید
یکی از نکات حجم‌برداری با سمپلر، ثابت نگه‌داشتن دمای نمونه تا حد امکان است. بنابراین به‌منظور کاهش انتقال گرمای دست به سمپلر و در نتیجه کاهش خطاهای حجم‌برداری، سعی کنید تا زمان در دست نگه‌داشتن سمپلر را به حداقل رسانید و به محض اتمام مراحل حجم‌برداری، سمپلر را بر روی پایه سمپلر قرار دهید.
توجه داشته باشید که استفاده از دستکش به‌منظور کاهش انتقال گرما و جلوگیری از آلوده شدن دست، ضروری است.
13- در طول مدت حجم‌برداری، بدن خود را در وضعیت مناسب و راحتی قرار دهید
رعایت اصول ارگونومی نیز یکی از نکات اساسی هنگام حجم‌برداری با سمپلر است. قرارگیری در یک وضعیت بدنی مناسب و راحت، به کاربر کمک می‌کند تا فرآیند حجم‌برداری را با دقت بیش‌تری انجام دهد.
همچنین لازم است تا حتما درصورت حجم‌برداری‌های مکرر و استفاده‌ی مداوم از سمپلر، طی فواصل کوتاهی استراحت کنید. بدین ترتیب احتمال ابتلا به اختلالات ناشی از آسیب فشار تکراری ([2]RSI) کاهش خواهد یافت.
جمع‌بندی
کسب مهارت در حجم‌برداری نیز مانند هر عمل دیگری نیازمند تمرین بسیار است و یک تکنسین آزمایشگاهی با کسب تجربه‌ی بیشتر، قادر خواهد بود تا به نتایج بهتری دست پیدا کند.
با رعایت نکات حجم‌برداری هنگام کار با سمپلر، می‌توان میزان خطاهای حجم‌برداری را تا حد قابل توجهی کاهش داد. در این مقاله سعی شده تا نکات حجم‌برداری با سمپلر به‌طور کامل توضیح داده شوند و پرسنل آزمایشگاهی با به‌کارگیری این تکنیک‌ها در حین کار با سمپلر به نتایج قابل اطمینانی دست.
واژه‌نامه
| Repetitive Strain Injuries | [2] | Cross contamination | [1] |
