روز جهانی آرتریت: در رابطه با آرتروز بیشتر بدانیم
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گاهی در ناحیه زانو یا گردن خود احساس درد و التهاب کنید. اما این درد و التهاب چه علتی دارد؟
آرتریت (Arthritis) را می‌توان یکی از دلایل بروز چنین مشکلاتی محسوب کرد. آرتریت در واقع تورم و التهاب یک یا چند مفصل در بدن است که علائمی مانند درد و سفتی مفاصل را به همراه داشته و معمولاً با افزایش سن بدتر می‌شود. آرتروز (osteoarthritis) و رماتیسم مفصلی (rheumatoid arthritis) را می‌توان شایع‌ترین انواع آرتریت محسوب کرد.
روز جهانی آرتریت، یک فرصت جهانی است که هر ساله در تاریخ 12 اکتبر (20 مهرماه) برگزار می‌شود و هدف اصلی برگزاری آن افزایش آگاهی همه افراد در سراسر جهان نسبت به وجود و تأثیر بیماری‌های روماتیسمی و اسکلتی عضلانی است. به مناسبت روز جهانی آرتریت قصد داریم تا اطلاعاتی در رابطه با آرتروز که یکی از شایع‌ترین انواع آرتریت است به شما ارائه کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
بر اساس آمارهایی که در سال 2021 ارائه شده است، بیش از 350 میلیون نفر در سراسر جهان به آرتریت مبتلا هستند و از مشکلاتی ناشی از آن رنج می‌برند.
آرتروز چیست و به چه دلیل رخ می‌دهد؟
آرتروز (OA) شایع‌ترین نوع آرتریت است که برخی افراد آن را بیماری دژنراتیو مفصلی یا ساییدگی غضروف نیز می‌نامند. اگرچه آرتروز می‌تواند هر مفصلی را درگیر کند، اما این اختلال بیشتر مفاصل دست، زانو، لگن و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مفصل جایی است که دو استخوان به هم می‌رسند. انتهای این استخوان‌ها با بافت محافظتی به نام غضروف پوشانده شده است. در افراد مبتلا به آرتروز، این غضروف تجزیه شده و باعث می‌شود استخوان‌های داخل مفصل به هم ساییده شوند.
آرتروز اغلب باعث درد، سفتی و تورم در ناحیه آسیب دیده شده و در برخی موارد نیز کاهش عملکرد و ناتوانی فرد را به دنبال دارد به طوری که برخی افراد مبتلا به آرتروز دیگر قادر به انجام کارهای روزانه خود نخواهند بود.
تفاوت بین آرتروز و آرتریت
پیش از اینکه به سراغ توضیحات بیشتری در مورد بیماری آرتروز برویم، اجازه دهید مروری کوتاه بر تفاوت آرتروز و آرتریت داشته باشیم.
آرتروز یک وضعیت مکانیکی است که با ساییدگی تدریجی غضروف در مفاصل مشخص می‌شود. افزایش سن شایع‌ترین عامل خطر در ابتلا به آرتروز است.
آرتریت التهابی است که منجر به ترشح موادی می‌شود که به تدریج ساختار مفصل را از بین می‌برد و می‌تواند منشاء عفونی، ژنتیکی یا متابولیکی داشته باشد.
علائم و نشانه‌های آرتروز چیست؟
علائم آرتروز اغلب به آرامی ظاهر شده و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. باید توجه داشت که آسیب مفصلی معمولا جبران‌پذیر نیست اما علائم ناشی از آن را می‌توان کنترل نمود. حفظ وزن مناسب و دریافت درمان‌های خاص با تجویز پزشک، ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل کمک کند. علائم آرتروز عبارتند از:
- درد: فرد مبتلا به آرتروز ممکن است حین حرکت دادن مفاصل درگیر و یا بعد از حرکت دادن آن احساس درد کند.
- سفت شدن مفاصل: سفت شدن مفصل بیشتر هنگام بیدار شدن فرد احساس می‌شود.
- نرمی مفاصل: زمانی که فرد مبتلا به آرتروز به مفصل خود را فشار می‌دهد، ممکن است نرمی آن را احساس کند.
- از دست دادن انعطاف پذیری: فرد مبتلا ممکن است قادر نباشد مفصل درگیر خود (مانند دست، گردن یا زانو) را به طور کامل حرکت دهد.
- صدا دادن مفاصل: مفصل افراد مبتلا به آرتروز ممکن است حین حرکت دادن صدا دهد.
- خار استخوان: تکه‌های استخوان که شبیه توده‌های سفت هستند، ممکن است در اطراف مفصل آسیب دیده ایجاد شوند.
- تورم: تورم ممکن است در اثر التهاب بافت نرم اطراف مفاصل ایجاد شود.
استیج‌های آرتروز
بیماری آرتروز ممکن است ابتدا به صورت خفیف ایجاد شده اما با گذشت زمان تشدید گردد. چهار مرحله (استیج) بیماری آرتروز عبارتند از:
مرحله 1: جزئی (مینور)
این مرحله از بیماری آرتروز با ساییدگی جزئی در مفاصل و کمی درد در ناحیه آسیب دیده همراه است. گاهی اوقات نیز ممکن است بیمار دردی احساس نکند.
مرحله 2: خفیف
در این مرحله خارهای استخوانی دیده شده و در ناحیه آسیب سفتی عضلات احساس می‌شود.
مرحله 3 : متوسط
در استیج متوسط، غضروف در ناحیه آسیب دیده شروع به فرسایش کرده، مفصل ملتهب شده و در حین فعالیت‌های بیمار احساس درد می‌کند.
مرحله 4 : شدید
بیمار درد زیادی دارد و غضروف تقریباً به طور کامل از بین رفته و منجر به واکنش التهابی مفصل می‌شود. رشد بیش از حد خارهای استخوانی ممکن است باعث درد شدید شود.
چه عواملی خطر بروز آرتروز را افزایش می‌دهند؟
- آسیب‌‌دیدگی مفاصل یا استفاده بیش از حد از مفاصل: خم کردن مفاصل به مدت طولانی و فشار مکرر به مفصل (مانند مفصل زانو)، می‌تواند به مفصل آسیب رسانده و خطر بروز آرتروز را افزایش دهد.
- سن: خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می‌یابد.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به آرتروز قرار دارند. ( به ویژه در سنین بالای 50 سال)
- اضافه وزن: اضافه وزن باعث اعمال فشار به مفاصل، به‌ویژه مفاصل لگن و زانو می‌شود. این فشار زیاد خطر بروز آرتروز را افزایش می‌دهد.
- ژنتیک: افرادی که اعضای خانواده آن‌ها به آرتروز مبتلا هستند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
آرتروز چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص ابتلا به آرتروز، معمولا از طریق انجام معاینات فیزیکی و یکسری آزمایش‌های تصویربرداری صورت می‌گیرد.
آرتروز چگونه درمان می‌شود؟
تا به امروز هیچ درمان قطعی برای آرتروز مشخص نشده است. اما پزشکان برای بهبود علائم و درد ناشی از این بیماری، راهکارهایی را توصیه می‌کنند که در ادامه اشاره‌ای به آن‌ها خواهیم داشت.
- افزایش فعالیت بدنی: فعالیت بدنی ماهیچه‌های اطراف مفاصل را تقویت می‌کند و ممکن است در رفع سفتی عضلات موثر باشد. اگر به آرتروز مبتلا هستید، حداقل 20 تا 30 دقیقه حرکت بدنی در روز را در نظر بگیرید. فعالیت‌های ملایم مانند پیاده روی یا شنا را انتخاب کنید. تای‌چی و یوگا نیز می‌توانند انعطاف پذیری مفاصل را بهبود بخشیده و به مدیریت درد کمک کنند.
- کاهش وزن: کاهش وزن اضافه فشار وارده به مفاصل را کمتر کرده و به این ترتیب در کاهش درد نیز موثر خواهد بود.
- استراحت کافی: استراحت دادن به ماهیچه‌ها می‌تواند تورم و التهاب را کاهش دهد. خواب کافی در شب نیز می‌تواند به شما در کنترل درد کمک کند.
- فیزیوتراپی با تمرینات تقویت عضلات
- مصرف برخی داروهای مسکن
- جراحی
توجه داشته باشید که انجام هرگونه راهکار درمانی، حتی مصرف مسکن‌های ساده باید با تجویز پزشک صورت گیرد و هرگونه اقدام خودسرانه ممکن است عواقب جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
جمع‌بندی
روز جهانی آرتریت که هر ساله در تاریخ 20 مهر ماه برگزار می‌شود فرصت مناسبی برای ارائه اطلاعات در رابطه با آرتریت و انواع بیماری‌های مرتبط به آن است که زندگی افراد زیادی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است.
ما نیز سعی کردیم تا به مناسبت این روز اطلاعاتی در رابطه با بیماری آرتروز ارائه کنیم تا به نوبه‌ی خود سهمی در ارتقاء و بهبود سلامت جامعه داشته باشیم.
خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را در رابطه با بیماری آرتروز با ما به اشتراک بگذارید.
