انواع روش جمع‌‌آوری نمونه خلط ، حمل و نقل و پردازش آن

در این مطلب قصد داریم انواع روش جمع‌‌آوری نمونه خلط را مورد بررسی قرار دهیم. ضمن آن نیز مروری بر حمل و نقل و پردازش آن برای تشخیص بیماری‌های تنفسی خواهیم داشت. استفاده از روش‌های صحیح می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک کند. پس با ما همراه باشید.

اهمیت جمع‌‌آوری نمونه خلط

در وهله اول، به بیمار یک ظرف تمیز، خشک، با دهانه پهن و ضد نشت داده می‌شود و از او خواسته می‌شود که نمونه خلط تهیه کند.

این نمونه برای تشخیص عفونت‌های دستگاه تنفسی مانند برونشیت، ذات‌الریه، برونشیولیت، عفونت پلور یا سل جمع‌آوری می‌شود. کشت خلط یا آزمایش خلط، آزمایشی است که باکتری‌ها، قارچ‌ها یا سایر میکروب‌ها را در ریه یا مجاری هوایی تشخیص می‌دهد.

بررسی اسمیر خلط با میکروسکوپ یکی از کارآمدترین ابزارها برای شناسایی افراد مبتلا به سل عفونی است.

برای جمع‌‌آوری نمونه خلط ، بسته به نوع آزمایش و بیماری مشکوک، ممکن است روش‌های مختلفی استفاده شود. در ادامه به بررسی این روش‌ها خواهیم پرداخت.

جمع‌‌آوری نمونه خلط به روش مرسوم

جمع‌‌آوری نمونه خلط برای تشخیص ذات الریه باکتریایی بسیار مهم است. ترشحات دستگاه تنفسی تحتانی ممکن است با ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی به خصوص بزاق مخلوط شود. به همین دلیل مهم است که این روش به درستی انجام شود.

قبل از جمع‌آوری نمونه، توصیه می‌شود بیمار به مدت 1 الی 2 ساعت غذا نخورد. سپس در ظرف استریل، سرفه‌ای عمیق کند تا آلودگی بزاق به حداقل برسد.

انتقال فوری نمونه به آزمایشگاه ضروری است. حتی یک دوره کوتاه در دمای اتاق می‌تواند منجر به از بین رفتن پاتوژن‌های زنده و مانع بازیابی پاتوژن از نمونه شود.

روش القایی (بازده تشخیصی بالا)

یکی دیگر از روش‌های جمع‌‌آوری نمونه خلط ، روش القایی است. اگر بیماران قادر به تولید خلط نباشند، ممکن است از طریق ضربه قفسه سینه برای تحریک تولید نمونه‌های قابل قبول، خلط به دست آید.

نمونه ‌پس از تمیز کردن حفره‌های دهان بیماران جمع‌آوری می‌شود. گزینه دیگر جمع‌آوری نمونه‌های ناشی از آئروسل برای شناسایی عوامل مایکوباکتریایی و قارچی است.

نمونه‌گیری از محتویات معده

آسپیرات معده از بیمارانی که قادر به تهیه نمونه خلط نیستند، به ویژه کودکان کوچک به دست می‌آید و صرفاً برای جداسازی باسیل‌های اسید فست استفاده می‌شود.

در این روش جمع‌‌آوری نمونه خلط، یک لوله وارد معده می‌شود و محتویات آن خارج می‌شود. فرض بر این است که باکتری‌های اسید فاست از دستگاه تنفسی یک شبه بلعیده می‌شوند و در معده یافت می‌شوند. برخی از باکتری‌ها مانند مایکوباکتریا می‌توانند اسیدیته را تحمل کنند و آن‌ها را قادر می‌سازد برای مدت کوتاهی زنده بمانند.

نمونه آسپیره معده باید فوراً برای خنثی‌سازی اسیدیته به آزمایشگاه برده شود. اگر تحویل فوری امکان پذیر نباشد، نمونه می‌تواند ابتدا خنثی شود و سپس به آزمایشگاه منتقل شود.

نمونه‌های تراکئوستومی برای جمع‌‌آوری نمونه خلط

بیماران مبتلا به تراکئوستومی قادر به تولید نمونه خلط به روش طبیعی نیستند، بنابراین ترشحات دستگاه تنفسی تحتانی را می‌توان با استفاده از تله لوکنز جمع‌آوری کرد. آسپیراسیون یا ساکشن تراکئوتومی باید به عنوان خلط در نظر گرفته شود.

برونکوسکوپی

یکی دیگر از روش‌های جمع‌‌آوری نمونه خلط ، برونکوسکوپی است. نمونه‌های برونکوسکوپی شامل BAL، BW، BB و بیوپسی ترانس برونش می‌باشد. تشخيص پنوموني در بيماران مبتلا به HIV و نقص سیستم ايمني عمدتاً به روش‌هاي تهاجمي جمع‌آوري نمونه نياز دارد.

بافت ریه جمع‌آوری شده از طریق برونکوسکوپی فیبراپتیک می‌تواند برای بیوپسی ترانس برونش برای ارزیابی سرطان ریه و سایر بیماری‌های ریوی ارسال شود.

بیوپسی ترانس برونش بسیار مهم است اما با عوارض قابل توجهی مانند خونریزی همراه است. نمونه باید در سالین 0.85% استریل حمل شود.

شستشو یا آسپیرات برونش با شستن مقدار کمی نمک فیزیولوژیک استریل وارد شده به درخت برونش و خارج کردن مایع جمع‌آوری می‌شود. لاواژها برای تشخیص کیست پنوموسیستیس و عناصر قارچی بسیار مناسب هستند.

BAL همچنین یک روش ایمن و کاربردی برای تشخیص عفونت‌های فرصت‌طلب ریوی در بیماران مبتلا به نقص ایمنی است.

آسپیراسیون از راه تراشه

آسپیراسیون از راه پوست (TTAs) با وارد کردن یک کاتتر پلاستیکی کوچک به داخل نای از طریق سوزنی که قبلاً از طریق پوست و غشای کریکوتیروئید وارد شده است، به دست می‌آید.

این روش تهاجمی می‌تواند برای بیماران ناراحت کننده باشد و ممکن است برای همه (مانند کسانی که تمایل به خونریزی یا اکسیژن رسانی ضعیف دارند) مناسب نباشد.

این روش به کاهش خطر آلودگی نمونه توسط فلور URT و رقیق شدن با مایعات اضافی کمک می‌کند. این روشی است که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اکتینومیست ها و ارگانیسم‌های مرتبط با پنومونی آسپیراسیون را می‌توان در نمونه‌های TTA شناسایی کرد.

حمل و نقل نمونه خلط

حین جمع‌آوری نمونه خلط توجه داشته باشید که مایع پلور، مایع صفاقی و سایر ترشحات باید در ظروف حاوی سیترات جمع‌آوری شوند تا از انعقاد جلوگیری شود.

نمونه‌ها باید به سرعت حمل و به آزمایشگاه منتقل شوند. در صورت تأخیر، نمونه‌ها را در دمای 4 درجه سانتیگراد در یخچال قرار دهید، اما نه یک شب.

محیط انتقال مناسب برای نمونه خلط، 1% ستیل پیریدینیم کلرید (CPC) + 2% NaCl یا تری سدیم فسفات است.

پردازش نمونه پس از جمع‌‌آوری نمونه خلط

جمع‌‌آوری نمونه خلط یک فرایند مهم در تشخیص بیماری‌های تنفسی است. اما پردازش نونه نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. مراحل پردازش  نمونه خلط به شرح زیر است:

• یک اسمیر از نمونه خلط روی یک لام قرار داده می‌شود. نمونه با استفاده از تکنیک Ziehl-Neelsen، رنگ‌آمیزی می‌شود.
• پس از آماده سازی اسمیر، اجازه دهید در دمای اتاق روی لام خشک شود.سپس اسمیر را با استفاده از 1 الی2 قطره اتانول 70 درصد ثابت کنید.
• روی لام را با لکه فوشین کربن فیلتر شده بپوشانید و حرارت دهید تا بخار شروع به بلند شدن کند.
• اجازه دهید رنگ به مدت 5 دقیقه روی لام باقی بماند.
• سپس لام را کاملا با آب تمیز بشویید.
• الکل اسیدی 3% را به مدت 5 دقیقه روی اسمیر قرار دهید، سپس با آب تمیز بشویید.
• مالاشیت گرین را به مدت 1 تا 2 دقیقه روی اسمیر قرار دهید و سپس دوباره با آب تمیز بشویید.
• پشت لام را خشک کنید و آن را در قفسه قرار دهید.

لام را با استفاده از روغن ایمرسیون با بزرگنمایی 100 برابر بررسی کنید .

سخن پایانی

در این مطلب به طور اجمالی انواع روش‌های جمع‌آوری نمونه خلط بررسی شد.  انجام این فرآیند به درستی، از اهمیت بالایی برخوردار است و نکات مهمی برای انجام صحیح آن وجود دارد. استفاده از روش‌های درست میتواند به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک کند.