ورم بیضه چیست؟ (علائم، علل بروز، روش‌های درمان و مراقبت‌های خانگی)

ورم بیضه یکی از بیماری‌های ناحیه تناسلی مردان می‌باشد. گاهی اوقات ممکن است ورم بیضه، روی کل بیضه تاثیر بگذارد. این بیماری ممکن است بدون درد باشد یا برعکس درد زیادی را برای بیمار ایجاد کند. اگرچه این بیماری بسیار نگران‌کننده به نظر می‌رسد اما در اکثر مواقع خوش‌خیم است و در صورت مراجعه سریع به مراکز درمانی قابل درمان است.

در موارد بسیار نادر، ورم بیضه ممکن است نشان‌دهنده سرطان باشد. بنابراین بررسی هرگونه تورم در ناحیه بیضه‌ها توسط پزشک، ضروری است.

در این مقاله قصد داریم در رابطه با علل و علائم ورم بیضه، همچنین روش‌های درمانی آن صحبت کنیم پس در ادامه با ما همراه باشید.

ورم بیضه ^{[ 1 ]} چیست؟

ورم بیضه، بزرگ شدن کیسه بیضه (scrotum) است. کیسه بیضه، کیسه‌ای از جنس ماهیچه صاف است که بیضه‌ها را در خود جای داده است به همین دلیل در صورت ابتلا به ورم بیضه، ممکن است این التهاب به بیضه‌ها نیز منتقل شود. این بیماری ممکن است بر اثر آسیب دیدن بیضه‌ها یا ابتلا به بیماری‌های مختلف بروز کند. ورم بیضه گاهی با درد همراه است و گاهی نیز هیچگونه دردی ایجاد نمی‌کند. چنانچه ورم بیضه با درد همراه باشد، برای جلوگیری از ایجاد آسیب‌های جدی باید سریعا به مراکز درمانی مراجعه شود.

چه عواملی باعث ایجاد ورم بیضه می‌شوند؟

عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد ورم بیضه شوند یکی از این عوامل شایع، بیماری

پیچ‌خوردگی بیضه (Testicular torsion) است. در این بیماری بیضه و طناب اسپرماتیک (که نقش خون‌رسانی به کیسه بیضه را بر عهده دارد) دچار پیچش می‌شوند. به همین دلیل خون‌رسانی به بیضه متوقف شده و تورم ایجاد می‌شود. اگر جریان خون حتی به مدت چند ساعت متوقف شود می‌تواند باعث از بین رفتن بافت بیضه‌ها شود به همین دلیل این یک وضعیت اضطراری به‌شمار می‌رود و درد زیادی را به همراه دارد. در صورت بروز چنین مشکلی سریعا با اورژانس تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید.

سایر عواملی که باعث بروز ورم بیضه می‌شوند عبارتند از:

• عوارض برخی از درمان‌های پزشکی
• نارسایی احتقانی قلب (Congestive heart failure)
• بیماری اپیدیدیمیت (Epididymitis)
• فتق (Hernia)
• هیدروسل یا تجمع مایع اطراف بیضه (Hydrocele)
• جراحت
• ارکیت یا التهاب بیضه (Orchitis)
• سابقه جراحی در ناحیه تناسلی
• واریسکول یا تجمع خون در ناحیه بیضه (Varicocele)
• سرطان بیضه
• نگه‌داشتن بیش از حد ادرار در مثانه

مراقبت‌های خانگی برای کمک به بهبود این بیماری:

• در 24 ساعت اول، در اطراف بیضه از کیسه یخ استفاده کنید همچنین برای کاهش تورم از سیتزبث استفاده کنید. (برای آشنایی با سیتزبث و نحوه استفاده از آن به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.)
• یک حوله رول شده را بین پاها قرار دهید و کیسه بیضه را به وسیله آن به سمت بالا ببرید. این کار به تسکین درد کمک بسیاری می‌کند.
• از پوشیدن لباس زیر یا شلوارهای تنگ خودداری کنید و تا حد امکان از شلوارهای راحت و گشاد استفاده کنید.
• تا زمانی که تورم به طور کامل از بین نرفته است، از فعالیت زیاد پرهیز کنید.

سیتزبث چیست و چگونه از آن استفاده می‌شود؟

سیتز بث (لگن هموروئید) تجهیزی است که جهت آب درمانی ناحیه‌ی تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تجهیز باعث بهبود درد، سوزش و تورم در این ناحیه می‌شود به همین دلیل استفاده از سیتزبث برای افرادی که به بیماری‌های ناحیه تناسلی مبتلا شده‌اند، توصیه می‌شود.

نحوه استفاده از سیتزبث بسیار ساده است. ابتدا باید آن را با مواد شوینده مناسب تمیز کنید سپس می‌توانید آن را روی انواع توالت فرنگی‌های استاندارد قرار داده و درون آن را با آب سرد یا آب گرم پر کرده و به مدت 15 تا 20 دقیقه از آن استفاده کنید.

توجه داشته باشید که بعد از تخلیه سیتزبث باید آن را با مواد شوینده شسته و سپس خشک کنید تا برای استفاده بعدی آماده باشد. در صورت امکان بهتر است توالت فرنگی را نیز با مواد شوینده تمیز کنید.

لازم به ذکر است پیش از استفاده از سیتزبث حتما با پزشک خود مشورت کنید.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کنید؟

در صورتی که موارد زیر را مشاهده کردید، فورا به بخش اورژانس مراکز درمانی مراجعه کنید تا با یک درمان سریع و به موقع، از آسیب جدی بیضه جلوگیری شود:

• هرگونه ورم بیضه
• وجود یک تورم دردناک

وجود یک توده یا غده در بیضه

نحوه تشخیص این بیماری چگونه است؟

پزشک ابتدا یک معاینه بالینی انجام می‌دهد و از شما در رابطه با سوابق پزشکی‌تان می‌پرسد. معاینه بالینی شامل معاینه دقیق بیضه‌ها و آلت تناسلی می‌باشد. بعد از معاینه بالینی و اطلاع از سوابق پزشکی بیمار مشخص می‌شود که انجام چه آزمایش‌هایی نیاز است.

همچنین ممکن است پزشک انجام سونوگرافی بیضه را برای فهمیدن محل دقیق تورم، توصیه کند.

هنگام مراجعه به مراکز درمانی، پزشک چه سوالاتی را از شما می‌پرسد؟

همان‌طور که گفته شد، لازم است پزشک از سابقه پزشکی شما مطلع باشد به همین دلیل برای فهمیدن علت بروز بیماری و این که بیماری تا چه حد پیشرفت کرده است، از شما سوالاتی را می‌پرسد. لازم است با دقت به سوالات پاسخ دهید تا پزشک بتواند بهترین روش درمانی را برای بیماری شما انتخاب کند.

در ادامه چند مورد از سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد را ذکر می‌کنیم:

• این تورم چه زمانی ایجاد شده است؟ آیا به طور ناگهانی به وجود آمد؟ آیا این تورم نسبت به ابتدا شدیدتر شده است یا خیر؟
• تورم تا چه اندازه بزرگ است؟ (برای توصیف وضعیت‌تان، سعی کنید از عبارات واضح مانند “دو برابر اندازه طبیعی” استفاده کنید تا پزشک بتواند متوجه میزان پیشرفت بیماری شود.)
• آیا احساس می‌کنید داخل تورم مایع وجود دارد؟ آیا می‌توانید در ناحیه متورم وجود یک بافت را احساس کنید؟
• تورم در یک بخش کیسه بیضه است یا در تمام نواحی آن؟
• آیا تورم در هر دو طرف یکسان است؟
• آیا تا به حال در ناحیه دستگاه تناسلی جراحی خاصی انجام داده‌اید؟
• آیا تا به حال ناحیه تناسلی شما دچار آسیب شده است یا ضربه خورده است؟
• آیا به تازگی دچار عفونت‌های دستگاه تناسلی شده‌اید؟
• آیا بعد از استراحت تورم کاهش می‌یابد؟
• آیا علائم دیگری دارید؟
• آیا در ناحیه اطراف کیسه بیضه، احساس درد می‌کنید؟

ورم بیضه با چه روش‌هایی درمان می‌شود؟

روش‌های درمان ورم بیضه به علت بروز آن بستگی دارد. اگر عفونت باعث تورم شده باشد، پزشک برای مقابله با عفونت آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. در صورتی که آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی موثر واقع نشوند، ممکن است به تزریق عضلانی آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشید یا حتی لازم باشد برای تزریق وریدی آنتی‌بیوتیک در بیمارستان بستری شوید. همچنین بیماری‌های زمینه‌ای در انتخاب روش درمان و میزان بهبودی فرد بسیار موثرند.

اگر علت اصلی بروز ورم بیضه واریکوسل، فتق یا هیدروسل باشد، ممکن است برای درمان ورم بیضه به جراحی نیاز باشد.

در صورت ابتلا به سرطان بیضه، شدت سرطان و این که سرطان تا چه حد گسترش یافته است، تعیین کننده روش درمان شما خواهد بود که به طور معمول این درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:

• شیمی‌درمانی
• پرتو درمانی

جراحی که شامل برداشتن بافت‌ها و تومورهای سرطانی از کیسه بیضه است.

جمع‌بندی:

همان‌طور که گفته شد ورم بیضه یکی از بیماری‌های دردناک در ناحیه تناسلی مردان است. این بیماری در صورت تشخیص و مراجعه به موقع به مراکز درمانی، به سادگی قابل درمان است. عواملی مانند جراحی ناحیه تناسلی، عوارض ناشی از بعضی درمان‌های پزشکی، بیماری‌هایی مانند پیچش بیضه و …. می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند. هدف از نگارش این مقاله آشنایی با ورم بیضه، علل بروز، علائم و روش‌های درمان این بیماری بود. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

واژه‌نامه