آزمایش بیوشیمی خون چیست و چرا انجام می‌شود؟

آزمایش بیوشیمی خون در واقع به مجموعه آزمایش‌هایی اطلاق می‌شود که مقادیر برخی مواد شیمیایی را در یک نمونه خون اندازه‌گیری می‌کنند. به کمک این آزمایشات می‌توان عملکرد یکسری از اندام‌های بدن را بررسی کرد. آزمایشات شیمی خون ممکن است پانل‌های شیمی نیز نامیده شود.

انواع مختلفی از آزمایشات شیمیایی خون وجود دارد که موادی از جمله آنزیم‌ها، الکترولیت‌ها، چربی، هورمون‌ها، قند، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی را در بدن اندازه‌گیری می‌کنند. در ادامه به بررسی آزمایش بیوشیمی خون و علل انجام آن خواهیم پرداخت.

برخی از آزمایشات رایج شیمی خون

برای اندازه‌گیری انواع مختلف مواد شیمیایی ممکن است از آزمایش‌های مختلفی استفاده شود. در زیر برخی از آزمایش بیوشیمی خون که ممکن است پزشک برای شما تجویز کند بیان شده است.

• پانل الکترولیت که سدیم، پتاسیم، کلرید، منیزیم، فسفات و بی کربنات را اندازه‌گیری می‌کند.

• تست‌های عملکرد کلیه (که به آن پانل کلیوی نیز گفته می‌شود) نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین را اندازه‌گیری می‌کند.

• تست‌های عملکرد کبد که آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، آلکالین فسفاتاز (ALP)، آسپارتات ترانس آمیناز (AST)، بیلی روبین، آلبومین و پروتئین کل را اندازه‌گیری می‌کند.

• یک پانل متابولیک پایه (BMP) شامل یک پانل الکترولیت و تست‌های عملکرد کلیه است و همچنین گلوکز و کلسیم را اندازه‌گیری می‌کند.

• یک پانل متابولیک جامع (CMP) شامل یک پانل الکترولیت، تست‌های عملکرد کلیه و تست‌های عملکرد کبد و همچنین اندازه‌گیری گلوکز و کلسیم است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد آزمایشات بیوشیمی خون می‌توانید به بانک اطلاعات تشخیصی پل‌ایده‌آل‌پارس مراجعه کنید.

دلیل انجام آزمایش بیوشیمی خون چیست؟

آزمایش بیوشیمی خون  یکی از آزمایشات رایج است. اغلب به عنوان بخشی از یک معاینه معمول انجام می‌شود.

دلایل انجام این آزمایش معمولا به شرح زیر است:

• کسب اطلاعات در مورد وضعیت سلامت عمومی (به عنوان چکاپ روتین)
• بررسی عملکرد برخی از اندام‌ها مانند کلیه‌ها، کبد و تیروئید
• بررسی تعادل الکترولیت بدن
• تشخیص بیماری‌ها و شرایط مختلف
• بررسی سطوح مواد شیمیایی (پایه)
• بررسی تأثیر روش‌های درمانی بر یک اندام خاص
• نظارت بر سرطان یا شرایط دیگر (به عنوان بخشی از پیگیری)

نحوه انجام آزمایشات شیمیایی خون

آمادگی‌های لازم پیش از انجام آزمایش بیوشیمی خون به نوع ماده شیمیایی مورد اندازه‌گیری بستگی دارد. در صورت نیاز، دستورالعمل‌های ویژه‌ای به شما داده می‌شود که قبل از انجام آزمایش‌های شیمیایی خون باید رعایت کنید.

• ممکن است به شما گفته شود تا چندین ساعت قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید یا ننوشید (به جز آب).
• برخی از داروها نیز ممکن است بر نتایج آزمایش بیوشیمی خون تأثیر بگذارند. ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام این آزمایشات، مصرف برخی داروها را متوقف کنید.
• آزمایشات شیمی خون معمولاً در یک آزمایشگاه یا بیمارستان انجام می‌شود.
• خون معمولاً از ورید بازو گرفته می‌شود. یک گارو به دور بازوی شما پیچیده می‌شود تا به آن ناحیه فشار وارد کند و رگ‌ها راحت‌تر دیده شود. ممکن است از شما خواسته شود دست خود را مشت کنید تا رگ‌ها برجسته‌تر شوند. پوست تمیز و ضد عفونی می‌شود. یک سوزن وارد سیاهرگ می‌شود و مقدار کمی خون خارج می‌شود. ممکن است احساس گزگز یا سوزش داشته باشید.
• خون در یک لوله جمع آوری می‌شود و با نام شما و سایر اطلاعات شناسایی برچسب گذاری می‌شود. گاهی اوقات بیش از یک لوله خون جمع‌آوری می‌شود.
• سپس خون جمع‌آوری‌شده توسط متخصص آزمایشگاه (تکنولوژیست آزمایشگاه) با استفاده از میکروسکوپ و سایر تجهیزات ویژه بررسی می‌شود.

آیا آزمایش بیوشیمی خون عوارضی دارد؟

آزمایش بیوشیمی خون معمولاً عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند. اگر هم عوارض جانبی رخ دهد، معمولاً جزئی هستند و در محل ورود سوزن ایجاد می‌شوند. عوارض جانبی که ممکن است رخ دهد عبارتند از:

• درد و ناراحتی
• خون ریزی
• کبودی
• تورم
• عفونت

نتایج به چه معناست

نتایج آزمایشات شیمی خون به صورت اعداد ارائه می‌شود و اغلب به عوامل خاصی از جمله جنسیت، سن و سابقه پزشکی بستگی دارد. نتایج باید با یک محدوده مرجع عادی و با نتایج قبلی مقایسه شوند تا معنی داشته باشند.

برخی از آزمایشات شیمیایی خون مشکلات سلامتی خاصی را نشان می‌دهد. برخی نیز اطلاعاتی کلی به پزشک می‌دهند که می‌تواند سرنخی از یک بیماری باشد. اما در این شرایط به آزمایشات بیشتری نیاز خواهد بود.

این اطلاعات همچنین ممکن است به پزشک شما کمک کند تا برنامه‌های درمانی را توسعه دهد یا اصلاح کند.

ملاحظات ویژه برای کودکان

آزمایش بیوشیمی خون فقط برای افراد بزرگسال نیست. بلکه می‌تواند اطلاعات مفیدی در رابطه با وضعیت سلامت کودکان نیز ارائه دهد. اما حین خونگیری و انجام این آمایش برای کودکان، لازم است ملاحظاتی در نظر گرفته شود.

کودکان ممکن است پس از گرفتن خون کافی از بازوی خود نگران باشند. به آن‌ها اطمینان دهید که بدن همیشه خون جدید تولید می‌کند و خون بدن آن‌ها تمام نمی‌‌شود.

سخن پایانی

با انجام آزمایش نمونه کوچکی از خون یک فرد، پزشکان می‌توانند بیماری‌ها و شرایط مختلفی را بررسی کنند. آزمایش خون به پزشکان کمک می‌کند تا نحوه عملکرد اندام‌های بدن را بررسی کنند و ببینند آیا درمان های پزشکی مفید هستند یا خیر. آزمایش بیوشیمی خون یکی از انواع آزمایش خون است که به بررسی یکسری پارامتر خاص در بدن می‌پردازد.

در این مطلب سعی کردیم اطاعاتی کلی در رابطه با آزمایشات بیوشیمی خون بیان کنیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.