علت تشنگی زیاد چیست؟ آیا شما هم به پلی دیپسی مبتلا هستید؟

آیا شما هم مدام دچار تشنگی زیاد می‌شوید؟

تشنه شدن روش طبیعی بدن شما برای اصلاح عدم تعادل مایعات است. اما تشنگی زیاد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد.

پلی دیپسی (Polydipsia) یک اصطلاح پزشکی است که برای توصیف احساس تشنگی زیاد استفاده می‌شود. این اختلال می‌تواند نشانه‌ای از دیابت و یا برخی بیماری‌های روانی باشد. بنابراین شناخت آن و درمان علت زمینه‌ای پلی دیپسی از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل بروز تشنگی زیاد بپردازیم. پس اگر شما هم مدام احساس تشنگی می‌کنید با ما همراه باشید.

چه چیزی باعث پلی دیپسی می‌شود؟

گاهی اوقات عواملی مانند رژیم غذایی، فعالیت بدنی و آب و هوا می‌توانند سبب تشنگی زیاد شوند. اما اگر احساس می‌کنید همیشه تشنه هستید، ممکن است به پلی دیپسی مبتلا باشید. علل متعددی برای پلی دیپسی وجود دارد که برخی از آن‌ها روانی و برخی از آن‌ها به دلیل یک وضعیت جسمانی هستند. در ادامه به بررسی انواع پلی دیپسی خواهیم پرداخت.

الف/ پلی دیپسی اولیه

پلی دیپسی اولیه زمانی رخ می‌دهد که هیچ شرایط فیزیکی که باعث تشنگی زیاد شما شود وجود نداشته باشد. دو نوع اصلی پلی دیپسی اولیه وجود دارد: پلی دیپسی سایکوژنیک ^[1] و پلی دیپسی دیپسوژنیک ^[2]

پلی دیپسی سایکوژنیک

پلی دیپسی سایکوژنیک با نام پلی دیپسی روانی نیز شناخته می‌شود. این یک مسئله رفتاری است که در کنار برخی از شرایط سلامت روان مانند اختلال دوقطبی، افسردگی و اسکیزوفرنی رخ می‌دهد. اعتقاد بر این است که تا 20٪ از افراد مبتلا به مشکلات روانپزشکی ممکن است پلی دیپسی سایکوژنیک را تجربه کنند.

افراد مبتلا به پلی دیپسی روانی تمایل شدیدی به نوشیدن آب دارند. حتی اگر هیچ دلیل فیزیولوژیکی برای این کار وجود نداشته باشد. محققان دلیل قطعی وقوع این عارضه را نمی‌دانند. اما معتقدند برخی داروها ممکن است مشکل را بدتر کند.

پلی دیپسی دیپسوژنیک

پلی دیپسی دیپسوژنیک نوشیدن اجباری آب نیز نامیده می‌شود. این بیماری می‌تواند به اختلال در عملکرد مغز مربوط شود.  پلی دیپسی دیپسوژنیک زمانی رخ می‌دهد که هیپوتالاموس دچار اختلال شود. هیپوتالاموس بخشی از مغز شما که تشنگی را کنترل می‌کند.

برخی افراد معتقدند نوشیدن بیش از حد آب برای سلامتی آن‌ها مفید است. در چنین شرایطی ممکن است فرد به دلیل نوشیدن بیش از حد آب دچار پلی دیپسی دیپسوژنیک شود.

ب/ پلی دیپسی ثانویه

پلی دیپسی ثانویه شامل نوشیدن آب اضافی به دلیل بیماری یا دارو است. شایع ترین علل پلی دیپسی ثانویه دیابت شیرین و دیابت بی مزه است. همچنین در صورت کم آبی، بارداری یا مصرف برخی داروها ممکن است پلی دیپسی ثانویه را تجربه کنید.

علائم پلی دیپسی چیست؟

اما چگونه بفهمیم که آیا به پلی دیپسی مبتلا هستیم؟

پیش از هرچیز باید علائم پلی دیپسی را بشناسید تا بین تشنگی طبیعی و تشنگی زیاد تفاوت قائل شوید.

تشنگی زیاد زمانی رخ می‌دهد که میل غیرعادی به نوشیدن آب یا مایعات دیگر دارید. حتی پس از نوشیدن مایعات زیاد نیز ادامه می‌یابد. اما تشنگی طبیعی معمولاً پس از جبران مایعات از دست رفته، کاهش می‌یابد. در ادامه به بررسی علائم ابتلا به پلی دیپسی خواهیم پرداخت.

تغییر در حجم ادرار

تشنگی زیاد را می‌توان با مشاهده میزان و رنگ ادرار نیز تشخیص داد.

به عنوان مثال فرد مبتلا به پلی دیپسی، ممکن است روزانه 12 لیتر ادرار داشته باشد. در حالی که میانگین معمول ادرار معمولاً حدود 1/5 لیتر در روز است.

تغییر رنگ ادرار

یکی دیگر از علائم پلی دیپسی می‌تواند تغییر در رنگ ادرار باشد. افرادی که دچار کم آبی هستند معمولاً ادرارشان تیره‌تر است. اما اگر مبتلا به پلی دیپسی باشید، احتمالاً ادرار شما به دلیل مصرف بیش از حد مایعات رقیق شده و ممکن است رنگ آن شفاف باشد.

سایر علائم پلی دیپسی

علائم و نشانه‌های دیگری که می‌توانند همراه با پلی دیپسی اتفاق بیفتند. به عنوان مثال:

• خستگی
• خشکی دهان
• حالت تهوع یا استفراغ
• تاری دید
• لرزیدن بدن
• سرگیجه
• گیجی
• بی‌حالی
• تشنج

تشنگی زیاد چه عوارضی دارد؟

تعادل مایعات در بدن یک فرآیند بسیار تنظیم شده است که می‌تواند بر کلیه‌ها، فشار خون، ضربان قلب و موارد دیگر تأثیر بگذارد. به همین دلیل پلی دیپسی می‌تواند عوارض و خطراتی برای سلامتی شما ایجاد کند.

یکی از عوارض پلی دیپسی هیپوناترمی یا مسمومیت با آب است. هیپوناترمی زمانی ایجاد می‌شود شما بیش از حد آب مصرف کنید. به طوری که میزان جذب آن در حد توان کلیه‌های شما نباشد. اگرچه این وضعیت نادر است، اما می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد و باعث تهوع، استفراغ، سردرد، گیجی، هذیان، تشنج، کما و حتی مرگ شود.

اگر شما مبتلا به پلی دیپسی روانی هستید، ممکن است در معرض خطر بی‌اختیاری و شب ادراری نیز باشید، که غیرارادی است.

در موارد شدیدتر، خطر نارسایی کلیوی و احتقان قلب و همچنین پوکی استخوان و شکستگی‌های پاتولوژیک نیز وجود دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تشنه بودن پس از ورزش شدید، خوردن غذاهای شور یا تعریق زیاد طبیعی است و با نوشیدن آب می‌توان آن را کاهش داد. اما اگر تشنگی شما بدون هیچ دلیل مشخصی ادامه پیدا کرد، باید به پزشک مراجعه کنید. پس این مشکل را دست کم نگیرید.

پلی دیپسی چگونه درمان می‌شود؟

درمان پلی دیپسی تا حد زیادی تحت تاثیر شرایط زمینه‌ای ایجاد کننده آن است. اگر نمی‌دانید چه چیزی باعث تشنگی زیاد شما می‌شود، حتما به پزشک مراجعه کنید. احتمالاً پزشک آزمایش‌های تشخیصی از جمله آزمایش ادرار و آزمایش خون را انجام خواهد داد.

بسته به علت ایجاد تشنگی زیاد، راهکارهای درمانی نیز متفاوت خواهند بود.

تغییر در سبک زندگی و گنجاندن ورزش در برنامه‌ روزانه یکی از راهکارهای مهم برای درمان پلی دیپسی و از بین بردن تشنگی زیاد است.

پزشک همچنین ممکن است داروهایی را تجویز کند که به شما در کنترل قند خون کمک می‌کند. نوع دارو بسته به دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2 متفاوت خواهد بود.

برای دیابت بی مزه، ممکن است هورمون دسموپرسین برای شما تجویز شود. این دارو که به صورت اسپری بینی، قرص یا واکسن موجود است، جایگزین وازوپرسینی می‌شود که بدن شما نمی‌سازد.

اگر یک مشکل سلامت روانی باعث ایجاد پلی دیپسی شده باشد، ممکن است لازم باشد به یک مشاور مراجعه کنید.

سخن پایانی

خیلی اوقات شما هم ممکن است دچار تشنگی شوید. اما پلی دیپسی تشنگی مفرط است و با مصرف بیش از اندازه‌ی آب همراه است. مقدار بیش از حد مایعاتی که برای رفع تشنگی می‌نوشید می‌تواند به خطرات و عوارض جانبی خطرناکی منجر شود. بنابراین شناسایی و علت اصلی بروز این عارضه، اهمیت زیادی دارد. در این مطلب سعی کردیم شما را با علل بروز تشنگی زیاد و راهکارهای درمانی آن آشنا کنیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

واژه نامه