تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو در چارچوب بیماری‌های التهابی روده
کرون (Crohn) و کولیت اولسراتیو (Ulcerative Colitis) دو نوع از بیماری‌های التهابی روده هستند که باعث التهاب مزمن روده و بروز علائم گوارشی متنوع می‌شوند. این دو بیماری علائم مشابهی دارند، اما از نظر محل درگیری، روند پیشرفت بیماری و راه‌های درمان با یکدیگر متفاوت‌اند. بسیاری از افراد ممکن است در تشخیص تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو و سایر انواع بیماری‌های التهابی روده (IBD) دچار سردرگمی شوند. اصطلاح بیماری التهابی روده (IBD) به طور کلی به گروهی از اختلالات دستگاه گوارش اشاره دارد که دو نوع از آن‌ها بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می‌باشند.
بیماری‌های کرون و کولیت اولسراتیو به‌دنبال واکنش غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن علیه سلول‌ها و میکروارگانیسم‌های طبیعی روده ایجاد می‌شوند. اگرچه این بیماری‌ها می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند، اما تفاوت‌های قابل توجهی نیز دارند. تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو در بسیاری از جنبه‌ها از جمله محل درگیری دستگاه گوارش و نوع واکنش بدن به درمان مشخص می‌باشد.
در مقاله حاضر، به بررسی تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو از نظر علائم، عوارض و روش‌های درمان خواهیم پرداخت؛ تا درک روشنی از این دو نوع بیماری التهابی روده به دست آید.
شناخت بیماری التهابی روده؛ مقدمه‌ای بر تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو
بیماری التهابی روده (IBD) عمدتا در کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده آمریکا دیده می‌شود. همانند بسیاری از بیماری‌های خودایمنی و آلرژیک، کاهش برخی باکتری‌های مفید روده می‌تواند در بروز بیماری‌هایی مانند IBD نقش داشته باشد.
عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقش مهمی در بروز بیماری‌های التهابی روده (IBD) داشته باشند.
در افراد مبتلا به IBD، سیستم ایمنی به اشتباه به دستگاه گوارش حمله کرده و باعث ایجاد التهاب مزمن می‌شود. بیماری کرون و کولیت اولسراتیو هر دو شکل‌هایی از بیماری التهابی روده (IBD) محسوب می‌شوند.
برای بسیاری از انواع بیماری‌های التهابی روده (IBD)، درمان قطعی وجود ندارد. درمان بیماری معمولاً بر کنترل و مدیریت علائم تمرکز دارد، به‌طوری که بیماران بتوانند با کاهش ناراحتی‌ها و عوارض بیماری، زندگی روزمره خود را بهتر مدیریت کنند. هدف اصلی این نوع درمان، دستیابی به دوره‌های خاموشی بیماری (remission) است؛ دوره‌ای که در آن علائم بیماری کاهش یافته و کیفیت زندگی بیمار بهبود پیدا می‌کند.
برای اغلب افراد، این بیماری تا پایان عمر ادامه دارد و علائم آن گاهی بهبود یافته و گاهی مجدد شدت می‌گیرد.
با این وجود ، روش‌های درمانی مدرن به بیماران کمک می‌کند تا زندگی نسبتاً عادی و فعالی داشته باشند.
بیماری التهابی روده در برابر سندروم روده تحریک‌پذیر
بیماری التهابی روده (IBD) نباید با سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) اشتباه گرفته شود. اگرچه گاهی برخی علائم ممکن است مشابه باشند، اما منشاء و سیر این دو بیماری تفاوت‌های قابل توجهی دارند.
در ادامه، به‌منظور شناخت بهتر تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو ، هر یک از این دو اختلال را به‌طور جداگانه از نظر علائم بالینی، عوارض احتمالی و روش‌های درمانی مورد بررسی قرار خواهیم داد.
آشنایی با بیماری کرون: نشانه‌ها، عوارض و روش‌های درمان
بیماری کرون می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را درگیر کند. اما بیشترین درگیری معمولاً در انتهای روده کوچک و ابتدای روده بزرگ رخ می‌دهد. با شناخت تفاوت کرون و کولیت می‌توان علائم هر کدام را بهتر مدیریت کرد و از بروز عوارض جلوگیری نمود.
بیماری کرون ممکن است با علائم زیر همراه باشد:
- اسهال مکرر
- یبوست گاه به گاه
- درد شکم
- تب
- وجود خون در مدفوع
- خستگی
- مشکلات پوستی
- درد مفاصل
- سوءتغذیه
- کاهش وزن
- ایجاد فیستول (fistulas)؛ مسیرهای غیرطبیعی بین اندام‌ها یا بافت‌ها
بیماری کرون فقط دستگاه گوارش را درگیر نمی‌کند بلکه ممکن است پوست، چشم‌ها، مفاصل و کبد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. از آنجا که علائم معمولاً بعد از غذا خوردن تشدید می‌شوند، افراد مبتلا اغلب از غذا خوردن اجتناب کرده و کاهش وزن پیدا می‌کنند.
عوارض بیماری کرون
بیماری کرون می‌تواند با ایجاد زخم و تورم باعث انسداد روده شود. همچنین زخم‌های (Ulcers) موجود در روده ممکن است به مسیرهای غیرطبیعی یا کانال‌های جدیدی به نام “فیستول” تبدیل شوند. فیستول‌ها ارتباط‌های غیرطبیعی میان قسمت‌های مختلف روده یا بین روده و اندام‌های اطراف آن ایجاد می‌کنند.
در بیماران مبتلا به بیماری کرون، درگیری گسترده‌ی کولون [1] (روده بزرگ) با افزایش خطر بروز سرطان روده بزرگ همراه است. به‌طور مشخص، زمانی‌که یک‌سوم یا بیش از یک‌سوم از طول کولون درگیر شود، احتمال بروز سرطان کولون افزایش می‌یابد. در مقابل، در مواردی که درگیری به کمتر از یک‌سوم کولون محدود باشد یا التهاب صرفاً در روده‌ی کوچک وجود داشته باشد، خطر سرطان روده بزرگ افزایش پیدا نمی‌کند.
روش‌های درمان
استفاده از دارو رایج‌ترین روش درمان بیماری کرون است و چهار دسته دارویی برای مدیریت این بیماری وجود دارد:
- استروئیدها (به‌طور موقت)
- آنتی‌بیوتیک‌ها (اگر عفونت یا فیستول باعث آبسه شود)
- داروهای تنظیم‌کننده سیستم ایمنی، مانند آزاتیوپرین (azathioprine) و 6-MP
- درمان‌های بیولوژیک
بررسی دقیق تفاوت کرون و کولیت به پزشکان کمک می‌کند تا مسیر درمانی مؤثرتری را برای بیماران انتخاب کنند. در برخی بیماران مبتلا به کرون، به‌ویژه در مواردی که انسداد روده، فیستول یا زخم‌های شدید ایجاد می‌شود، جراحی ضرورت پیدا می‌کند. با این وجود، جراحی در این بیماران ماهیت درمانی قطعی ندارد و عمدتاً برای کاهش علائم و کنترل عوارض بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آشنایی با کولیت اولسراتیو: علائم، عوارض و روش‌های درمان
همان‌گونه که پیش‌تر اشاره شد، یکی از تفاوت‌های اصلی میان بیماری کرون و کولیت اولسراتیو، محل و الگوی درگیری دستگاه گوارش است. کولیت اولسراتیو (UC) برخلاف کرون، تنها روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری لایه‌های سطحی روده (مخاط و زیرمخاط) را به طور یکنواخت درگیر می‌کند.
علائم بیماری کولیت اولسراتیو
علائم بالینی کولیت اولسراتیو معمولاً شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- مدفوع شل
- وجود خون در مدفوع
- نیاز فوری به دفع مدفوع
- خستگی
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- سوءتغذیه
علائم کولیت اولسراتیو (UC) بسته به نوع بیماری می‌تواند متفاوت باشد. بر اساس گزارش بنیاد کرون و کولیت (Crohn’s & Colitis Foundation) در ایالات متحده آمریکا ، سه نوع کولیت اولسراتیو وجود دارد:
- کولیت سمت چپ :(Left-sided colitis) رکتوم و سیگموئید و گاهی روده بزرگ نزولی را درگیر می‌کند.
- پروکتیت اولسراتیو :(Ulcerative proctitis) خفیف‌ترین شکل UC است و تنها رکتوم را درگیر می‌کند.
- کولیت گسترده :(Extensive colitis) تمام روده بزرگ تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
عوارض کولیت اولسراتیو
در برخی موارد، عوارض می‌توانند جدی باشند. اگر کولیت اولسراتیو درمان نشود، ممکن است پیامدهای زیر را به همراه داشته باشد:
- سوراخ شدن روده بزرگ (Perforation)
- سرطان روده بزرگ
- بیماری‌های کبدی
- پوکی استخوان
- کم‌خونی
درمان کولیت اولسراتیو
آگاهی از تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو نه تنها در انتخاب و پاسخ به درمان اهمیت دارد، بلکه در پیش‌بینی خطر بروز عوارض و نیاز به مداخلات جراحی نیز نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند. جراحی در بیماران کرون شایع‌تر است؛ حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد بیماران مبتلا به بیماری کرون نیاز به جراحی دارند، در حالی که این رقم در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو تنها ۱۰ تا ۳۰ درصد است.
با توجه به اهمیت روده بزرگ، جراحی تنها در آخرین مرحله مدنظر قرار می‌گیرد و تنها زمانی انجام می‌شود که رسیدن به دوره خاموشی بیماری دشوار بوده و سایر درمان‌ها موفقیت‌آمیز نباشند.
روش تشخیص بیماری بر اساس تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو
بیماری التهابی روده (IBD) با بروز علائم آزاردهنده و افزایش دفعات مراجعه به سرویس بهداشتی، می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به طور چشمگیری کاهش دهد.
علاوه بر علائم مستقیم گوارشی، IBD می‌تواند منجر به ایجاد بافت اسکار در روده و افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون گردد. این امر اهمیت تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر بیماری را دوچندان می‌کند. تشخیص صحیح تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو نقش مهمی در انتخاب روش‌های تشخیص و درمان مناسب برای هر یک از این بیماری‌ها دارد.
بروز هرگونه علائم غیرمعمول نیازمند پیگیری و تماس فوری با پزشک است. پزشک فرد را برای بررسی بیشتر و انجام آزمایش‌هایی نظیر کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا سی‌تی‌اسکن به متخصص گوارش ارجاع می‌دهد. در کنار این موارد، احتمال تجویز آزمایش خون و مدفوع نیز وجود دارد.
با تشخیص نوع دقیق IBD، می‌توان درمان‌های هدفمندتر و مؤثرتری را برای بیمار به کار گرفت.
جمع بندی
تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو در محل درگیری، شدت و پیشرفت بیماری و روش درمانی آن‌ها نهفته است. کرون می‌تواند هر بخش از دستگاه گوارش را درگیر کند و گاهی با آسیب به پوست، مفاصل و کبد همراه است، در حالی که کولیت اولسراتیو تنها روده بزرگ و لایه‌های سطحی آن را درگیر می‌کند.
رعایت منظم برنامه درمانی و اصلاح سبک زندگی نقش مهمی در کاهش علائم، دستیابی به دوره‌های خاموشی و جلوگیری از بروز عوارض بیماری دارد. در برخی کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا، گروه‌های حمایتی آنلاین و فردی برای بیماران تشکیل شده است که امکان تبادل تجربیات و پشتیبانی متقابل را فراهم می‌آورد.
درک تفاوت کرون و کولیت اولسراتیو به بیماران و مراقبان کمک می‌کند تا با استفاده از رویکردهای درمانی و مدیریتی هدفمند، کیفیت زندگی را بهبود بخشند.
| Colon | [1] |
