تتراد در میکروبیولوژی به چه معناست و چه نقشی دارد؟
آیا با معنی تتراد در میکروبیولوژی آشنا هستید؟
میکروبیولوژی به طور کلی به معنای مطالعه روی اشکال حیاتی بسیار کوچک است که معمولاً فقط از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده هستند. به عنوان مثال باکتری‌ها، قارچ‌ها، جلبک‌ها، ویروس‌ها و تک یاخته‌ها ساختارهایی به نام تتراد که به معنای «گروه‌های چهارتایی» است، در باکتری‌ها، قارچ‌ها، جلبک‌ها و تک یاخته‌ها وجود دارد. این اصطلاح به تقسیم سلولی در یوکاریوت‌ها اشاره دارد. در ادامه قصد داریه به بررسی تتراد در میکروبیولوژی ارگانیسم‌های مختلف بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
بررسی تتراد در میکروبیولوژی باکتری‌ها
باکتری‌ها موجودات تک سلولی هستند. اندازه این میکروارگانیسم‌ها از 0.5 تا بیش از 100 میکرومتر است. باکتری‌ها کوچک و فاقد هسته هستند. اما در بسیاری از موارد می‌توانند ساختار پیچیده‌ای داشته باشند.
طبقه بندی باکتری‌ها در درجه اول بر اساس شکل آنها صورت می‌گیرد. سه شکل رایج باکتری‌ها عبارتند از کوکوس گرد یا بیضی شکل، باسیل میله‌ای شکل و باکتری مارپیچی.
تتراد در زیر گروهی از کوکسی‌ها رخ می‌دهد که در آن باکتری به دو بخش تقسیم می‌شود و شکلی از چهار باکتری به نام تتراد را تشکیل می‌دهد. برخی از نمونه‌هایی از باکتری‌های تشکیل‌دهنده تتراد عبارتند از: باسیل‌های اسید لاکتیک، آئروکوکوس (Aerococcus)، پاتوژن دستگاه ادراری، پدیوکوکوس (Pediococcus) و تتراژنوکوکوس (Tetragenococcus).
تشکیل تتراد در قارچ‌ها
کپک‌ها، مخمرها و قارچ‌ها همگی دارای تتراد هستند. تتراد در میکروبیولوژی قارچ‌ها به عنوان بخشی از سیستم تولید مثل جنسی محسوب می‌شود. هنگامی که قارچ‌ها تحت میوز قرار می‌گیرند. نتیجه چهار یا هشت هاگ است که در کیسه‌ای به نام آسک (ascus) جمع می‌شود. آسک با نام هاگ‌کیسه نیز شناخته می‌شود. کیسه‌ای است که هاگ‌های قارچ در آن تولید می‌شود. هاگ‌کیسه معمولاً یک اندام حفره‌ای شکل است که در داخل آن آسکوسپرها تشکیل می‌گردد.
هر یک از هاگ‌ها دارای کروموزوم هاپلوئید هستند. یعنی نصف تعداد خود ارگانیسم کروموزوم دارند.
گاهی اوقات چهار هاگ تحت یک تقسیم میتوزی بیشتری قرار می‌گیرند و هشت هاگ به نام octads تولید می‌کنند. octads به عنوان دو مجموعه از تترادهای جفتی در نظر گرفته می‌شوند. نمونه‌هایی از قارچ‌هایی که تتراد تولید می‌کنند عبارتند از: مخمر نانوایی (Saccharomyces cerevisiae)، کپک نان سبز (Aspergillus nidulans)، قارچ‌های کلاهک جوهری (Coprinus lagopus) و پاتوژن جو (Ustilago hordei).
تتراد در جلبک ها
ساختار تتراد در میکروبیولوژی برخی جلبک‌ها نیز وجود دارد. جلبک‌ها نیز از طریق همان فرآیندی که برای قارچ‌ها توضیح داده شد، تتراد تولید می‌کنند. هم در جلبک‌ها و هم در قارچ‌ها، اگر تترادها در یک ردیف قرار گیرند، به آنها تتراد خطی یا مرتب میگویند. در این صورت معمولا می‌توان منشأ میوزی و میتوزی آنها را تعیین کرد. اما اگر اگر تترادها به طور تصادفی چیده شوند، تترادهای نامرتب نامیده می‌شوند. تترادهای مرتب شده در ژنتیک مفید هستند زیرا هر هاگ را می‌توان به طور جداگانه کشت و تجزیه و تحلیل کرد. به این ترتیب می‌توان از طریق فرآیندی به نام آنالیز تتراد اطلاعاتی در مورد پیوندها و نوترکیبی‌ها در میوز به دست آورد. جلبک قرمز و جلبک سبز Chlamydomonas reinhardtii و Dunaliella spp. نمونه هایی از جلبک‌های تولید کننده تتراد هستند.
تتراد در میکروبیولوژی تک یاخته‌ها
تک یاخته‌ها (Protozoa) موجودات تک سلولی هستند. آنها در اشکال و اندازه‌های مختلف دیده می‌شوند. این موجودات در طیف گسترده‌ای از زیستگاه‌های مرطوب از جمله آب شیرین، محیط‌های دریایی و خاک زندگی می‌کنند.
گونه‌های بابزیا (Babesia spp.) نوعی تک یاخته انگلی هستند که گلبول‌های قرمز را آلوده می‌کنند و باعث بیماری بابزیوزیس در انسان می‌شوند. بابزیا توسط نیش کنه پخش می‌شود و چرخه زندگی پیچیده‌ای را پشت سر می گذارد. در وهله اول، کنه یک اسپروزوئیت (sporozoite) را به میزبان منتقل میکند. اسپروزوئیت که اولین شکل انگل است، به یک گلبول قرمز مهاجرت میکند. در آنجا به مرحله بعدی به نام تروفوزوئیت (trophozoite) تبدیل می‌شود.
سپس تکامل یافته و به یک مروزوئیت (merozoite) تبدیل می‌شود که دارای ساختار تتراد است. شکل منحصر به فرد تتراد باعث می‌شود که بابزیا از سایر انگل‌های منتقله از طریق خون مانند مالاریا متمایز شود.
سخن پایانی
همانطور که در بخش مقدمه نیز گفته شد، برخی میکروارگانسم‌ها قادر به تشکیل ساختار تتراد هستند. تتراد در میکروبیولوژی به میکروارگانیسم کمک میکند تا تبادل مواد ژنتیکی بین کروموزوم‌های همولوگ را بهتر انجام دهد. همچنین در برخی موارد، مانند انگل بابزیا، سبب تشخیص راحت‌تر ارگانیسم از گونه‌های دیگر می‌شود.
امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
