روز جهانی بدون دخانیات: نگاهی بر مضرات محصولات دخانی
روز جهانی بدون دخانیات[1] به منظور جلب توجه و تشویق افراد به ترک محصولات دخانی، هر ساله در 31 ماه می مصادف با 10 خردادماه در سراسر جهان برگزار می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی[2] در هر سال شعاری را برای این روز در نظر می‌گیرد و متناسب با آن به انتشار اطلاعات و برگزاری همایش‌هایی با تاکید بر مضرات ناشی از استعمال دخانیات، اقدام می‌نماید.
روز جهانی بدون دخانیات ۲۰۲۱ تحت عنوان ” تعهد برای ترک دخانیات [3]” برگزار می‌شود. این روز بر روی فعالیت‌ها و اقدامات موثر برای افزایش آگاهی عمومی، به خصوص در جوانان، تمرکز دارد که عبارتند از:
- تاثیرات مضر مصرف دخانیات
- سرطان و بیماری‌های تنفسی مزمن ناشی از مصرف دخانیات
- اهمیت کاهش و ترک مصرف دخانیات
- خطرات مواجهه با دود دست دوم و سوم
به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات قصد داریم تا خلاصه‌ای از آمار و اطلاعات منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی در رابطه با مضرات مصرف محصولات دخانی را برای شما عزیزان ارائه نماییم. در ادامه با ما همراه باشید.
دخانیات در هر 4 ثانیه یک نفر را به کام مرگ می‌کشاند
دخانیات در هر نوع و شکل آن کشنده است و سلامت ریه‌های هر شخصی که در معرض آن قرار می‌گیرد را تهدید می‌کند. دخانیات در هر 4 ثانیه یک نفر را به کام مرگ می‌کشاند.
بیماری‌های دستگاه تنفسی جزو مهمترین دلایل مرگ در سراسر جهان است و محصولات دخانی یک عامل خطر[4] بزرگ محسوب می‌شوند.
مصرف محصولات دخانی و در اثر آن ابتلا به بیماری‌های تنفسی، باعث مرگ میلیون‌ها نفر شده است که این آماری ناراحت کننده است. اما ناراحت‌کننده‌تر از آن درد و رنجی است که این بیماری‌ها به فرد تحمیل کرده و کیفیت زندگی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
قرار گرفتن در معرض دود محصولات دخانی سلامت ریه‌ها را تهدید می‌کند
دود محصولات دخانی نه تنها سلامت ریه‌های شخص مصرف‌کننده را تهدید می‌کند، بلکه برای اشخاصی که در معرض دود نیز قرار گرفته‌اند، یک خطر محسوب می‌شود.
دود محصولات دخانی باعث آلودگی هوای داخل اتاق می‌شود که یک خطر بزرگ برای سلامتی ریه‌ها است. طبق آمار ارائه شده برای روز جهانی بدون دخانیات از سوی سازمان بهداشت جهانی، هر ساله در سراسر جهان بیش از 1 میلیون نفر در اثر دود غیر مستقیم محصولات دخانی، جان خود را از دست می‌دهند.
مصرف محصولات دخانی و قرار گرفتن در معرض دود غیر مستقیم آن، از مهمترین عوامل خطر برای ابتلا به سرطان ریه، بیماری مزمن انسداد ریه ([COPD[5)، سل و آسم محسوب می‌شود.
نوزادان متولد شده از مادران سیگاری و یا مادرانی که در طول مدت بارداری در معرض دود غیرمستقیم محصولات دخانی قرار گرفته‌اند، ممکن است از نقص در عملکرد ریه‌هایشان رنج ببرند. طبق تحقیقات صورت گرفته، مواد شیمیایی موجود در دود محصولات دخانی در دوران رشد جنین در شکم مادر، میتواند اثر مخرب و دائمی را بر ریه‌های جنین داشته باشد.
چطور محصولات دخانی نفس را از شما می‌گیرند؟
در قسمتی از اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات، نحوه‌ی آسیب دیدن ریه‌ها توسط دود محصولات دخانی بیان شده است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
تنها با یک نفس، صدها ماده‌ی سمی موجود در دود محصول دخانی، شروع به آسیب‌رساندن به ریه‌هایتان می‌کند.
با استشمام دود محصول دخانی، ساختارهایی که مانع از ورود آلودگی به راه‌های هوایی شما می‌شوند، فلج گردیده و بدین ترتیب راه رسیدن مواد سمی موجود در دود به ریه‌های شما تسهیل می‌گردد.
تحقیقات صورت گرفته بیان می‌کند که تاثیر زیان‌آور دود محصولات دخانی بر روی ریه‌ها، تقریبا فوری و بلافاصله است و دود این محصولات باعث کاهش عملکرد ریه‌ها می‌شود.
بیماری‌های مرتبط با مصرف محصولات دخانی
1- سل
سل[6] مهمترین بیماری عفونی کشنده در سراسر جهان است. در سال 2017، 10 میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا شدند که 1 میلیون و 600 هزار نفر از آن‌ها جان خود را از دست دادند. این بیماری ریه‌ها را درگیر کرده و باعث می‌شود فرد مبتلا به سل، به همراه سرفه خون بالا آورد و درد شدیدی را در ناحیه‌ی قفسه‌ی سینه‌ی خود احساس کند.
عامل بیماری سل، یک باکتری با نام مایکوباکتریوم توبرکلوزیس است که وارد بدن می‌شود و باعث ایجاد عفونت می‌گردد. اما این عفونت الزاما وارد مرحله‌ی فعال بیماری نمی‌شود که به این وضعیت، سل نهفته[7] گفته می‌شود. سل نهفته ممکن است تا در هر زمانی وارد دوره‌ی فعال بیماری شود، مخصوصا در شرایطی که سیستم ایمنی بدن ضعیف می‌شود، این احتمال بالاتر است.
بر طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان بهداشت جهانی به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات، حدود یک چهارم جمعیت جهان دارای سل نهفته هستند که یعنی در خطر ورود به مرحله‌ی فعال بیماری سل قرار دارند. مصرف دخانیات خطر ابتلا به سل و مرگ ناشی از آن را افزایش می‌دهد. بر طبق مطالعات صورت گرفته، مصرف دخانیات باعث می‌شود تا خطر تبدیل سل از مرحله‌ی نهفتگی به مرحله‌ی فعال، بیش از 2 برابر افزایش یابد.
قبلا مقاله‌ای با موضوع بیماری سل و عامل آن، یعنی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس منتشر کرده‌ایم که به منظور دریافت اطلاعات بیشتر، مطالعه‌ی آن را به شما عزیزان توصیه می‌کنیم.
2- سرطان ریه
هر سال در سراسر جهان 1 میلیون و 800 هزار نفر جان خود را به علت سرطان ریه از دست می‌دهند.
مصرف دخانیات یکی از شایع‌ترین دلایل ابتلا به سرطان ریه است و استعمال محصولات دخانی مسئول 1 میلیون و 200 هزار مرگ ناشی از سرطان ریه در هر سال است. در مقایسه با افراد غیرسیگاری، احتمال ابتلا به سرطان ریه در مصرف‌کنندگان دخانیات 22 برابر بیشتر است. همچنین ریسک ابتلا به سرطان ریه در افرادی که در معرض دود غیرمستقیم سیگار قرار دارند، 30 درصد بیشتر از یک فرد معمولی است.
3- آسم
آسم یک بیماری مزمن مجاری هوایی است که از علائم آن میتوان به خس خس، سرفه و تنگی نفس اشاره کرد.
بر طبق آمار ارائه شده برای روز جهانی بدون دخانیات، در حال حاضر تقریبا 235 میلیون نفر در سراسر جهان از ابتلا به بیماری آسم رنج می‌برند. تنفس دود سیگار و یا سایر محصولات دخانی یکی از مهمترین عوامل ایجاد کننده‌ی آسم و یا وخیم‌تر شدن وضعیت آن است.
4- بیماری مزمن انسداد ریه
بیماری مزمن انسداد ریه که با نام‌های دیگری مانند بیماری مزمن انسدادی شُش و بیماری مزمن انسدادی مسیر هوایی نیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری انسدادی ریوی است که باعث تنگی نفس، سرفه و ایجاد خلط سینه می‌شود. در سال 2016 تخمین زده شد که چیزی در حدود 251 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری مزمن انسداد ریه مبتلا هستند.
مصرف دخانیات مهمترین عامل خطر ابتلا به این بیماری است که باعث می‌شود تا کیسه‌های هوایی در شُش‌ها ورم کرده و در نتیجه ظرفیت آن‌ها برای گرفتن اکسیژن و پس دادن دی اکسید کربن، کاهش یابد.
بر طبق آمار منتشر شده یک نفر از هر 5 فرد سیگاری در طول زندگی خود بیماری مزمن انسداد ریه را تجربه می‌کند و تخمین زده شده است که نیمی از مرگ‌های ناشی از این بیماری با مصرف مواد دخانی ارتباط دارد.
5- بیماری های قلبی-عروقی
بیماری‌های قلبی-عروقی بیش از هر عامل دیگری باعث مرگ انسان‌ها در سراسر جهان می‌شود که مصرف دخانیات و تنفس دود غیر مستقیم آن، مسئول 17 درصد از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی است. پس از بیماری فشار خون، مصرف دخانیات دومین عامل ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی است.
مصرف فراگیر دخانیات در سراسر جهان در هر سال بیش از 7 میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشاند که 900 هزار نفر از این تعداد را افراد غیرسیگاری تشکیل می‌دهند که در اثر تنفس دود غیرمستقیم دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
بیش از 1 میلیارد نفر در سراسر جهان از محصولات دخانی استفاده می‌کنند که نزدیک به 80 درصد این افراد در کشورهایی با سطح درآمد متوسط و یا پایین قرار دارند. این در حالی است که هزینه‌ی مربوط به بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از دخانیات در این کشورها بیشتر از سایر کشورها است.
در ادامه شما را به مشاهده‌ی ویدئوی زیر دعوت می‌نماییم:
نیم‌نگاهی بر روز جهانی بدون دخانیات در سال‌های پیش
از سال 1987، سازمان جهانی بهداشت روز 31 ماه می را به عنوان روز جهانی بدون دخانیات انتخاب کرد و برای هر سال شعاری در نظر گرفت. در این قسمت، شعارهای انتخاب شده برای روز جهانی بدون دخانیات در سال‌های پیش را مرور خواهیم کرد.
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2021: تعهد برای ترک دخانیات
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2020: محافظت از جوانان در برابر ترفندهای صنعت دخانیات و جلوگیری استفاده آنان از دخانیات و نیکوتین
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2019: دخانیات و سلامت ریه
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2018: دخانیات و بیماری‌های قلبی
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2017: دخانیات، تهدید برای توسعه
زندگی مملو از اتفاقات نفس‌گیر است. اجازه ندهید دخانیات یکی از آن‌ها باشد.
واژه‌نامه:
| Tobacco and lung health | [3] | (World Health Organization (WHO | [2] | Commit to Quit | [1] |
| (Tuberculosis (TB | [6] | Chronic obstructive pulmonary disease | [5] | Risk factor | [4] |
| Latent TB | [7] |
