نکاتی برای کمک به سالمندان حین انجام آزمایشات پزشکی
انجام یک آزمایش پزشکی مانند آزمایش خون، ادرار یا مدفوع ممکن است از نظر یک فرد بزرگسال کاملا عادی و آسان به نظر برسد. اما این کار برای افراد میانسال چالش برانگیز خواهد بود. در این مقاله قصد داریم بگوییم که چگونه می‌توانیم به سالمندان حین انجام آزمایشات پزشکی کمک کنیم؟
پس در ادامه‌ی این مطلب با ما همراه باشید.
چرا انجام آزمایشات پزشکی برای سالمندان چالش برانگیز است؟
پیش از اینکه به سراغ نکاتی بریم که حین گرفتن نمونه از سالمندان باید رعایت شود، بهتر است ابتدا مروری بر این موضوع داشته باشیم که چرا نمونه‌گیری و انجام آزمایشات پزشکی برای سالمندان کمی دشوارتر از سایر افراد است؟
افراد مسن بیشتر از سایر افراد دچار اختلالات بینایی، شنوایی و شناختی می‌شوند. به همین دلیل رعایت دستورالعملهای جمع‌آوری نمونه ممکن است برای آن‌ها دشوارتر باشد.
سالمندان مشکلات بیشتری در تعادل و تحرک دارند به همین دلیل جمع‌آوری یکسری نمونه‌ها برای آنان ممکن است دشوار باشد.
پوست افراد سالمند نازک‌تر از دیگر افراد است و بافت زیرپوستی آن‌ها نیز از انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار است. این موضوع خونگیری از این افراد را دشوارتر می‌کند. همچنین رگ‌های سالمندان نیز بیشتر مستعد پارگی هستند.
ممکن است برخی سالمندان به علت کهولت سن به بیماری آلزایمر مبتلا شده باشند. به این ترتیب حتی یک روش جمع‌آوری نمونه‌ی کوتاه نیز می‌تواند آسیب‌زا باشد و منجر به یک واکنش فاجعه بار توسط بیمار شود. در این حالت، نیاز به انجام آزمایش باید با دقت بیشتری بررسی شود.
در کنار تمامی این موارد محدودیت‌های مالی را نیز نباید از قلم انداخت. در واقع کمبود مالی و محدودیت‌های فیزیکی عواملی هستند که ممکن است یک فرد مسن را از انجام آزمایش باز دارند.
مشکلات انجام آزمایشات پزشکی برای سالمندان و نحوه‌ی مواجه با آن
1- مشکلات حمل و نقل و رفت و آمد
مشکلات رفت و آمد برای اکثر سالمندان یک معضل بزرگ محسوب می‌شود. این افراد ممکن است به دلیل کهولت سن و مشکلات بینایی یا حرکتی رانندگی نکنند و نیاز باشد تا شخص دیگری برای رفت و آمد به مراکز درمانی و آزمایشگاه به آن‌ها کمک کند. در چنین شرایطی توجه به نکات زیر می‌تواند در کاهش استرس سالمند و کمک به آرامش بیشتر او برای انجام آزمایشات پزشکی موثر واقع گردد:
- اگر قصد دارید سالمند خود را به آزمایشگاه ببرید، سعی کنید استرس نداشته باشید. در غیر این صورت ممکن است سالمند نیز مضطرب شود.
- برنامه‌ریزی کنید. پیش از رفتن به آزمایشگاه، موقعیت مکانی را به دقت بررسی کنید و برآورد کنید چه مدت زمانی برای رانندگی و یا پیاده‌روی لازم است. این نکته را نیز در نظر بگیرید که ممکن است برای انجام یکسری آزمایشات خاص، بخش‌های مختلفی وجود داشته باشد و لازم باشد تا در ورودی خاصی توقف کنید. همچنین پیش از مراجعه می‌توانید با آزمایشگاه تماس بگیرید و در رابطه با اوقات شلوغ و پرازدحام پرس و جو کنید. به این ترتیب قادر به برنامه‌ریزی بهتری خواهید بود.
- در صورت لزوم بخواهید که آزمایش در خانه انجام شود. اگر فرد سالمند قادر به رانندگی نیست و برای اطرافیان او نیز این امکان وجود ندارد که او را به آزمایشگاه ببرند و یا در صورتی که فرد سالمند در بستر بوده و قادر به حرکت نیست، با آزمایشگاه تماس گرفته و از خدمات داخل منزل استفاده کنید.
2- مشکلات مربوط به ایمنی و سلامت سالمند
زمین خوردن در افراد بالای 65 سال امری شایع و بسیار جدی است که باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. به همین دلیل لازم است هنگام جمع‌آوری نمونه ادرار یا مدفوع، علی‌الخصوص برای افرادی که دارای مشکلات حرکتی یا بینایی هستند، به موضوع ایمنی توجه ویژه‌ای شود. بنابراین دقت داشته باشید که:
- سطوح نباید لغزنده و مرطوب باشد.
- استفاده از میله‌ها یا سایر تکیه‌گاه‌های نزدیک محل توالت می‌تواند از صدمات ناشی از زمین خوردن جلوگیری کند.
- اگر نمونه‌گیری در منزل انجام می‌شود، حتما محیط خانه را ایمن کنید. به طوری که پای سالمند حین رفتن به سرویس بهداشتی برای جمع‌آوری نمونه ادرار یا مدفوع به لبه‌ی فرش یا اشیاء درون منزل گیر نکند و زمین نخورد.
3- اقدامات احتیاطی حین جمع‌آوری نمونه
این مسئله که سالمندان حین جمع‌آوری نمونه به کمک نیاز داشته باشند اغلب اجتناب‌ناپذیر است. به طور مثال:
- ممکن است فردی که مبتلا به آرتروز، سفتی مفاصل یا مشکل حرکتی دیگر است، به تنهایی قادر به جمع‌آوری نمونه ادرار یا مدفوع خود نباشد.
- ممکن است یک زن مبتلا به آلزایمر نتواند دستورالعملهای جمع‌آوری نمونه ادرار و پاک‌سازی اندام تناسلی خود را رعایت کند. همچنین وقتی کسی بخواهد این کار را برای او انجام دهد، ممکن است گیج و آشفته شود.
- ممکن است شخص سالمندی که خوب نمی‌بیند یا دچار اختلالات حرکتی است، در استفاده از تجهیزات مورد نیاز مانند لیوان‌های نمونه یا دستگاه‌های اندازه‌گیری قند خون برای دیابت مشکل داشته باشد.
در ادامه چند نکته برای آسان‌تر شدن روند فرآیند جمع‌آوری نمونه ذکر شده است.
1-3- ارائه مناسب دستورالعمل‌ها
یک فرد مسن ممکن است در شنیدن دستورالعمل‌هایی که به او می‌گویید، خواندن دستورالعملهای کتبی، بخاطر سپردن موارد گفته شده و یا درک هدف انجام آزمایش با مشکلاتی مواجه شود.
به همین دلیل در ارائه دستوالعمل‌های جمع‌آوری نمونه به سالمند به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در ارائه دستورالعملهای شفاهی بلند صحبت کنید و برای بهبود ارتباطات با بیماری که شنوایی او کم است از تقویت کننده صدا استفاده کنید.(مانند یک بلندگوی کوچک)
- دستورالعملهای کتبی را تا حد امکان با فونت‌های درشت چاپ کنید.
- حین توضیح دادن مواردی به بیمار، از لحنی آرام، شمرده و اطمینان بخش استفاده کنید.
- پیش از شروع به توضیح دادن، سعی کنید سروصداهایی که سبب پرت شدن حواس بیمار می‌شوند را به حداقل برسانید و یک محیط آرام ایجاد کنید.
- برای تسکین شخصی که مضطرب یا گیج است، یک موسیقی آرام پخش کنید.
2-3- استفاده از تجهیزات مناسب
استفاده از برخی تجهیزات می‌تواند روند انجام یک آزمایش پزشکی را راحت‌تر و ایمن‌تر کند.
- به عنوان مثال برای جمع‌آوری نمونه‌ی ادرار سالمندان می‌توان به جای استفاده از ظروفی که باید در دست نگهداری شود، یک ظرف روی توالت قرار داد و نمونه را در آن جمع‌آوری کرد.
- همچنین در بیماران سالمندی که باید بر روی قند خون خود نظارت داشته باشند و دچار مشکلات بینایی نیز هستند، استفاده از یک ذره‌بین می‌تواند خوانش میزان قند خون را از روی دستگاه راحت‌تر کند.
- استفاده از لانست یا سوزن مناسب و با کیفیت نیز هم آسان‌تر بوده و هم می‌تواند کمتر دردناک یا ترسناک باشد.
3-3- توجه به حریم شخصی
توجه به حریم شخصی یکی از مهم‌ترین نکاتی است که در مراقبت از سالمندان و یا کمک به آن‌ها باید به خاطر داشت. کمک به فرد در جمع‌آوری نمونه ادرار یا مدفوع ممکن است برای هیچ یک از طرفین خوشایند نباشد.
ممکن است فردی که به کمک احتیاج دارد خجالت بکشد و یا شخصی که به او کمک می‌کند انتشار بو و نظافت سالمند را آزار دهنده بداند. به همین دلیل تا جایی که امکان دارد اجازه دهید خودِ فرد کارهای شخصی را انجام دهد و تنها در صورت نیاز به او کمک کنید.
4-3- محبت و مهربانی
حین کمک به فرد سالمند عصبانیت شما می‌تواند در تضعیف روحیه او و ایجاد یک حس ناخوشاند موثر باشد. به همین دلیل تلاش کنید تا با سالمند مهربان باشید. اگر حس می‌کنید بیمار در مضیقه است، اقدامات لازم را انجام دهید تا اطمینان حاصل شود که بیمار تحت مراقبت‌های شایسته و دلسوزانه‌ای قرار دارد.
جمع‌بندی
همانطور که گفته شد جمع‌آوری نمونه از سالمندان برای انجام آزمایشات پزشکی به دلایل مختلفی چالش برانگیز و دشوار است. اغلب این موارد به دلیل شرایط جسمی و کهولت سن هستند. از این رو اغلب لازم است برای جمع‌آوری نمونه یک فرد همراه سالمند بوده و به او کمک کند. در این مقاله سعی کردیم به صورت مختصر مروری بر مهم‌ترین نکاتی داشته باشیم که می‌تواند به بهبود روند نمونه‌گیری از سالمند کمک کند.
حفظ حریم شخصی فرد سالمند و توجه به استقلال او از هر چیزی مهم‌تر است. به همین دلیل توجه داشته باشید که در کمک به سالمندان زیاده‌روی نکرده و به حریم خصوص این افراد تجاوز نکنید.
اگر تجربه نگهداری از سالمند و یا مراقبت از او را دارید، خوشحال می‌شویم تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
