
مطالعه موردی بیمار شماره ۳۶، تشخیص شما چیست؟
وضعیت بیمار
مردی ۴۷ ساله با اصالت یونانی-قبرسی به یک مرکز درمانی مراجعه کرد و در معاینه پزشکی کمخونی میکروسیتیک هیپوکرومیک موردتوجه قرار گرفت. او تحت درمان با مکمل آهن قرار گرفت و این درمان طی ۶ ماه گذشته ادامه یافت، اما نتایج آزمایش شمارش خونی او تغییری نکرده و به شرح زیر می باشد:
مردی ۴۷ ساله با اصالت یونانی-قبرسی به یک مرکز درمانی مراجعه کرد و در معاینه پزشکی کمخونی میکروسیتیک هیپوکرومیک موردتوجه قرار گرفت. او تحت درمان با مکمل آهن قرار گرفت و این درمان طی ۶ ماه گذشته ادامه یافت، اما نتایج آزمایش شمارش خونی او تغییری نکرده و به شرح زیر می باشد:
۹٫۶g/dl | Hb |
۶۲fl | MCV |
۲۹g/dl | MCHC |
در معاینه بالینی، بیمار اسپلنومگالی قابل لمس دارد.



سوالات
1. نظر شما در مورد اسمیر خون محیطی بیمار چیست؟ (شکل ۳۶a)
اسمیر خون محیطی بیمار تغییرات هیپوکرومیک و میکروسیتیک را نشان میدهد که با یک اختلال تالاسمی مطابقت دارد. کمبود آهن در یک مرد در این سن باید بلافاصله برای یافتن یک علت زمینهای بررسی شود، مانند از دست دادن خون از دستگاه گوارش. درمان جایگزینی آهن نباید تا زمانی که کمبود آهن اثبات نشده است (مثلاً با اندازهگیری فریتین سرم) آغاز شود.
2. چه آزمایشی در تصویر ۳۶b انجام شده است؟
این اسلاید روش آمادهسازی برای بررسی هموگلوبین H است. در این آزمایش، ظاهر مشخص «توپ گلف» در سلولهای قرمز دیده میشود که نشاندهنده بیماری هموگلوبین H است. این انکلوزیونها رسوبات Hb H (تترامرهای زنجیرههای بتا) هستند.
3. نتیجه الکتروفورز هموگلوبین بیمار چیست؟ (شکل ۳۶c) Y بیمار است، Z کنترل هموگلوبین A/S و X کنترل نرمال است.
یک باند با حرکت سریع دیده میشود که نشاندهنده هموگلوبین H است (تترامرهای زنجیرههای بتا).
4. تشخیص چیست؟ پاتوژنز این بیماری را توضیح دهید.
این فرد به بیماری هموگلوبین H مبتلا است. هر فرد طبیعی دارای ۴ ژن آلفا است. یعنی ۲ ژن در هر کروموزوم ۱۶. تالاسمی آلفا یک اختلال اتوزومی مغلوب است. نبود تولید زنجیره آلفا گلوبین معمولاً در اثر حذف ژن مربوطه ایجاد میشود.
افرادی که فاقد هر چهار ژن آلفا هستند (–/–) به تالاسمی آلفا ماژور مبتلا میشوند و حتی نمیتوانند هموگلوبین جنینی (Hb F, α₂γ₂) بسازند. این بیماران بهصورت هیدروپس فتالیس و مرگ داخل رحمی در هفته ۳۰-۳۴ بارداری تظاهر میکنند.
در مقابل، افرادی که ۲ یا ۳ ژن آلفا عملکردی دارند (-α/αα, α-/α-, αα/-) معمولاً بدون علامت هستند و هموگلوبین طبیعی دارند، اما ممکن است درجهای از میکروسیتوز داشته باشند.
بیماری هموگلوبین H در اثر از دست رفتن ۳ ژن آلفا (α-/–) ایجاد میشود. این بیماری یک هموگلوبینوپاتی بسیار خفیف محسوب میشود و معمولاً نیازی به درمان خاصی جز مکمل اسید فولیک ندارد.