تب غده‌ای چیست؟ مراقب بیماری بوسیدن باشید

تب غده‌ای (Glandular fever) نوعی عفونت ویروسی است که معمولاً توسط ویروس اپشتین بار^[1] ایجاد می‌شود. این عفونت همچنین با نام مونونوکلئوز عفونی^[2] یا “مونو” شناخته می‌شود. این بیماری گاهی اوقات به عنوان “بیماری بوسیدن^[3]” نیز شناخته می‌شود زیرا از طریق بزاق منتقل می‌گردد.

تب غده‌‌‌ای می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما در جوانان و نوجوانان شایع‌تر است.

با توجه به شایع بودن این بیماری، در ادامه قصد داریم به بررسی علل بروز و نحوه پیشگیری از ابتلا به آن بپردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

علائم تب غده‌ای چیست؟

از زمان ابتلا به عفونت تا ظهور علائم تب غده‌ای معمولا 4 تا 6 هفته زمان می‌برد. علائم بیشتر در نوجوانان و جوانان رخ می‌دهد. کودکان خردسال ممکن است دارای علائم خفیف یا حتی بدون علائم باشند. تقریبا نیمی از افراد آلوده هیچ علامتی ندارند.

علائم مونونوکلئوز عفونی معمولا شامل موارد زیر است:

• گلو درد و لوزه های متورم
• تب
• تورم لنفاوها، معمولا در گردن و یا زیربغل
• خستگی
• تهوع
• سردرد

علائم و نشانه‌های دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• راش پوستی
• درد شکم
• تورم طحال (در سمت چپ بالای شکم)
• زردی پوست و چشم‌ها

اگرچه علائم مونونوکلئوز ناراحت کننده هستند، اما عفونت معمولا به خودی خود بدون عوارض طولانی مدت برطرف می‌شود.

علائم و نشانه‌هایی مانند تب و گلودرد معمولا در عرض چند هفته کاهش می‌یابد. اما خستگی، بزرگ شدن غدد لنفاوی و طحال متورم ممکن است چند هفته بیشتر طول بکشد.

چه مواردی باعث تب غده‌ای می‌شود؟

شایع‌ترین علت مونونوکلئوز، ویروس اپشتین بار (EBV) است. اما سایر ویروس‌ها نیز می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند.

اغلب افراد در طول زندگی خود به EBV آلوده شده‌اند. اما ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکرده باشند. پس از ابتلا به EBV، اعتقاد بر این است که این ویروس برای همیشه در بدن شما باقی می‌ماند.

این ویروس می‌تواند از طریق بزاق از فردی به فرد دیگر منتقل شود. به عنوان مثال از طریق:

• بوسیدن
• سرفه و عطسه، که ویروس را در فضا منتقل می‌کند
• اشتراک گذاری ظروف و نوشیدنی

فردی که تب غده‌ای دارد، هنگام بیمار بودن می‌تواند عفونت را منتقل کند. حتی اگر علامتی نداشته باشد. گاهی اوقات افراد ممکن است ماه‌ها پس از بیماری، عفونت را منتقل کنند و باید از تماس نزدیک با دیگران پرهیز کنند تا از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری شود.

چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنم؟

گلودرد معمولی تنها چند روز طول می‌کشد. اما اگر تب غده‌ای دارید، ممکن است درد گلو و علائم دیگر به مدت ۲ تا ۳ هفته ادامه داشته باشد.

اگر علائم شما ادامه یافت و شما (یا فرزندتان) احساس ناراحتی کردید، همچنین در صورتی که مشکل در بلعیدن داشته و یا درد شکم داشتید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

در صورت داشتن تب غده‌ای و علائم زیر حتما به پزشک مراحعه نمایید:

• مشکل در تنفس
• درد شدید در زیر سینه چپ
• احساس سبکی سر یا سرگیجه
• تاری دید
• بیهوش شدن

این علائم ممکن است نشان دهنده عوارضی باشند که نیاز به درمان فوری دارند.

مونونوکلئوز عفونی چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص این عفونت، پزشک در‌باره‌ی  علائم شما سوالاتی پرسیده و شما را معاینه می‌کند. تشخیص تب غده‌ای معمولا با یک آزمایش خون قابل انجام است. این آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند تا با دقت بیشتری تشخیص بیماری را قطعی کند.

تب غده‌ای چگونه درمان می‌شود؟

درمان خاصی برای تب غده‌ای وجود ندارد. علائم به طور معمول پس از چند هفته خود به خود برطرف می‌شوند.

لازم به ذکر است که تب غده‌ای یک بیماری ویروسی است و آنتی بیوتیک‌ها در این بیماری موثر نیستند. به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت داشتن علائمی مانند گلودرد از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک‌ها خودداری کنید.

برای بهبود علائم ناشی از این بیماری می‌توانید راهکارهای زیر را انجام دهید:

• مصرف مایعات برای حفظ رطوبت بدن (از مصرف الکل خودداری کنید)
• به مقدار کافی استراحت کنید
• رژیم غذایی متعادل داشته باشید
• داروهایی مانند پاراستامول و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)ممکن است به تسکین درد و تب کمک کنند. البته مصرف هرگونه دارو باید با تجویز و مشورت پزشک انجام شود. توجه داشته باشید که کودکان زیر 16 سال نباید آسپرین مصرف کنند، زیرا ممکن است باعث بیماری جدی به نام سندرم ری شوند.

آیا امکان پیشگیری از تب غده‌ای وجود دارد؟

ویروسی که باعث تب غدد می‌شود از طریق تماس با ترشحات دهانی انسان به انسان منتقل می‌شود.

برای جلوگیری از انتشار ویروس اقدامات زیر را انجام دهید.

• دست‌های خود را به طور کامل بشویید
• از تماس با بزاق پرهیز کنید
• از به اشتراک گذاشتن فنجان، لیوان و ظروف غذاخوری اجتناب کنید.
• توصیه می‌شود در هنگام بیماری در خانه استراحت کنید تا از گسترش عفونت جلوگیری کنید.

عوارض مونونوکلئوز عفونی چیست؟

عارضه اصلی تب غده‌ای بزرگ شدن طحال در سمت چپ بالای شکم است. پیشنهاد می‌شود در مدت یک ماه اول پس از بهبودی از ورزش‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید تا خطر آسیب به طحال را کاهش دهید.

در موارد نادر، تب غدد می تواند ممکن است منجر به موارد زیر شود:

• مشکلات تنفسی ناشی از تورم گلو
• مشکلات سلول‌های خون مانند کم خونی
• التهاب خفیف کبد (هپاتیت)
• زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
• بعضی افراد ممکن است پس از عفونت، خستگی و خواب آلودگی طولانی مدت بیش از 6 ماه را تجربه کنند.

سخن پایانی

تب غده‌ای یک بیماری بسیار شایع است که اکثر افراد بدون هیچ مشکلی بهبود می‌یابند. اما در موارد نادر، عوارضی ایجاد می‌شود که خطرناک هستند. به همین دلیل توجه به علائم این بیماری و شناخت آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این مطلب سعی کردیم شما را بیشتر با این بیماری شایع آشنا کنیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

واژه نامه