پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی
امروزه با وجود روی کار آمدن ظروف آزمایشگاهی پلاستیکی، هنوز هم ظروف شیشهای جزء تجهیزات پرکاربرد آزمایشگاهی به شمار میروند که ممکن است در طول روز به دفعات مورد استفاده قرار گیرند. اما نکتهی حائز اهمیتی که در رابطه با استفاده از این ظروف آزمایشگاهی وجود دارد این است که ظروف شیشهای، بلافاصله پس از استفاده، باید به طور کامل شسته شوند. زیرا چنانچه مواد و نمونههای مورد آزمایش به مدت طولانی در آنها باقی بماند، سبب رشد باکتریها و ایجاد واکنشهای شیمیایی خواهد شد. از آنجایی که دقت انجام یک آزمایش بسیار حائز اهمیت است، پاکسازی صحیح شیشه آلات آزمایشگاهی نیز اهمیت زیادی دارد. زیرا در صورت تمیز نبودن این ظروف، دقت انجام آزمایش به خطر خواهد افتاد.
نحوه پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی پیچیده نیست اما همین مسئله ساده یکی از مهمترین موارد ایمنی در آزمایشگاه محسوب میشود و درصورتی که کاربر این کار را به درستی و با رعایت نکات ایمنی انجام ندهد، ممکن است سلامت او در معرض خطر قرار گیرد.
به همین دلیل در این مقاله تصمیم داریم تا ابتدا شما را با روش پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی و مواد مختلفی که برای این کار مورد استفاده قرار میگیرند آشنا کنیم و در انتها نکات مهم پاکسازی برخی از رایجترین ظروف شیشهای در آزمایشگاه را بیان کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
توصیههای ایمنی برای پاکسازی شیشه آلات آزمایشگاهی
حین پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی ممکن است مواد اسیدی و بازی و شویندههای قوی استفاده شود که برخی از آنها قابل اشتعال و خورنده بوده و در صورت تماس با پوست میتوانند آسیبهای جدی را برای کاربر به دنبال داشته باشند. علاوهبر این بخار ناشی از این مواد نیز ممکن است مجاری تنفسی کاربر را تحریک کند. در کنار این مسائل، کار با شیشه آلات آزمایشگاهی به خودی خود نیز خطراتی را به همراه دارد. شیشههای شکسته و یا ترک خورده میتوانند منجر به آسیب دیدن کاربر شوند. به همین دلیل رعایت نکات ایمنی هنگام پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی ضروری است. در ادامه برخی از مهمترینِ این نکات را برای شما ذکر کردهایم.
1- برای جلوگیری از شکستن ظروف و آسیب دیدن کاربر، در نگهداری و حمل و نقل آنها دقت کنید.
2- ظروف شیشهای را قبل از هر بار استفاده بازرسی کرده و در صورت وجود خراش و یا ترک روی ظرف، از آن استفاده نکنید.
3- برای تمیز کردن شیشهآلات آزمایشگاهی، از برس و اسفنجهای نرم استفاده نمایید.
4- هنگام تمیز کردن داخل ظروف شیشهای، دقت داشته باشید که ممکن است درون آنها ترک و یا شکستگی وجود داشته باشد و منجر به آسیب دیدگی و بریدن دست شود.
5- جهت کاهش احتمال شکستن شیشهآلات آزمایشگاهی، روی سینک از متهای پلاستیکی استفاده کنید.
6- سینک ظرفشویی را بیش از حد پر نکنید.
7- از قرار دادن اجسام فلزی و سخت مانند میلهی همزن های آزمایشگاهی و … در داخل ظروف شیشهای خودداری کنید. زیرا این مسئله ممکن است باعث خراشیده شدن و شکستن شیشه شود.
8- هرگز از محصولات قلیایی قوی و اسید هیدروفلوئوریک به عنوان مواد پاک کننده استفاده نکنید. این مواد شیشه را حل کرده و میتوانند آسیب دیدن کاربر را به همراه داشته باشند.
9- هرگز برای پاک کردن باقیمانده کربن بر روی ظروف، از حرارت استفاده نکنید. گرم کردن ظروف شیشهای در دمای بیشتر از 800 درجه فارنهایت (حدود 400 درجه سانتی گراد) میتواند باعث شکستن شیشه شود.
10- برای خشک کردن ظروف، حتما آنها را بر روی رک خشک کن قرار دهید.
11- در صورت شکستن ظروف، برای جمعآوری قطعات شکسته حتما از تجهیزات مناسب استفاده کنید و هیچگاه با دست قطعات را جمعآوری نکنید. شیشههای شکسته باید در ظروف مناسب پسماندهای تیز و برنده و دارای برچسب جمعآوری شوند.
12- حمامهای بازی که برای پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند، برای پوست و چشمها بسیار خطرناک هستند. به همین دلیل توصیه میشود حین پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی حتما از تجهیزات حفاظت فردی ([1]PPE) مانند روپوش آزمایشگاهی، عینک ایمنی و محافظ چشم، دستکش، محافظ صورت و… استفاده نمایید.
13- مایعات قلیایی را درون بالنهای ژوژه یا بورتها نگهداری نکنید. ممکن است این امر موجب چسبیدن درپوش بالن یا شیر بورت به آن شود.
14- موادی که برای پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند، تنها برای ظروف شیشهای مناسب هستند. به همین دلیل از قرار دادن ظروف سرامیکی و … در این مواد خودداری کنید.
15- توجه داشته باشید که قرار دادن ظروف شیشهای در حمامهای بازی به مدت طولانی، میتواند به این ظروف آسیب برساند. به همین دلیل ظروف را بیش از حد درون این مواد قرار ندهید.
16- پیش از قرار دادن ظروف شیشهای درون مواد شوینده، حتما اتصالات پلاستیکی را جدا نمایید . زیرا مواد شوینده میتوانند باعث خوردگی مواد پلاستیکی شوند.
17- حلالها و مواد شوینده را پس از استفاده به صورت ایمن دفع نمایید.
نحوه پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی
همانطور که در قسمت مقدمه نیز گفته شد، شیشهآلات آزمایشگاهی ممکن است در طول روز به دفعات مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل توصیه میشود تا پیش از انجام آزمایش و همچنین پس از هربار استفاده، این ظروف را به دقت پاکسازی کنید.
توجه داشته باشید که پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی به طور کلی شامل 3 مرحله است:
- شست و شوی با مواد شوینده
- آبکشی
- خشک کردن
در ادامه روش پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی را برای شما بیان خواهیم کرد.
1- شست و شو با مواد شوینده
شیشهآلات آزمایشگاهی پس از استفاده باید فوراً پاکسازی و تمیز شوند. اما درصورتی که این عمل بلافاصله امکانپذیر نباشد، میتوان این تجهیزات را درون آب یا مواد شوینده خیساند و در فرصت مناسب پاکسازی نمود. جهت پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی بسته به نوع و میزان آلودگی، مواد شوینده و پاککننده متفاوتی مورد استفاده قرار میگیرد که در ادامه برخی از آنان را توضیح دادهایم.
• حمامهای اسیدی و بازی
حمامهای اسیدی و بازی به عنوان یکی از مواد پاک کننده تجهیزات آزمایشگاهی، به ویژه ظروف شیشهای، مورد استفاده قرار میگیرند. البته استفاده از این مواد به نوع و شدت آلودگی بستگی دارد. به این منظور لازم است تا ظروف شیشهای کثیف را به آرامی در حمام غوطهور نمایید تا خیس بخورد. سپس ظروف را برداشته و با آب مقطر یا آب دویونیزه شست و شو دهید. برخی از حمامهای اسیدی و بازی که در آزمایشگاهها مورد استفاده قرار میگیرند به صورت زیر هستند:
حمام اسیدی: 3 مولار (M) هیدروکلریک اسید در اتانول
حمام بازی: 3 مولار (M) سدیم هیدروکسید در اتانول
حمام بازی قوی: 3 مولار (M) پتاسیم هیدروکسید در ایزوپروپانول
• تیزاب سلطانی[2]:
تیزاب سلطانی یکی دیگر از محلولهایی است که برای پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. این محلول بسیار خورنده و دودزا بوده و رنگ آن نیز به زرد یا قرمز متمایل است. برای تهیه تیزاب سلطانی، اسید نیتریک و اسید هیدروکلریک را به نسبت 1 به 3 با هم مخلوط نمایید.
• محلول پیرانا[3]:
محلول پیرانا که ترکیبی از اسید سولفوریک غلیظ و هیدروژن پراکسید به نسبت 3 به 1 است نیز برای پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی به کار میرود. لازم به ذکر است که مخلوط کردن مواد ذکر شده، واکنشی بسیار گرمازا است. بنابراین قبل از استفاده حتما اجازه دهید تا محلول خنک شود. همچنین تمام ظروفی که حاوی پیرانا هستند باید از شیشه ساخته شده باشند.
تمامی فعالیتهایی که شامل استفاده از پیرانا هستند، باید زیر هود انجام شوند و ظروف حاوی این ماده نیز باید عاری از مواد آلی باشد زیرا ترکیب این ماده با مواد آلی میتواند پیرانا را ناپایدار کرده و باعث انفجار شود.
• کرومیک اسید
کرومیک اسید نیز یکی از موادی است که برای پاکسازی شیشه آلات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد. چنانچه ظروف شیشهای بیش از حد کدر و کثیف شده و یا در آنها مواد آلی منعقد شده وجود داشته باشد، لازم است تا با استفاده از محلول تمیز کننده کرومیک اسید پاکسازی شوند. نحوه استفاده از کرومیک اسید، به میزان آلودگی ظرف بستگی دارد. گاهی اوقات لازم است تا ظروف شیشهای با استفاده از این محلول تمیز شده و بلافاصله آبکشی شوند. اما چنانچه میزان آلودگی زیاد باشد، لازم است تا ظرف را از اسید کرومیک پر کرده و اجازه دهید مدتی بماند. مدت زمان مجاز برای اینکه کرومیک اسید در ظرف بماند نیز به میزان آلودگی بستگی دارد. شیشهآلات تمیزتر ممکن است فقط به چند دقیقه تماس با محلول نیاز داشته باشند. اما در صورت وجود موادی مانند لخته خون، ممکن است لازم باشد ظرف مورد نظر و محلول کرومیک اسید تمام مدت شب در تماس باشند.
حین استفاده از کرومیک اسید باید دقت داشت که مواد حاوی دی کرومات میتوانند بسیار خورنده و سرطانزا باشند. بنابراین در صورت استفاده از کرومیک اسید، به عنوان یک ماده پاکسازی کننده شیشه آلات آزمایشگاهی، حتما نکات ایمنی را رعایت نمایید. دفع صحیح این ماده نیز نیازمند رعایت قوانین و مقررات آزمایشگاهها است.
علاوهبر این، ممکن است پاکسازی گونههای خاصی از رسوبها نیازمند استفاده از نیتریک اسید[4]، تیزاب سلطانی یا سولفوریک اسید دودزا باشد. این مواد بسیار خورنده هستند و فقط باید در صورت لزوم مورد استفاده قرارگیرند.
2- آبکشی شیشه آلات آزمایشگاهی پس از پاکسازی
همانطور که گفته شد، برای پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی از پاک کننده و محلولهای متفاوتی استفاده میشود. اما نکتهی حائز اهمیتی که نباید در تمیز کردن این ظروف نادیده گرفت، نحوه صحیح آبکشی این ظروف است. قبل از استفاده از ظروف لازم است تا تمام پاک کنندههای مورد استفاده اعم از صابون، مواد شوینده و سایر مایعات از شیشهآلات پاک شوند. این امر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است زیرا وجود بقایا اندکی از این مواد بر روی ظروف میتواند در نتایج آزمایشاتی مانند واکنشهای سرولوژی و کشت تداخل ایجاد کند. در ادامه نکاتی که باید حین آبکشی صحیح شیشهآلات آزمایشگاهی در نظر داشته باشید را بیان خواهیم کرد.
1- پس از پاکسازی، شیشهآلات را با آب شیر آبکشی کنید. پس از آبکشی لولهها، ظروف مندرج، بالنها و ظروف مشابه با آب شیر، اجازه دهید آب به مدت کوتاهی در داخل و روی ظروف جریان پیدا کند، سپس هر ظرف را تا قسمتی با آب پر کرده، تکان داده و مجددا خالی کنید. این مراحل را حداقل 6 مرتبه تکرار کنید تا از عدم وجود هرگونه ماده شوینده بر روی ظروف مطمئن شوید.
2- آبکشی بورتها و پیپتهای شیشهای ممکن است کمی دشوار باشد. بهترین راه برای آبکشی این ابزار این است که یک شلنگ را به سر شیر وصل کرده و انتهای پیپتها و بورتها را به شلنگ وصل نمایید. اجازه دهید آب از داخل ظروف عبور کند. چنانچه آب شیر حاوی املاح زیادی است، قبل از استفاده، آنرا از یک دیونایزر عبور دهید.
پیپتها و بورتهای آزمایشگاهی از پرکاربردترین ابزار در اغلب آزمایشگاهها محسوب میشوند که ممکن است در طول روز بارها مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل شستن و پاکسازی حجم زیادی از این تجهیزات کمی زمانبر خواهد بود. در مراکزی که روزانه تعداد زیادی پیپت مورد استفاده قرار میگیرد، استفاده از پیپتشورهای اتوماتیک میتواند انتخاب مناسبی باشد. با ورود آب به مخزن این تجهیزات، آب به صورت دائمی در میان پيپتها جریان پیدا میکند و با پرشدن ظرفیت مخزن، به صورت اتوماتیک تخلیه میگردد. این تجهیزات معمولا به همراه جار و سبد شست و شو عرضه میشوند. به همین دلیل درصورت نیاز میتوان پیپتها را بسته به نوع آلودگی برای مدت زمانی درون جار شست و شو خیساند و سپس آنها را شست. در واقع استفاده از پیپتشورهای اتوماتیک، راه آسانتری برای پاکسازی حجم زیادی از پیپتها و بورتهای شیشهای در آزمایشگاهها است.
3- برای آبکشی شیشهآلات آزمایشگاهی میتوان آنها را درون حمام بزرگی از آب مقطر غوطهور کرده و سپس با آب مقطر آبکشی نمود. دقت داشته باشید که آب مقطر را همواره در دسترس خود قرار دهید. به این منظور میتوانید از یک بطری 5 گالنی بهعنوان مخزن استفاده کنید و آنرا روی یک قفسه نزدیک جایی که پاکسازی را انجام میدهید، قرار دهید. برای پرکردن مجدد مخزن با آب مقطر، میتوانید مخزن را به یک پمپ وصل کنید.
4- به یاد داشته باشید که برای آزمایشات میکروبیولوژی حساس، پاکسازی باید به صورت دقیق انجام شده و به دنبال آن ظروف 12 مرتبه با آب مقطر آبکشی شوند.
3- خشک کردن شیشه آلات آزمایشگاهی پس از آبکشی
خشک کردن ظروف شیشهای بر روی حرارت ممکن است خطراتی مانند شکستن و خرد شدن شیشه را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل توصیه میشود تا پس از پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی، حتما آنها را روی رک خشک کن قرار دهید تا به طور کامل خشک شوند.
استریل کردن شیشهآلات آلوده
یکی از نکات مهم در رابطه با پاکسازی شیشهآلات آزمایشگاهی، استریل کردن آنها است. ظروفی مانند لولههای سرولوژی، محیط کشت، پتری دیش و غیره که به موادی به مانند لخته خون آلوده هستند، پیش از پاکسازی باید استریل شود. در غیر این صورت، تماس با این ظروف آلوده میتواند خطراتی را برای سلامت کاربر به دنبال داشته باشد.
جهت استریل کردن شیشه آلات آزمایشگاهی به بهترین شکل، ظرف مربوطه را داخل یک سطل بزرگ یا بویلر که با آب پر شده است قرار دهید. و درون بویلر 1 الی 2 درصد ماده شوینده بریزید. ظروف را به مدت 30 دقیقه بجوشایند. سپس متناسب با نوع آلودگی، ظروف را با آب شیر آبکشی کرده و یا با استفاده از روشهای پاکسازی که قبلا ذکر شدند آنها را تمیز نمایید.
علاوهبر این، جهت استریل کردن ظروف شیشهای میتوان آنها را اتوکلاو نموده یا درون آون بخار یا هر دستگاه مشابهی دیگری استریل کرد. به خاطر داشته باشید که در صورت تماس ظروف با نمونههای حاوی ویروس یا باکتریهای حامل هاگ، اتوکلاو نمودن ضروری خواهد بود.
پاکسازی مواد مقاوم نسبت به شست و شو
برخی مواقع شیشهآلات آزمایشگاهی در تماس با موادی قرار میگیرند که ممکن است با استفاده از روشهایی که تا به اینجا گفته شد، به طور صحیح پاکسازی نشوند. در ادامه نحوهی پاکسازی ظروف شیشهای آزمایشگاهی را در چنین شرایطی بیان کردهایم. ممکن است حین پاکسازی مواد مقاوم، نیاز باشد تا از پاککنندههای قوی استفاده شود. به همین دلیل حتما به نکات ایمنی توجه داشته و آنها را در حین کار خود رعایت کنید.
مراحل پاکسازی
1- درصورتی که ظروف شیشهای با ترکیبات حاوی فلزات[5] در تماس بودهاند:
از یک حمام اسیدی (Acid Bath) استفاده کنید. ظرف شیشهای را در زیر هود بیولوژیکی، درون اسید هیدروکلریک یا اسید سولفوریک غلیظ غوطهور کنید تا زمانی که مواد جامدی که مشاهده میکردید، کاملا حل شوند. سپس ابتدا ظرف را کاملا با آب شیر شست و شو دهید (حداقل 5 بار) و در نهایت برای تکمیل پاکسازی، ظرف را حداقل 5 مرتبه با آب مقطر و یا دویونیزه شست و شو دهید.
نکات:
- همیشه اسید را درون آب بریزید.
- پس از اتمام فرایند، حتما محلول را خنثی کنید.
2- در صورتی که ظروف شیشهای با مواد آلی در تماس بودهاند:
از یک حمام بازی (Base Bath) استفاده کنید. ظرف شیشهای را در محلول هیدروکسید سدیم یا هیدروکسید پتاسیم که درون اتانول یا ایزوپروپانول اشباع شده است، قرار دهید. پس از گذشت مدت زمان مناسب، ظرف را ابتدا با آب شسته و در نهایت به وسیله آب مقطر یا آب دویونیزه آبکشی نمایید.
پاکسازی گریس
وجود گریس یا به اصطلاح چربیها بر روی شیشهآلات آزمایشگاهی میتواند تاثیر زیادی در دقت نتایج آزمایشات داشته باشد. وجود این مواد بر روی دیوارههای ظروف شیشهای از خیسشدن یکنواخت شیشه جلوگیری کرده و این امر بر روی حجم مایع منتقل شده تاثیر خواهد گذاشت.
بهترین راه برای پاککردن چربیها از روی شیشهآلات آزمایشگاهی، جوشاندن ظرف در محلول رقیقی از سدیم کربنات[6] است. اما میتوان از استون یا هر نوع حلال چربی دیگری نیز استفاده نمود. توجه داشته باشید که هنگام پاکسازی چربی از روی ظروف شیشهای، نباید از مواد قلیایی قوی استفاده شود.
پاکسازی برخی از شیشهآلات آزمایشگاهی رایج
• لام و لامل
هنگام استفاده از لام و لامل آزمایشگاهی که برای آمادهسازی ورقههای نازک خون یا اسمیر باکتریولوژی استفاده میشوند، باید توجه داشت که این تجهیزات کاملاً تمیز و عاری از خط و خش باشند.
به همین دلیل پیش از استفاده از این ابزارها، توصیه میشود تا ابتدا آنها را به مدت 10 دقیقه درون استیک اسید گلاسیال[7] قرار داده، با آب مقطر آبکشی کرده و در نهایت آنها را با حوله کاغذی یا پارچه تمیز خشک کنید. پس ازشستن لامها، آنها را داخل جار دهانه گشادی حاوی الکل قرار دهید و در زمان نیاز، لامها را از داخل جار بیرون آورده و خشک کنید. چنانچه لازم است تا لامها بهصورت خشک ذخیره شوند، پیش از استفاده حتما آنها را با الکل بشویید.
- بورتها
جهت شست و شو و پاکسازی بورتهای آزمایشگاهی، شیر یا سر لاستیکی آن را بیرون آورده و بورت را با آب و ماده شوینده شستوشو دهید. سپس بورت را ابتدا با آب شیر و سپس با آب مقطر آبکشی کنید و اجازه دهید خشک شود. توجه داشته باشید که شیر یا سر لاستیکی بورت را به صورت مجزا بشویید.
همچنین استفاده از پیپت/بورتشورهای اتوماتیک نیز گزینهی مناسبی خواهد بود.
• لولهها، دیشها و بطریهای کشت
چنانچه قصد پاکسازی شیشهآلاتی را دارید که برای کشت به کار برده میشوند، حتما به این موضوع توجه داشته باشید که این ظروف با میکروبهایی در تماس بودهاند که ممکن است بسیار خطرناک باشند. به همین دلیل لازم است تا پیش از پاکسازی، این ظروف را استریل و آلودگیزدایی نمایید. بهترین روش برای استریلکردن ظروف شیشهای کشت، اتوکلاو نمودن به مدت 30 دقیقه در دمای 121 درجه سانتیگراد است (با فشار p.s.iء15) است. پس از استریل کردن ظروف، آنها را با استفاده از لولهشور همراه با آب و ماده شوینده شسته، با آب شیر بهطور کامل آبکشی کرده، سپس با آب مقطر آبکشی نموده و داخل یک سبد قرار دهید تا خشک شود. دقت داشته باشید که برای پاکسازی این ظروف حتما از آب گرم استفاده نمایید.
• پیپتها
در صورت استفاده از پیپتهای شیشهای، بلافاصله آنها را درون یک جار شست و شو پلاستیکی که از آب پر شده است قرار دهید. توجه داشته باشد که سطح آب درون جار به اندازهای باشد که بخش اعظم یا تمامی طول هر پیپت را در بر بگیرد. دقت داشته باشید که پیپتها را به درون جار پرتاب نکنید زیرا این کار ممکن است منجر به شکستن یا لب پرشدن پیپتها شود و آنها را به لوازمی بلااستفاده تبدیل کند. قراردادن یک پد پنبهای یا از جنس پشم شیشه در کف جار به جلوگیری از شکستن پیپتها کمک میکند.
پس از اتمام فعالیتهای آزمایشگاهی و زمانی که قصد پاکسازی پیپت را دارید، آنها را درون جار دیگری که از ماده شوینده پر شده است، قرار دهید. بسته به میزان آلودگی ممکن است ظرف مورد نظر به مدت چند ساعت و یا در طول شب درون ماده شوینده باقی بماند. پس از گذشت مدت زمان مناسب، پیپتها را خالی کرده و آب شیر را داخل و روی آنها بگیرید، تا زمانیکه تمامی آثار آلودگی از آنها پاک شود. پیپتها را حداقل یک ساعت درون آب مقطر بخیسانید. سپس از داخل آب مقطر بیرون آورده، آبکشی کنید و اجازه دهید پیپت خشک شود.
جمعبندی
همانطور که گفته شد پاکسازی شیشه آلات آزمایشگاهی چندان پیچیده نیست اما درصورتی که کاربر نکات ایمنی را رعایت نکرده و این کار را به صورت اصولی انجام ندهد، ممکن است خطرات جدی سلامت او را تهدید کند.
به طور کلی پاکسازی ظروف شیشهای در آزمایشگاه شامل 3 مرحله کلی پاکسازی با شوینده مناسب، آبکشی صحیح و خشک کردن ظروف است. ما در این مقاله سعی کردیم تا ضمن توضیح نحوه صحیح پاکسازی شیشه آلات آزمایشگاهی، نکات مهم ایمنی در حین این کار را نیز بیان کرده باشیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما واقع شده باشد.
واژهنامه
Piranha | [3] | Aqua Regia | [2] | Personal Protective Equipment | [1] |
sodium carbonate | [6] | metal-containing compound | [5] | nitric acid | [4] |
glacial acetic acid | [7] |