
مطالعه موردی بیمار شماره ۳۳، تشخیص شما چیست؟
یک زن ۲۳ ساله با سابقهی ۳ ماهه از افزایش تدریجی خستگی، کبودی پوست، احساس کسالت و دوره های قاعدگی همراه با خونریزی شدید (منوراژی) به یک مرکز درمانی مراجعه کرده است. در معاینه، بیمار دچار کمخونی بوده و کبودیهای پوستی متعدد دیده شد. نتایج آزمایش شمارش کامل خون (CBC) بیمار به شرح زیر است:
g/dl | ۶٫۹ | Hb |
/۱ (neutrophils 0.3 x 109/1) | ۱٫۱ × ۱۰۹ | WBC |
/۱ | ۱۷ × ۱۰۹ | Platelets |
رادیوگرافی قفسه سینه (نمای پشت، جلو و جانبی – شکل ۳۳a,33b)، سیتی اسکن قفسه سینه (شکل ۳۳c) و بیوپسی ترفین از مغز استخوان (شکل ۳۳d) قابل مشاهده هستند.




سوالات
1. چه ناهنجاریهایی در رادیوگرافی قفسه سینه و سیتی اسکن مشاهده میشود؟
رادیوگرافی قفسه سینه یک توده غیرطبیعی در مدیاستن قدامی را نشان میدهد که، علیرغم ظاهر غیرمعمول، در جراحی بهعنوان تیموما تشخیص داده شد.
2. چه ناهنجاریهایی در نمونهبرداری مغز استخوان دیده میشود؟
نمونهبرداری ترفین از مغز استخوان تأیید میکند که بیمار دچار کمخونی آپلاستیک است. میزان سلولاریته (تراکم سلولی) مغز استخوان بسیار متغیر است، نهتنها در افراد سالم بلکه در بیماران مبتلا به کمخونی آپلاستیک نیز این تغییر مشاهده میشود. دو نمونه بیوپسی ترفین اضافی از بیماران مبتلا به این بیماری (شکل ۳۳e ,33f) این تنوع را نشان میدهند.
3. چه بررسیهای تکمیلی باید انجام شود؟
تیموما ممکن است با آپلازی گلبول قرمز همراه باشد و احتمالاً در این مورد، از نظر علتشناسی با آپلازی مغز استخوان مرتبط بوده است.
سایر بررسیهایی که باید در کمخونی آپلاستیک انجام شوند:
- آزمایش آنتی بادی ضد هستهای (Antinuclear factor – ANA)
- آزمایش هم (Ham’s test) برای رد احتمال همراهی با هموگلوبینوری حملهای شبانه (PNH)
- سرولوژی برای بررسی عفونتهای هپاتیت ویروسی
- اندازهگیری ایمونوگلوبولینها (زیرا تیموما ممکن است با هیپوگاماگلوبولینمی مرتبط باشد)
- کشت مشترک سرم یا سلولهای T بیمار با مغز استخوان خودش و مغز استخوان طبیعی (این آزمایش ممکن است وجود یک مهارکننده سرمی یا سلولی در خونسازی را نشان دهد)
4. گزینههای درمانی برای این بیماری چیست؟
این بیمار تحت تیمکتومی (برداشتن تیموس) قرار گرفت، اگرچه باید تأکید کرد که تیموما بهندرت با کمخونی آپلاستیک مرتبط است و بیشتر با آپلازی ایزولهی گلبول قرمز همراهی دارد.
اقدامات حمایتی شامل موارد زیر هستند:
تزریق خون و پلاکت (پلاکتهای فیلترشده برای کاهش احتمال حساسیتزایی به آنتیژنهای HLA)
مصرف آنتیبیوتیکها و داروهای ضدقارچ برای پیشگیری و درمان عفونتها
درمان دارویی:
فاکتورهای رشد خونساز نوترکیب در این بیماری ارزش محدودی دارند.
گلوبولین ضد لنفوسیت (Antilymphocyte globulin – ALG)، متیل پردنیزولون و سیکلوسپورین A در بیش از ۵۰٪ از بیماران مؤثر هستند.
پروژستوژنها مانند نوراتیسترون یا قرص ضدبارداری خوراکی معمولاً در کنترل منوراژی کمککننده هستند.
پیوند مغز استخوان:
پیوند مغز استخوان آلوژنیک از یک خواهر یا برادر سازگار از نظر بافتی، در بیماران زیر ۵۰ سال مبتلا به کمخونی آپلاستیک شدید (platelets < 20 x 109/1, neutrophils < 0.5 x 109/1) باید مورد بررسی قرار گیرد.

