سودوموناس‌ها

 سودوموناس ها به علت دارا بودن تطبیق‌پذیری تغذیه‌ای، تقریباً در همه جا یافت می شوند،‌ البته استثناهایی نیز وجود دارد: سودوموناس‌ها در pH اسیدی یافت نمی‌شوند، در حقیقت سودوموناس اسیدوفیلیک و ترموفیلیک وجود ندارد، با این حال اخیراً یک گونه گرمادوست به نام سودوموناس گرمادوست گزارش شده است. این باکتری‌ها در سراسر محیط های بیمارستانی، در محیط‌های مرطوب همچون مواد غذایی، تشکیلات ظرفشویی، تجهیزات درمان تنفسی، دیالیز و حتی محلول‌های ضدعفونی‌کننده وجود دارند. سودوموناس‌ها در برخی از زیستگاه‌های غیرمعمول مانند لوازم آرایشی، استخرهای شنا، لوله‌های آب گرم و درون کفش‌های کتانی یافت می‌شوند. لازم به ذکر است که حضور این باکتری در داخل کفش‌های کتانی منجر به زخم‌های باز آلوده با سودوموناس آئروژینوزا می‌گردد. این باکتری‌ها اغلب به تعداد کمی در فلور طبیعی روده و بر سطح پوست انسان حضور دارند، اما در افراد بستری در بیمارستان با طول مدت بستری شدن این احتمال افزایش می‌یابد.

این ارگانیسم‌ها باسیل‌های گرم منفی، مستقیم یا کمی خمیده، هوازی مطلق، اکثراً متحرک و دارای فلاژل قطبی منو و مولتی‌تریش، بدون اسپور، عده‌ای کپسول‌دار، اکسیداز و کاتالاز مثبت هستند. متابولیسم آنها تنفسی بوده و هرگز تخمیر کننده نیستند، لذا گلوکز و عده‌ای از قندها را از راه اکسیداتیو مصرف می‌نمایند. این باکتری‌ها هوازی و از نظر منبع انرژی و کربن کموارگانوتروف هستند، بین 4 تا 43 درجه سانتیگراد رشد می‌کنند، بعضی پیگمان‌های مختلف محلول و غیرمحلول در آب تولید می‌کنند. سودوموناس ها باکتری‌های خاکزی هستند که در خاک سبب ترشح سیدروفور 2 شده و جذب آهن و برخی دیگر از عناصر ریزمغذی نظیر روی را امکان‌پذیر می‌سازند.

تا سال 1984 بیش از 100 گونه در جنس سودوموناس قرار گرفته‌اند که بسیاری از آنها پاتوژن‌های گیاهی هستند. در سال 1973 پالرونی و همکارانش جنس سودوموناس را بر اساس همولوژی rRNA به پنج گروه تقسیم کردند، ولی امروزه فقط گروه I شامل جنس سودوموناس است که دارای گونه‌های فلورسنت مانند سودوموناس آئروژینوزا، سودوموناس پوتیدا، سودوموناس فلورسنس و همچنین گونه‌های غیر فلورسنت مثل سودوموناس اشتوزری و سودوموناس آلکالی‌ژنز است (جدول 1).

وجه تمایزسودوموناس‌های فلورسنت از سایر سودوموناس‌ها، تولید پیگمان‌هایی است که در برابر نور با طول موج کوتاه فرابنفش (254 نانومتر) به‌ویژه در شرایط کمبود آهن خاصیت فلورسانس دارند. به این پیگمان‌های با خاصیت فلورسنت و محلول در آب سیدروفور و اختصاصاً در مورد سودوموناس‌ها پیووردین یا سودوباکتین گفته می‌شود. از مهم‌ترین گونه‌های فلورسنت می‌توان به سودوموناس فلورسنس، سودوموناس پوتیدا، سودوموناس آئروژینوزا و همچنین پاتوژن‌های گیاهی نظیر سودوموناس سایرنژائه و سودوموناس سیچوری اشاره نمود. برای افتراق گونه‌های فلورسنت پاتوژن‌های گیاهی از سایر فلورسنت‌ها، از آزمون آرژینین دی‌هیدرولاز استفاده می‌شود که پاتوژن‌های گیاهی آرژینین دی‌هیدرولاز منفی هستند. آزمون‌های ذوب ژلاتین، استفاده از قند ترهالوز و رشد در دماهای 41 و 4 درجه سانتیگراد از مهم‌ترین شاخص‌های تفکیک گونه‌های سودوموناس فلورسنس، سودوموناس آئروژینوزا و سودوموناس پوتیدا است.

گروه II امروزه شامل جنس بورخولدریا است.

گروه III قبلاً شامل کماموناس اسیدوورانس بوده ولی امروزه در جنس دلفیتا طبقه‌بندی می‌شود.

گروه IV شامل Brevundimonas است.

گروه V شامل Stenotrophomonas است.

یکی از نکات جالب در مورد هیبریداسیون rRNA/DNA، شباهت بعضی گونه‌های سودوموناس به اشریشیا کلی است.

سودوموناس آئروژینوزا (P.aeroginosa):

سودوموناس آئروژینوزا یک باسیل هوازی گرم منفی، اکسیداز مثبت و متحرک است که 0/5 تا 0/8 میکرومتر پهنا و 1/5 تا 3/0 میکرومتر طول دارد. این باسیل‌ها به‌صورت تک‌تک، جفت و گاه به‌صورت زنجیره‌های کوتاه مشاهده می‌شوند و فاقد اسپور هستند. اغلب سلول‌ها یک فلاژل قطبی دارند، اما گاهی ممکن است ۲ یا ۳ فلاژل داشته باشند. بجز مواقعی که در حضور نیترات رشد می‌کند و آن را به نیتریت احیا می‌نماید، در سایر موارد هوازی اجباری است. سودوموناس قادر به تخمیر کربوهیدرات‌ها نیست، اما از لحاظ تغذیه انعطاف‌پذیر است و قادر به متابولیزه بیش از 80 ماده آلی بوده و حتی بر روی ساده‌ترین محیط‌های کشت نیز قابل رشد است. این خصوصیات متابولیکی، نقش سودوموناس را در طبیعت نمایان می‌سازد. این باکتری در آب و خاک یافت شده و در تجزیه مواد آلی نقش دارد. اغلب ارگانیسم‌هایی که از نمونه‌های بالینی جدا شده‌اند حاوی پیلی هستند. سودوموناس آئروژینوزا از نظر آزمون سیمون سیترات و آرژینین دهیدرولاز، مثبت و از نظر لیزین دکربوکسیلاز و اورنیتین دکربوکسیلاز، منفی است و در محیط کشت کلیگلرآیرون آگار تولید H₂S نمی‌نماید. سودوموناس آئروژینوزا دارای کلنی‌های گرد، درشت، خزنده، صاف و نامنظم است که به علت تولید پیگمان سبز در محیط کشت آن را به رنگ سبز درمی‌آورد. بعضی سویه‌ها رنگ فلورسنت فلورسئین را تولید می‌کنند. به‌طور معمول محیط کشت‌های سودوموناس آئروژینوزا به دلیل تولید تری متیل آمین دارای خاصیت بوی معطر میوه‌ای و یا شبیه انگور است. هنگامی که نمونه‌های بالینی بر روی پلیت‌های آگار خوندار رشد می‌کنند، غالباً بتا همولیتیک هستند.

سودوموناس غیرتخمیرکننده و هوازی بوده و اکسیژن به‌عنوان گیرنده‌ی نهایی الکترون در آنها است. این باکتری‌ها از مصرف کربوهیدرات‌ها بدون تولید گاز، اسید ایجاد می‌نمایند. اگرچه این باکتری‌ها به‌عنوان هوازی اجباری تعریف می‌شوند، اما برخی از گونه‌های موجود در این جنس می‌توانند با استفاده از سیترات یا آرژینین به‌عنوان پذیرنده فرعی الکترون به‌صورت بی‌هوازی رشد کنند. همه گونه‌های موجود در این جنس کاتالاز مثبت بوده و واکنش‌های MR، اندول و VP در آنها منفی است. از خصوصیات تغذیه‌ای و توانایی سودوموناس‌ها در استفاده از مواد آلی گوناگون می‌توان در طبقه‌بندی و تفکیک گونه‌های آن بهره گرفت. به‌عنوان مثال سودوموناس آئروژینوزا قادر است از گرانیول و استامید به‌عنوان تنها منبع کربن استفاده کرده و رشد نماید، در حالی که تعداد کمی از سایر گونه‌های موجود در این جنس توانایی انجام این کار را دارند.

بیماری زائی:

عوامل بیماریزای متنوعی چون توکسین‌ها، آنزیم‌ها، فلاژل، پیلی، لیپوپلی‌ساکارید، آلژینات و پروتئازها در چسبیدن این باکتری به سلول‌های میزبان و بیماری‌زایی آن نقش دارند. در بین این عوامل اگزوتوکسین A و اگزوآنزیم S مهم هستند.

اگزوتوکسین A باکترى سودوموناس آئروژینوزا، محصول خارج سلولى است که تقریباً در 65 درصد از ایزوله‌های سودوموناس آئروژینوزای تولید می‌شود. ژن اگزوتوکسین A باکترى سودوموناس آئروژینوزا به‌صورت ثابت روى کروموزوم باکترى قرار دارد. اکثر سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا، توکسینی به نام اگزوتوکسین Aء(ETA) را تولید می‌کنند که این توکسین بسیار شبیه توکسین دیفتری است. هر دوی این توکسین‌ها سبب ADP-ریبوزیله شدن مولکول Elongation factor 2 می‌شوند که این امر سبب غیرفعال شدن EF-2 و در نتیجه سبب مهار پروتئین‌سازی و در نهایت باعث مرگ سلولی می‌شود. اگزوتوکسین A از طریق تجزیه نیکوتین آمید دی‌نوکلئوتید (NAD) به ADP-ریبوزیلات EF2 عمل می‌کند. اگزوتوکسین A  دارای سه قسمت است؛ بخش I به گیرنده‌های سلولی میزبان متصل می‌شود و اندوسیتوز را پی‌ریزی می‌کند. بخش II موجب انتقال توکسین به درون سیتوپلاسم سلول می‌شود و بخش III ،ADP-ریبوزیل فاکتور طویل‌کننده ۲ را کاتالیز می‌کند.

اگزوآنزیم (S (EXOS پروتئین‌های سلولی میزبان غیر از EF-2 ،ADP-ریبوزیله می‌کند. در میان پروتئین‌های هدف این آنزیم می‌توان به ویمنتین و چندین پروتئین دیگر که به GTP متصل می‌گردند اشاره کرد. به دلیل اینکه پروتئین‌های متصل‌شونده به GTP در حرکت لیزوزوم‌ها نقش دارند، اگزوآنزیم‌ها ممکن است سودوموناس آئروژینوزا را از کشته شدن توسط لوکوسیت‌های پلی‌مرفونوکلئر و ماکروفاژها محافظت کنند. به نظر می‌رسد که اگزوآنزیم S عامل مهمی برای گسترش عفونت‌های سودوموناس آئروژینوزا در بیمارانی باشد که دچار سوختگی شده‌اند.

کسب آهن یک مرحله اساسی در ایجاد عفونت توسط باکتری‌ها است. سودوموناس آئروژینوزا با تولید 2 نوع سیدروفور این عمل را انجام می‌دهد: پیوچلین و پیووردین.

پیوچلین با وزن مولکولی 325 دالتون، حلالیتش در آب بسیار کم است و احتمالاً در سنتز اگزوتوکسین A نقش دارد. همچنین سبب تولید یون هیدروکسیل شده که باعث آسیب بافتی می‌شود و به‌عنوان القاگر تولید اینترلوکین 8 نیز عمل می‌کند. پیووردین با وزن مولکولی 1500 دالتون، حلالیت بالایی در آب دارد و توسط تکنیک isoelectric focusing سه نوع مختلف از این پیگمان فلورسنت شناخته شده است.

سودوموناس آئروژینوزا یکی از عوامل اصلی ایجادکننده عفونت‌های بیمارستانی است و در افرادی که دچار ضعف سیستم ایمنی هستند سبب بیماری‌هایی مانند عفونت گوش میانی (Swimmers ear)، پوستی (به‌خصوص افراد دچار سوختگی)، باکتریمی، عفونت مغز استخوان و مفاصل، مننژیت و آبسه‌های مغزی، کراتیت، انتروکولیت، تب شانگهای (مشابه حصبه)، اندوکاردیت، پنومونی و عفونت مجاری ادراری می‌گردد.

انسان در اثر تماس طولانی مدت با آب آلوده به سودوموناس آئروژینوزا ممکن است دچار عفونت‌های پوستی شدیدی مانند فولیکولیت شود. فولیکولیت ناشی از این باکتری با راش‌های ماکولوپاپولار یا وزیکولوپوستولار از سایر فولیکولیت‌ها بازشناخته می‌شود که معمولاً خودمحدودشونده است و در موارد کمی نیاز به درمان آنتی‌بیوتیکی است. سودوموناس آئروژینوزا به‌عنوان عامل اوتیت خارجی نیز مطرح است و در افراد دیابتی به دلیل عدم پاسخ به درمان آنتی‌بیوتیکی نوع بدخیم این بیماری را شاهد هستیم. این باکتری همچنین عامل سببی بسیاری از عفونت‌های چشمی مانند کراتیت و اولسراسیون قرنیه است. سایر عفونت‌های چشمی ناشی از این باکتری عبارتند از: التهاب ملتحمه چشم، اندوفتالمی و سلولیت اوربیتال. گزارش‌هایی مبنی بر سپتی‌سمی پس از عفونت‌های چشمی موجود است که در نتیجه آن در افراد ضعیف از نظر ایمنی، پنومونی و اکتیما گانگرنوزوم اتفاق افتاده است.

معمولاً سودوموناس آئروژینوزا به‌ندرت عامل پنومونی اکتسابی از جامعه است ولی دستگاه تنفسی تحتانی افراد بستری‌شده در بیمارستان‌ها (مخصوصاً در افرادی که به‌تازگی تراکئوستومی انجام داده‌اند) را کلونیزه می‌کند. معمولاً در بیمارانی که از نظر سیستم ایمنی مشکلی ندارند، این بیماری گذرا بوده و نیازی به درمان آنتی‌بیوتیکی نیست. امروزه شاهد بیماری‌های تنفسی ناشی از سودوموناس آئروژینوزا در بیماران مبتلا به ایدز هستیم. این ارگانیسم یکی از شایع‌ترین باکتری‌های جداشده از افراد مبتلا به بیماری ژنتیکی سیستیک فیبروزیس است. بیشتر ایزوله‌های جداشده از این افراد اگزوتروف هستند و نیاز مبرمی به اسید آمینه متیونین و سایر اسیدهای آمینه مثل لوسین و آرژینین از خود نشان می‌دهند.

زیستگاه و نحوه انتقال:

سودوموناس‌ها پاتوژن‌های فرصت‌طلبی هستند که در محیط‌های مختلفی یافت می‌شوند. سودوموناس‌ها احتیاجات غذایی ساده‌ای داشته و طیف وسیعی از دما را تحمل می‌کنند. رویداد فصلی خاصی برای بیماری وجود ندارد. کلونیزاسیون گذرا در مجرای تنفسی و معده-روده‌ای بیماران بستری به‌ویژه آنهایی که با آنتی‌بیوتیک‌های وسیع‌الطیف درمان می‌شوند و یا در معرض ابزار کمک تنفسی قرار دارند یا به مدت طولانی در بیمارستان بستری هستند وجود دارد. سودوموناس آئروژینوزا در آب، خاک و سبزی‌ها یافت می‌شود. این باکتری به روی پوست و درون دستگاه گوارشی و گلوی 3% از کل جمعیت حمل می‌شود، اما میزان ناقل بودن بین کارمندان بیمارستان ممکن است تا 20% هم افزایش یابد. عموماً عفونت‌ها در نقاطی از بدن شکل می‌گیرد که رطوبت فراوان وجود دارد که شامل حفره دهانی، نای، پوست سوخته، گوش خارجی و زخم‌های جلدی است. تحقیقات اپیدمیولوژی نشان داده است که سودوموناس آئروژینوزا، 10% از عفونت‌های بیمارستانی و 11% از نمونه‌های خون را به خود اختصاص می‌دهد، اما فقط 4% از اپیدمی‌های بیمارستانی را موجب شده است. به علت اهمیت وجود این باکتری در آب، مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران آزمونی را بنام کیفیت آب-شناسایی و شمارش سودوموناس آئروژینوزا به روش صاف کردن غشایی-تعیین کرده است که این استاندارد انواع مختلف آب، آب معدنی و آب استخرهای شنا را شامل می‌شود.

همانطورکه اشاره شد، این باکتری علاقه به پایداری در فضای بیمارستان را دارد، زیرا در برابر بسیاری از ضدعفونی‌کننده‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم است. انتقال آن بوسیلة پزشکان و پرستاران (دست‌ها و..) وسایل تنفسی و غیره صورت می‌گیرد و به همین دلیل از عوامل خطرساز برای بیماران بستری است. این باکتری به علت داشتن مقاومت به بسیاری از داروها و مواد ضدعفونی‌کننده، در مواد مصرفی (الکل، بتادین رقیق و …) که برای ضدعفونی نمودن بیماران استفاده می‌شود رشد نموده و با استفاده از آنها سبب آلودگی و عفونت می‌گردد. سودوموناس در آب مقطر و آب معمولی زنده می‌ماند و تکثیر می‌یابد.

تشخیص آزمایشگاهی:

خون، مدفوع، ادرار، CSF، خلط، ترشحات گوش میانی، چشم و ضایعات پوستی نمونه‌های ارسالی به آزمایشگاه هستند. برای تشخیص سودوموناس آئروژینوزا از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

رنگ‌آمیزی گرم:

به‌صورت باسیل‌های گرم منفی مستقیم یا کمی خمیده است و برخلاف آن اسینتوباکتر معمولاً خیلی کوتاه و اغلب کوکوئیدی است و نیز موراکسلا که کوتاه و غالباً جفت‌جفت یا به شکل زنجیره کوتاه است.

کشت:

به‌طورکلی باکتری سودوموناس آئروژینوزا از جمله باکتری‌هایی است که به‌راحتی بر روی اکثر محیط‌های کشت رشد می‌کند و نیازمندی غذایی خاصی ندارد. برای کشت و جداسازی این باکتری از سایر باکتری‌ها، از محیط‌های انتخابی مانند محیط آگار حاوی ستریماید، محیط آگار حاوی ایرگاسان و محیط آگار حاوی کلرواکسیلنول یا دتول استفاده می‌شود. در محیط آگار حاوی ستریماید ممکن است عوامل ضد میکروبی نظیر نالیدیکسیک اسید یا نیتروفورانتوئین نیز اضافه شود. با این حال باید این نکته را در نظر داشت که برخی از ایزوله‌های جداشده از بیماران مبتلابه سیستیک فیبروزیس به‌شدت به این ترکیبات حساس بوده لذا بر روی چنین محیط‌هایی رشد نخواهند کرد.

همچنین سودوموناس‌ها بر روی اکثر محیط‌های آزمایشگاهی مثل بلادآگار و محیط‌های کشت افتراقی که برای رشد انتروباکتریاسه بکار می‌رود (مانند مکانکی) رشد می‌کنند. روی محیط SS در حدود 88% موارد رشد دارند. در محیط TSI فرم قلیا/قلیا (ALK/ALK) ایجاد کرده و روی سطح شیب‌دار آن کلنی‌هایی با جلای فلزی مشاهده می‌شود. کشت، آزمایش اختصاصی برای تشخیص عفونت‌های سودوموناس آئرژینوزا است.

کشت این باکتری به علت تولید تری متیل آمین دارای بوی مخصوص و مطبوع شبیه گل یاس یا انگور کپک‌زده، عسل، شکوفه زردآلو و ذرت مکزیکی است.

انواع کلنی:

سودوموناس آئروژینوزا بر روی محیط نوترینت آگار (NA) پس از 24 ساعت در شرایط هوازی در °c37، شش تیپ (1-6) کلنی ایجاد می‌کند که تیپ‌های 1 و 5 دارای اهمیت بیشتری هستند.

Type I: کلنی بزرگ، کمی محدب، درشت، خشن و تخم‌مرغی، با حاشیه مضرس با ظاهری شیشه صیقلی^[1] داشته که بیشتر از بقیه قابل مشاهده است (شکل 1).

Type V: کلنی موکوئید و تولیدکنندة آلژینات، برجسته و به رنگ‌های مختلف است. این کلنی‌ها معمولاً از خلط افراد مبتلا به فیبروزیس سیستیک جدا می‌شود (شکل 2).

نکته: کلنی‌های تیپیک سودوموناس آئرژینوزا بر روی محیط بلادآگار بزرگ (5-3 میلی‌متر)، تخت با حاشیه پر مانند و مضرس، سطح صاف و با همولیز بتا است. نمونه‌هایی که از منابع طبیعی بدست می‌آیند دارای کلنی‌های کوچک هستند.

پیگمان:

بسیاری از سویه‌های سودوموناس آئروژینوزا تولید پیگمان می‌کنند که فقط بعضی از آنها محلول در آب هستند ولی تعداد دیگر غیرمحلول هستند. بعضی از این پیگمان‌ها مثل پیوسیانین ارزش تشخیصی دارند ولی به‌طور کلی این روش زیاد قابل اطمینان نیست زیرا تولید پیگمان‌ها بستگی به ترکیب محیط و شرایط محیطی باکتری دارد.

به‌طور کلی دو نوع پیگمان در سودوموناس آئروژینوزا وجود دارد:

پیگمان‌های فلورسنت: این نوع پیگمان‌ها محلول در آب، با قابلیت انتشار سریع در محیط کشت، غیرمحلول در کلروفرم و دارای خاصیت فلورسنس در زیر نور UV هستند، مثال معروف این گروه پیووردین است که خاصیت سیدروفوری نیز دارد. نه‌تنها در سودوموناس آئروژینوزا، بلکه در بسیاری از گونه‌های دیگر سودوموناس نیز تولید می‌شوند. محیط کشت اختصاصی برای این نوع پیگمان، محیط KingB است. راه دیگر برای القای تولید این نوع پیگمان، افزودن 10% سفیده تخم‌مرغ به محیط کشت است.

ساختمان پیووردین شامل 3 قسمت است: 1.کروموفور 2.زنجیره پپتیدی 3.زنجیره جانبی. گاهی در ساختمان پیووردین اسیدآمینه نوع D وجود دارد که آن را در برابر پروتئازها مقاوم می‌کند.

پیگمان‌های فنازینی: مثال معروف این گروه، پیوسیانین است که محیط کشت اختصاصی برای آن KingA نام دارد. مثال‌های دیگر این گروه عبارتند از: پیوروبرین، پیوملانین، کلرورافین و فنازین آلفا کربوکسیلات که در بین این پیگمان‌ها فقط پیوسیانین ارزش تشخیصی دارد، به‌علاوه پیوسیانین سبب تولید واسطه‌های نیتروژن فعال شده و سبب آزادی الاستاز نوتروفیل‌ها می‌شود و با کاهش آدنوزین منوفسفات درونی، سبب آسیب به مژک‌های تنفسی می‌گردد.

تولید پیگمانت بر روی محیط‌های بی‌رنگ مثل مولرهینتون به‌خوبی مشخص می‌شود (شکل 3). وجود پیگمان پیوسیانین (آبی رنگ) مختص سودوموناس آئرژینوزا است، البته پیگمان‌های دیگر هم ممکن است توسط این باسیل تولید شود که رنگ آبی را پوشانده و رنگ زرد، سبز، قرمز و یا قهوه‌ای ایجاد نماید، لذا اگرچه مشاهده پیگمان پیوسیانین تشخیص سودوموناس آئرژینوزا را تأئید می‌کند، ولی ندیدن آن دلیل بر رد تشخیص نیست.

کشت در محیط حرکت:

کشت باکتری‌های غیرتخمیری در فاصله mmء4 در سطح محیط و مشاهده واکنش پس از 6-4 ساعت (تیرگی و کدورت در سطح محیط) صورت می‌گیرد و با انکوباسیون طولانی واکنش ناپدید می‌شود. قرار دادن در حرارت º^cء25 به مدت 48-24 ساعت سبب کند شدن تقسیم و افزایش مشاهده حرکت می‌شود.

محیط Motility B medium حاوی 2،3، 5 تری فنیل تترازولیوم کلراید (TTC) است که مناسب برای مشاهده حرکت است. چون سودوموناس‌ها هوازی هستند، روی محیط‌های حرکت در سطح رشد می‌کنند و نمی‌توان روی آن محیط‌ها حرکت آنها را مشخص کرد، لذا از محیط فوق استفاده می‌شود که باکتری متحرک تترازولیوم را احیا کرده و حلقه قرمز رنگ را بوجود می‌آورد (شکل 4). همه سودوموناس‌ها متحرکند و رشد باکتری به‌صورت حلقه‌ای در اطراف لوله هم قابل مشاهده است.

• وجود پپتون، یون‌های منیزیم و سولفات در محیط‌های کشت، استفاده از محیط‌های حاوی ژلاتین و شیر و همچنین قرار دادن محیط کشت در دمای 25 تا 30 درجه سانتیگراد، سبب افزایش تولید پیگمان می‌گردند. لازم به ذکر است که افزایش یون فسفات سبب افزایش تولید پیگمان فلورسین و کاهش تولید پیوسیانین می‌گردد.
• برای جدا کردن این باکتری‌ها از مواد آلوده، از ترکیبات چهار ظرفیتی آمونیم و ساولن و یا از محیط حاوی 3 صدم درصد ستریماید استفاده می‌نمایند.
• حداقل ابزار تشخیصی برای سودوموناس آئرژینوزا: مشاهده کلنی تیپیک بتاهمولیتیک + تست اکسیداز مثبت

واژه‌نامه: