کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه و اصول نگهداری صحیح زباله‌های شیمیایی
کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه یکی از معضلات بسیار مهم محسوب می‌شود. بخارات شیمیایی ناشی از مواد سمی می‌توانند بدون اینکه متوجه شوید در اتمسفر آزمایشگاه نشت کنند و باعث مشکلات سلامتی، خطرات ایمنی و آسیب‌های زیست محیطی شوند.
بسیاری از این بخارات شیمیایی فاقد بوی قابل تشخیص هستند و با چشم نیز دیده نمی‌شوند. حتی برخی از حلال‌ها که دارای بو هستند نادیده گرفته می‌شوند. زیرا پرسنل آزمایشگاهی روزانه در معرض آن‌ها قرار می‌گیرند به آن‌ها عادت می‌کنند.
بخارات شیمیایی می‌توانند باعث مشکلات جدی سلامتی از جمله آسیب دائمی سیستم عصبی، بیماری‌های ریوی و تنفسی، آسیب چشم و حتی نقایص مادرزادی در زنان باردار شوند.
به همین دلیل کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه و اصول نگهداری صحیح زباله‌های شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
سازمان‌های ملی و بین المللی قواعد و راهکارهایی را برای کاهش این بخارها در آزمایشگاه ارائه کرده‌اند. البته این دستورالعمل‌ها ممکن است در آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشد.
در ادامه قصد داریم نکات مهم برای کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه و اصول نگهداری صحیح زباله‌های شیمیایی را بیان کنیم. پس با ما همراه باشید.
نحوه کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه
در ادامه به بررسی نکاتی خواهیم پرداخت که می‌تواند در کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه کمک کند. شاید برخی از این نکات ابتدایی به نظر برسند. اما مهم است که پرسنل آزمایشگاهی هر ازگاهی آن‌ها را مرور نمایند. زیرا به دلیل حجم بالای فعالیت‌های آزمایشگاهی فراموش کردن این نکات احتمال بسیار بالایی دارد. توصیه می‌شود این نکات را در بخش‌های مختلف آزمایشگاه خود درج کنید تا فراموش نشوند.
1- کنترل بخارات شیمیایی در آزمایشگاه
بهترین راه برای کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه استفاده از هودهای بیولوژیکی است. توصیه می‌شود، هودهای ایمنی بیولوژیکی در صورت عدم استفاده بسته باقی بمانند. عملکرد و کارایی هود آزمایشگاهی باید هر سه ماه یکبار بررسی شود.
پسماندهای فرار باید در یک ظرف کوچک (با برچسب ضایعات) در داخل هود ایمنی جمع‌آوری شوند. درب ظروف باید کاملا بسته شود. اینگونه پسماندها معمولا پیش از دورانداختن، اتوکلاو می‌شوند.
2- بسته نگه داشتن درب ظروف
ساده‌ترین و مؤثرترین راه برای کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه، بسته نگه داشتن ظروف زباله است. در آزمایشگاه، معرف‌ها، مواد شیمیایی و حلال‌ها باید به درستی ذخیره شوند و در صورت نیاز در کابینت‌های دارای تهویه قرار داده شوند. طبق مقررات OSHA، بطری‌های زباله، حتی در هودهای بخار، باید دربسته نگهداری شوند.
بسیاری از آزمایشگاه برای بستن درب ظروف از فویل‌های آلومینیومی استفاده می‌کنند. اما فویل می‌تواند به راحتی پاره شود. بهتر است از ظروف ضایعات شیمیایی با درب محکم استفاده کنید که به راحتی قابل پاره شدن یا شکستن نباشد و در نگهداشتن بخارها به شدت موثر باشد.
بطری‌های حلال‌های فرار را روی میز آزمایشگاهی نگذارید زیرا ممکن است بخار خارج شود یا فشار بخار مایع، را از دهانه بطری خارج کند.
3- برچسب‌گذاری ظروف برای جلوگیری از اختلاط
یکی دیگر از نکات مهم برای کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه، جلوگیری از اختلاط مواد مختلف بدون دانش کافی است. هنگامی که مواد شیمیایی ناسازگار با هم ترکیب شوند، ممکن است واکنش‌های خطرناکی رخ دهد.
چنین واکنش‌های شیمیایی باعث ایجاد گرما، فشار، آتش، انفجار یا بخارات سمی می‌شوند.
آموزش مداوم و داشتن منابعی مانند نمودارهای سازگاری و الزامات برچسب‌گذاری می‌تواند از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کند.
سخن پایانی
حوادث شیمیایی در آزمایشگاه حتی ممکن است توسط پرسنل بسیار با تجربه نیز اتفاق بیفتد. اما هدف این است که با اجرای روش‌های استاندارد، این گونه حوادث را به حداقل برسانیم.
آموزش مستمر و ارائه منابعی مانند نمودارهای سازگاری و الزامات برچسب‌گذاری و در دسترس قرار دادن آن‌ها، می‌تواند در کاهش چنین حوادثی بسیار مفید باشد.
در این مطلب سعی کردیم مهم‌ترین نکاتی که در کاهش بخارات سمی در آزمایشگاه مفید هستند را مرور کنیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
