آیا می‌دانستید بیوتین روی آزمایش خون تاثیر می‌گذارد؟

امروزه مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها در بین افراد سراسر دنیا افزایش یافته است. اگرچه مصرف ویتامین و مکمل برای بدن لازم و مفید است، اما مصرف خودسرانه و یا بیش از حد آن نیز می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد.

به طور مثال، مصرف بیوتین ممکن است باعث ایجاد نتایج کادب مثبت یا کاذب منفی در آزمایشات خون شود. در نتیجه در روند تشخیص بیماری‌ها اختلال ایجاد شده و حتی ممکن است تجویز اشتباه صورت گیرد.

ما در این مقاله قصد داریم تا اطلاعاتی درباره مکمل‌های حاوی بیوتین و آزمایش‌هایی که در اثر مصرف این مکمل تحت تأثیر قرار می‌گیرند ارائه کنیم.

پس اگر شما یا اطرافیانتان بیوتین مصرف می‌کنید و به دنبال این هستید که با وجود مصرف این مکمل، برای انجام آزمایش خون آماده شوید، در ادامه با ما همراه باشید.

در رابطه با بیوتین بیشتر بدانیم

برای بررسی تاثیر بیوتین بر آزمایشات بهتر است ابتدا این ماده را بشناسیم.

بیوتین چیست؟

بیوتین که با نام ویتامین B₇ یا کوآنزیم R نیز شناخته می‌شود، یکی از مواد مغذی است که بدن بدون آن قادر به سوخت و ساز طبیعی خود نخواهد بود. اگرچه بیوتین ضروری است، اما یک ریز مغذی^[1] می‌باشد. به این معنا که بدن به مقدار کمی از آن نیاز دارد.

بیوتین یک کوآنزیم است که برای متابولیسم چربی، پروتئین و کربوهیدرات ضروری است. در حقیقت بیوتین در تبدیل شدن غذای مصرفی به انرژی نقش دارد. این ماده در تولید هورمون نیز موثر است.

بیوتین به طور طبیعی در غذاهایی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ، مغزها و برخی از سبزیجات مانند سیب زمینی شیرین، اسفناج و کلم بروکلی یافت می‌شود.

میزان بیوتین مورد نیاز روزانه به سن فرد بستگی دارد. متوسط مقدار بیوتینی که یک فرد باید به صورت روزانه مصرف کند، بر حسب سن، در جدول 1 ذکر شده است:

چه مکمل‌هایی حاوی بیوتین هستند؟

 بیوتین در بسیاری از مکمل‌های بدون نسخه با غلظت‌های مختلف یافت می‌شود. مصرف این مکمل‌ها، بسته به میزان بیوتین موجود در آن‌ها، می‌تواند در نتایج آزمایشات تداخل ایجاد کند.

اما چگونه تشخیص دهیم مکملی که مصرف می‌کنیم حاوی بیوتین است؟

برچسب‌های درج شده روی مکمل‌ها ممکن است به روش‌های مختلفی اشاره کنند که مکمل مورد نظر حاوی بیوتین است. به طور مثال عبارت‌های زیر حاکی از وجود بیوتین در مکمل است:

• ویتامین‌های B کمپلکس
• کوآنزیم R
• مکمل‌های غذایی برای رشد مو، پوست یا ناخن
• مولتی ویتامین
• مکمل‌های حاوی ویتامین B₇
• ویتامین H

علاوه‌بر این، روی این برچسب‌ها اغلب غلظت بیوتین نیز ذکر شده است. اما این مسئله نیز ممکن است به روش‌های مختلفی نوشته شده باشد. برخی از برچسب‌ها ممکن است از میلی‌گرم (mgs) و برخی دیگر از میکروگرم (mcg یا µg) استفاده کنند. به طور مثال یک برچسب ممکن است غلظت بیوتین را 3 میلی‌گرم و برچسب دیگر این غلظت را 3000 میکروگرم ذکر کند. اما در حقیقت این مقادیر یکسان هستند.

نکته‌ی مهم این است که سعی کنید همیشه بدانید مکمل شما حاوی چه موادی است.

حتماً برچسب تمام ویتامین‌ها و مکمل‌هایی را که می‌خورید، چه تجویز شده و چه بدون نسخه، را به دقت بخوانید. گر مطمئن نیستید که مکمل حاوی بیوتین است، می‌توانید از داروساز یا پزشک خود کمک بگیرید.

آیا بیوتین کاربرد پزشکی دارد؟

بیوتین یکی از مواد تشکیل‌دهنده‌ی بسیاری از قرص‌های مولتی ویتامین و مکمل‌های غذایی است که ممکن است بدون نسخه نیز قابل تهیه باشند. این ماده در زمینه پزشکی نیز کاربردهای زیادی دارد. به عنوان مثال:

• توصیه می‌شود زنان باردار برای رشد سالم جنین از ویتامین‌هایی استفاده کنند که حاوی بیوتین هستند.
• دوزهای بالایی از بیوتین (به عنوان مثال 5000 تا 10000 میکروگرم در روز) برای بهبود برخی از اختلالات، مانند نقص بیوتینیداز^[2] و برخی از انواع آلوپسی (یک بیماری خودایمنی که منجر به ریزش مو می‌شود) تجویز می‌گردد.
• برخی مطالعات جدید نشان می‌دهد که مصرف بیوتین در دوز مگا (300000 میکروگرم در روز) می‌تواند در درمان برخی اختلالات سیستم عصبی مانند بیماری ام.اس.^[3] موثر باشد. از آنجایی که برخی متخصصین معتقد هستند این روش به زودی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (^[4]FDA) برای درمان بیماری ام.اس. پذیرفته خواهد شد، در حال حاضر این دوز از بیوتین را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.
• اخیراً نیز تبلیغات زیادی در مورد مفید بودن بیوتین برای سلامت مو، پوست و ناخن صورت گرفته است.

به همین دلیل افراد زیادی شروع به مصرف بیوتین در دوزهای بالا کرده‌اند. خصوصاً به این دلیل که هیچ مدرکی در مورد مضر بودن بیوتین برای بدن وجود ندارد.

تاثیر بیوتین بر تست‌های آزمایشگاهی

همزمان با روند رو به رشد مصرف بیوتین که به میلیون‌ها نفر رسیده است، آزمایشگاه‌ها نسبت به این موضوع اظهار نگرانی کرده‌اند و معتقد هستند که مصرف بیوتین می‌تواند با برخی آزمایشات تداخل داشته و سبب بروز نتایج کاذب مثبت و یا منفی شود. اخیراً، سازمان غذا و دارو نیز هشدارهای ایمنی را منتشر کرده است تا به این طریق نشان دهد مصرف بیوتین می‌تواند به طور قابل توجهی در برخی آزمایشات تداخل ایجاد كرده و باعث نتایج نادرست شود.

به محض مصرف مکمل‌ها و ویتامین‌های حاوی بیوتین، این ماده به سرعت جذب بدن شما و وارد جریان خون شما می‌شود. سطح بیوتین به سرعت در خون شما افزایش یافته و بسته به دوز مصرف، می‌تواند حتی ساعت‌ها و یا چندین روز پس از مصرف هم نتایج آزمایش خون شما را تحت تاثیر قرار دهد.

از آنجایی که در برخی آزمایشات، مانند یکسری از ایمنواسی‌ها (immunoassay) یا آزمایشات مربوط سیستم ایمنی، بیوتین به عنوان یکی از اجزای آزمایش تحت بررسی قرار می‌گیرد، افزایش غلظت بیوتین در خون می‌تواند آزمایش را تحت تاثیر قرار داده و منجر به بروز نتایج کاذب منفی یا کاذب مثبت شود. این نتایج آزمایش نادرست باعث می‌شوند پزشک قادر به تشخیص درست نبوده و روند درمان با مشکل مواجه شود.

در ادامه برخی آزمایشاتی که ممکن است در اثر مصرف بیوتین تحت تاثیر قرار گیرند ذکر شده است:

• آزمایش تروپونین (Troponin): آزمایشی که برای کمک به تشخیص حملات قلبی استفاده می‌شود.
• آزمایش‌های تیروئید: بررسی هورمون محرکه تیروئید (^[5]TSH)، تیروکسین (^[6]T₄) و تری یدوتیرونین (^[7]T₃)
• آزمایش هورمون پاراتیروئید (^[8]PTH)، کورتیزول^[9]، هورمون محرکه فولیکول (^[10]FSH) و هورمون لوتئینیزه (^[12]LH)
• بررسی سطح ویتامین D

چگونه می‌توان از بروز چنین تداخلاتی جلوگیری کرد؟

 در صورت مصرف بیوتین و مکمل‌های حاوی آن، پزشک و مسئولین آزمایشگاه را مطلع سازید.

به این ترتیب مسئولین آزمایشگاه و یا پزشک می‌توانند هنگام تفسیر و در صورت غیرمنطقی بودن نتیجه‌ی آزمایش، احتمال تاثیر بیوتین را در نظر بگیرند.

همچنین ممکن است پزشک به شما توصیه کند مصرف مکمل‌های بیوتین را چند روز قبل از انجام آزمایش قطع کنید.

البته سرعت خروج بیوتین از بدن به عواملی مانند مقدار مصرف (دوز) و سلامت کلیه‌ها بستگی دارد. زیرا بیوتین از طریق کلیه دفع می‌شود. بیوتین بسته به این عوامل می‌تواند ساعت‌ها یا چندین روز پس از مصرف دوز، روی نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارد.

ذکر این نکته نیز لازم است که سازمان غذا و دارو به پزشکان توصیه می‌کند که پیش از تجویز آزمایش، از بیمار در رابطه با مصرف بیوتین سوال کنند و در صورت مصرف، آزمایشگاه را مطلع سازند.

با داشتن این آگاهی، در صورت عدم مطابقت نتایج آزمایشگاه با علائم و نشانه‌های بیمار، پزشک قادر است تداخلات بیوتین را در نظر گیرد.

در صورت بروز تداخل بیوتین با نتایج آزمایش چه باید کرد؟

در چنین شرایطی اغلب تکرار آزمایش توصیه می‌شود و ممکن است پیش از انجام دوباره‌ی آزمایش، با صلاح‌دید پزشک، مصرف مکمل‌های حاوی بوتین برای چند روزی متوقف گردد.

جمع‌بندی

با توجه به افزایش روز افزون مصرف بیوتین، نگرانی آزمایشگاه‌ها در مورد تداخل این ویتامین با نتایج برخی آزمایشات نیز افزایش یافته است. به طوری که حتی سازمان غذا و داروی آمریکا نیز در این مورد هشدار داده است.

به همین دلیل و با توجه به اهمیت این هشدارها، در این مقاله سعی کردیم تا مروری بر موضوع تاثیر بیوتین بر نتایج آزمایشات داشته باشیم.

خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را در مورد مصرف بیوتین با ما در میان بگذارید.

واژه‌نامه: