ناشتا بودن افراد دیابتی برای آزمایش خون خطرناک است

هر فردی حداقل یکبار در طول زندگی خود آزمایش خون انجام داده است. در واقع می‌توان گفت که انجام آزمایش خون برای بررسی بسیاری از شرایط و مشکلات سلامتی ضروری است.

ممکن است از پزشک خود شنیده باشید که پیش از انجام آزمایش خون باید ناشتا بود. این موضوع برای خیلی از افراد دشوار است و ممکن است عده‌ای در اثر ناشتا بودن و خون دادن دچار علائمی جزئی مانند سرگیجه شوند.

اما باید بدانید که ناشتا بودنِ افراد دیابتی پیش از انجام آزمایش خون برای سلامتی‌شان بسیار خطرناک است.

با توجه به اهمیت این موضوع و خطرات آن برای افراد دیابتی، در این مقاله قصد داریم تا به بررسی علل خطر ناشتا بودن افراد دیابتی برای آزمایش خون بپردازیم. پس اگر دچار دیابت هستید و یا نگران سلامتی نزدیکانِ خود می‌باشید که به این بیماری مبتلا هستند، در ادامه با ما همراه باشید.

چرا ناشتا بودنِ افراد دیابتی برای آزمایش خون خطرناک است؟

افراد دیابتی برای کنترل سطح قند خونِ (گلوکز) خود نیاز به مصرف روزانه‌ی یک یا چند دارو دارند. در صورتی که این داروها در حالت ناشتا مصرف شوند، ممکن است فرد دچار هیپوگلیسمی یا افت قندِ خون شود. هیپوگلیسمی^[1] مشکلات زیادی از جمله سرگیجه، گیجی، غش و یا حتی به کما رفتن و خطر مرگ را برای افراد دیابتی به دنبال خواهد داشت.

برای درک بهتر و بیشتر خطر افتِ قند خون، در ادامه مروری بر هیپوگلیسمی خواهیم داشت.

هیپوگلیسمی چیست و چه علائمی دارد؟

گلوکز منبع اصلی سوخت بدن و مغز است. بنابراین اگر میزان آن کاهش یابد، فرد قادر نیست عملکرد خوبی داشته باشد. اگر به دیابت مبتلا هستید، تنها نباید نگران بالا بودن قند خون خود باشید. بلکه لازم است به علائم اولیه و هشدار دهنده‌ی افت قند خون نیز توجه کرده و به موقع قند خون پایین را درمان کنید.

همانطور که در قسمت مقدمه نیز گفته شد افتِ قند خون در بدن افراد دیابتی با نام هیپوگلیسمی شناخته می‌شود. هیپوگلیسمی معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که سطح قند خون فرد به زیر 70 میلی‌گرم در دسی لیتر (mg/dl) برسد.

ناشتا بودن برای افراد دیابتی یکی از علل اصلی هیپوگلیسمی محسوب می‌شود. با افتِ قند خون، فرد ابتدا دچار علائمی مانند لرزش، سرگیجه، تعریق، گرسنگی، ضربان قلب سریع، گیجی و سردرد خواهد شد. بسیاری از افراد دیابتی این علائم را نمی‌شناسند و به افتِ قند خون خود توجهی ندارند. اما درصورتی که این علائم جدی گرفته نشود ممکن است فرد دچار ضعف عضلانی، تاری دید، مشکل در تکلم، تشنج و کما شده و حتی جان خود را از دست بدهد.

ناشتا بودنِ دیابتی‌ها پیش از آزمایش چه خطراتی دارد؟

برخی از داروهای کاهش دهنده قند خون در صورت مصرف بدون غذا باعث کاهش قابل توجه سطح قند خون می‌شوند.

بر اساس مطالعات اخیر که در مجله‌ی بین المللی غدد درون‌ریز (International Journal of Endocrinology) نیز منتشر شده است، افراد دیابتی که پیش از انجام آزمایش خون، به صورت ناشتا، داروهای خود را مصرف می‌کنند، به احتمال بالا حین رفتن به آزمایشگاه دچار افت قند خون می‌شوند. این شرایط را با نام FEEHD می‌شناسند که مخفف عبارت “fasting-evoked en route hypoglycemia in diabetes است. این عبارت بیانگر موقعیتی است که در آن افراد دیابتی حین رفتن به آزمایشگاه برای انجام آزمایش دچار حادثه‌ی هیپوگلیسمی می‌شوند.

بر اساس گفته‌های صالح الدسوقی (Saleh Aldasouqi)، متخصص غدد در کالج پزشکی انسانی در دانشگاه ایالتی میشیگان^[2] هیپوگلیسمی یک مشکل نادیده گرفته شده است. اما اغلب بین بیماران دیابتی که بدون صرف صبحانه در آزمایشگاه حاضر می‌شوند، مشاهده می‌کنیم.

در واقع بیماران دیابتی که به مصرف داروهای دیابت خود ادامه می‌دهند اما چیزی نمی‌خورند، نه تنها جان خود را به خطر می‌اندازند بلکه هنگام رانندگی یا رفتن به آزمایشگاه دچار افت قند خون شده و دیگران را نیز در معرض خطر قرار می‌دهند.

راهکار چیست؟

مطالعات صورت گرفته روی افراد دیابتی میزان قابل توجهی از وقوع FEEHD را در دنیای واقعی نشان می دهد. همانطور که گفته شد FEEHD بسیار خطرناک است، زیرا بیماران اغلب به آزمایشگاه رانندگی می‌کنند و در صورت بروز FEEHD می‌توانند به خود یا دیگران آسیب جدی برسانند.

از همین رو، در نظر داشتن یکسری اقدامات برای افراد دیابتی پیش از انجام آزمایش خون ضروری است که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم.

1- ابتدا لازم است افراد پیش از انجام آزمایش نسبت به آزمایشات خود آگاهی داشته باشند. به طور مثال ممکن است برای بررسی برخی شرایط نیازی نباشد فرد برای خون دادن ناشتا باشد. به همین دلیل مشورت و صحبت با پزشک در رابطه با آزمایشاتی که قرار است صورت گیرد اهمیت زیادی دارد.

2- علاوه‌براین ممکن است برخی افراد دیابتی، بسته به شرایط بیماری و وضعیت سلامتی خود، اجازه داشته باشند پیش از انجام آزمایش از مصرف داروهایی که قند خون را کاهش می‌دهد خودداری نمایند تا زمانی که از آن‌ها خون گرفته شود. مطابق با گفته‌های دکتر الدسوقی بیماران دیابتی باید از پزشک خود راهنمایی‌هایی در مورد ناشتا بودن و یا زمان مصرف داروهای خود دریافت نمایند.

3- همچنین بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که افراد دیابتی همیشه سطح گلوکز خون خود را قبل از قرار گرفتن در اتومبیل برای رانندگی بررسی کنند و در صورت پایین بودن قند خون از این کار اجتناب نمایند.

4- در آخر لازم است تا بیماران مبتلا به دیابت علائم هشداردهنده اولیه افت قند خون را بشناسند و به موقع قند خون پایین را درمان نمایند. با خوردن یا نوشیدن یک منبع ساده قند، مانند قرص‌های گلوکز یا آب میوه، می‌توانید به سرعت قند خون خود را افزایش دهید. اگر خود قادر به درمان این معضل نیستید، علائم خود را به اعضای خانواده و دوستان نزدیک خود اطلاع دهید و از آن‌ها بخواهید که اقدامات لازم را انجام دهند.

جمع‌بندی

همانطور که در این مطلب خواندید، ناشتا بودن افراد دیابتی پیش از آزمایش خون نه تنها برای خودِ فرد خطرناک است بلکه می‌تواند جان سایر افراد را نیز در معرض خطر قرار دهد. دلیل اصلی این خطرات افت قند خون و عوارض آن است.

مشورت با پزشک و دریافت راهنمایی پیش از انجام آزمایش خون برای هر فردی لازم است. اما اهمیت این موضوع برای افراد مبتلا به دیابت دوچندان می‌شود. به همین دلیل است که سعی کردیم با نگارش این مطلب این خطر را به بیمارانِ دیابتی یادآوری کرده و آن‌ها را از مصرف داروهای کاهش دهنده‌ی قند خون بدون مصرف غذا برحذر داریم.

امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

با توجه به اینکه امروزه ابتلا به دیابت بسیار شایع است، خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات خود را در رابطه با این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.

واژه‌نامه: