ویروس زامبی ، یک نگرانی جدید بعد از همه‌گیری کرونا

تا چند سال قبل، با شنیدن نام ” ویروس زامبی” به یاد فیم‌های علمی تخیلی می‌‎افتادید.

اما به تازگی یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی موفق به احیای چندین ویروس جدا شده از یخ‌های دائمی با قدمت 30000 ساله شدند. پس از آزمایش‌های بیشتر، مشخص شده است که بخش قابل توجهی از ویروس‌های ماقبل تاریخ می‌توانند حتی برای مدت طولانی‌تری عفونی باقی بمانند. در این مقاله قصد داریم به بررسی خطر ویروس زامبی بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

ویروس زامبی، یک خطر باستانی و ناشناخته

دمای بالای کره‌ زمین در قطب شمال باعث آب شدن یخ‌های دائمی منطقه شده است. این امر باعث شده تا ویروس‌هایی که ده‌ها هزار سال خفته بودند، فعال شده و سلامت حیوانات و انسان‌ها را به خطر بیندازند.

این ویروس‌ها می‌توانند خطری بسیار جدی برای سلامت انسان‌ها و تمامی موجودات زنده باشند.

در همه‌گیری‌های اخیر، مانند بیماری کووید 19، جهان متوجه شد که هر ویروس جدید، حتی مربوط به خانواده‌های قبلی و شناخته شده، نیاز به توسعه راه‌های درمانی بسیار خاص، مانند دارهای ضدویروس و واکسن‌های جدید دارد. بنابراین شیوع ویروس‌های باستانی می‌تواند چالشی جدید برای سلامت جهان تلقی شود.

ویروس زامبی چیست و چرا چنین نامی دارد؟

ویروس‌ها، انگل‌های اجباری سلول‌ها هستند. یعنی تنها درون انواع خاصی از سلول‌های یک میزبان معین قادر به زندگی هستند. طبق بررسی‌هایی که دانشمندان انجام داده‌اند، ویروس‌های باستانی قطب شمال نیز اغلب درون بدن موجودات یوکاریوتی تک سلولی و آمیب‌ها زنده هستند. نتایج اولیه بررسی‌ها نشان داد که این ویروس‌ها می‌توانند عفونی باقی بمانند و حیوانات یا انسان را آلوده کنند.

این زمانی بود که مفهوم “ویروس زامبی” متولد شد. ویروس‌های زامبی به ویروسی اطلاق می‌شود که در یخ‌های دائمی به دام افتاده است. یعنی در جایی که زمین حداقل برای دو سال متوالی منجمد بوده است. باید گفت که ویروس زامبی تنها یک نوع خاص ویروسی نیست. بلکه می‌تواند انواع یا گونه‌های متعددی داشته باشد. دانشمندان کشف کرده‌اند که ویروس‌های زامبی اساساً «در زمان منجمد شده‌اند». یعنی وقتی نمونه‌های خاک منجمد ذوب می‌شوند، ویروس‌ها احیا شده و هنوز هم عفونی هستند. به همین دلیل نام “ویروس زامبی” را به آن‌ها داده‌اند. زیرا آن‌ها به زندگی بازگشته‌اند.

خطرات ویروس‌های باستانی

برای درک بهتر خطرات ناشی از ویروس‌ زامبی ، دانشمندان نمونه‌های گرفته‌شده از یخ‌های ذوب شده در سیبری را آزمایش کردند تا ببیند آیا ذرات ویروسی در آن هنوز عفونی هستند یا خیر.

محققان دریافتند که این  ویروس‌ها می‌توانند تا 48500 سال عفونی باقی بمانند. بنابراین این احتمال وجود دارد که با ذوب شدن یخ‌های قطبی، این ویروس‌های ناشناخته در سراسر جهان منتشر شوند.

اینکه این ویروس‌ها پس از قرار گرفتن در شرایط بیرونی (نور UV، اکسیژن، گرما) تا چه مدت می توانند عفونی باقی بمانند، و اینکه چقدر احتمال دارد با یک میزبان مناسب در این فاصله زمانی مواجه شوند و آنها را آلوده کنند، هنوز مشخص نیست. اما به گفته‌ی محققان تعداد ویروس‌های زامبی که در طول زمان منجمد شده‌اند احتمالاً بسیار زیاد است و می‌تواند تهدیدی برای سلامت عمومی باشد.

زمانی که ذوب شدن یخ‌های دائمی شتاب می‌گیرد ، خطر نیز افزایش می‌یابد.

اما خطر ذوب شدن یخ‌های قطبی تنها به ویروس‎‌های باستانی محدود نمی‌شود. دانشمندان هشدار می‌دهند که پسماندهای شیمیایی و رادیواکتیو که به دوران جنگ سرد بازمی‌گردد نیز دارای پتانسیل آسیب رساندن به حیات وحش و مختل کردن اکوسیستم‌ها هستند.

بیماری‌زایی ویروس زامبی برای انسان

تا زمان نگارش این مقاله، دانشمندان در مجموع هفت خانواده از ویروس‌های زامبی را پیدا کرده اند که بین 27000 تا 48500 سال قدمت دارند.با این وجود ردپای بسیاری از ویروس‌های دیگر نیز در یخ‌های ذوب شده قطب شمال دیده می‌شود.

ما می‌دانیم که آن‌ها آنجا هستند. اما به‌طور قطع نمی‌دانیم که هنوز زنده هستند یا خیر. محققان معتقدند که اگر ویروس زامبی قادر به آلوده کردن آمیب باشد، این احتمال وجود دارد که برای انسان نیز خطرناک باشد. با این وجود هنوز چیزی مشخص نیست.

علائم ویروس زامبی چیست؟

تاکنون، انسانی به ویروس زامبی مبتلا نشده است. به همین دلیل هیچکس از نحوه تاثیر این ویرس‌ها بر انسان باخبر نیست. شاید دلیل آن تعداد کم افرادی باشد که در قطب شمال زندگی می‌کنند. یک دلیل دیگر هم می‌تواند این باشد که یخ‌های قطب هنوز کاملا ذوب نشده‌اند.

 اما باید به یاد داشته باشید که یک ویروس کوچک که حتی با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود، پتانسیل تخریب کل جهان را دارد. مانند ویورس کرونا که اخیرا ویرانی‌های زیادی در کل جهان به همراه داشته است.

ویروس‌های زامبی برای علم چه معنایی دارد؟

یافتن ویروس‌های باستانی یک کشف تازه و جالب برای دانشمندان است. این امر می‌تواند منجر به کشف‌های علمی کلیدی در مطالعه مداوم ویروس‌ها شود.

به گفته‌ی محققین شما می‌توانید به این  کشف، مانند یک کپسول زمان منجمد نگاه کنید. به این طریق می‌توانیم به 50000 سال پیش برگردیم و نحوه تاثیر ویروس در گذشته را بررسی کنیم. شاید به این طریق بتوان به کشفیات تازه‌ای دریافت.

سخن پایانی

کوسه‌هایی در استرالیا وجود دارند. اما تا زمانی که به موج سواری نروید، هیچ تهدیدی برای شما ایجاد نمی‌کنند.

در واقع، یک ریسک همیشه ترکیبی از وجود خطر و قرار گرفتن در معرض خطر است. در این مقاله مشخص شد که ویروس‌های آمیب قدیمی، هنوزهم عفونی هستند و هرروزه با ذوب شدن یخ‌های قطبی آزاد می‌شوند.

اکنون این یک خطر ملموس است. خوشبختانه تاکنون تعداد بسیار کمی از مردم در این مناطق زندگی می‌کردند. به همین دلیل تعداد افرادی که در معرض خطر بودند بسیار کم بود و این امر باعث می‌شد که مواجهه مشابه ویروس با میزبان بسیار بعید باشد.

اما با ذوب شدن بیشتر یخ‌ها، احتمال قرار گرفتن افراد بیشتری در معرض خطر وجود دارد. حتی ممکن است غذاهای دریایی نیز به این ویروس‌ها آلوده شوند.

هنوز مشخص نیست که با ذوب شن یخ‌ها، چه تعدادی از ویروس زامبی آزاد می‌شوند. یا اینکه این ویروس‌ها پس از قرار گرفتن در معرض شرایط بیرونی (مانند نور UV، اکسیژن و گرما) چقد قادر به زندگی و ایجاد عفونت هستند.

اما واضح است که خطر مرتبط با «سناریوی ویروس‌های زامبی» در شرایط گرمایش جهانی افزایش می‌یابد.