درد مقعد به چه علت رخ می‌دهد و چگونه آن را بهبود بخشیم؟

درد مقعدی یک مشکل بسیار شایع است که خیلی افراد ممکن است آن‌را تجربه کنند. اگرچه اکثر افراد علاقه ‌ندارند راجع‌به آن صحبت کنند. این ‌دردها اغلب موقتی هستند و مشکلی جدی ایجاد نمی‌کنند. اما برخی ممکن است برای بهبود نیاز به درمان داشته باشند. در این مطلب قصد داریم به بررسی علل درد مقعد و درمان آن بپردازیم.

درد مقعدی چیست؟

درد مقعدی دردی است که در داخل یا اطراف مقعد یا راست روده حس می‌شود. مقعد ۳ تا ۴ سانتی متر در انتهای روده بزرگ قرار دارد. راست روده نیز درست قبل از مقعد قرار دارد. این بخش‌ها ناحیه پری مقعدی را تشکیل می‌دهند. این منطقه می‌تواند بسیار حساس باشد.

درد مقعدی یک بیماری شایع با دلایل احتمالی زیادی است. همانطور که گفته شد بیشتر آن‌ها جدی نیستند. اما برخی ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. مهم است که درد مقعدی را بشناسید و متوجه تشدید یا بهبود آن شوید.

دلایل احتمالی درد مقعد چیست؟

در ادامه به بررسی برخی از شایع‌ترین علل درد مقعدی خواهیم پرداخت.

• بواسیر، رگ‌های خونی متورم در داخل مقعد یا رکتوم
• عفونت‌ها، از جمله عفونت‌های مقاربتی (STIs) و عفونت‌های قارچی.
• آبسه پری آنال ناشی از یک غده مقعدی عفونی
• شقاق مقعد، پارگی‌های کوچک در پوشش مقعد
• تروما، زور زدن برای دفع مدفوع سفت یا تجاوزهای جنسی
• فیستول مقعدی، کانال‌هایی چرکی در اطراف مقعد
• بیماری التهابی روده (IBD)، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• سندرم لواتور آنی^[۱] یا پروکتالژی فوگاکس^[۲]، شرایطی که باعث اسپاسم عضلانی مقعد می‌شود.
• سرطان در مقعد یا راست روده
• خارش مقعد، یک بیماری پوستی که می‌تواند باعث خارش شدید شود.

درد مقعدی چه حسی دارد؟

زمانی که به پزشک مراجعه می‌کنید، ممکن است از شما بخواهد که درد را توصیف کنید یا راجع به سایر علائم از شما سوال کند. این امر می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد دلایل احتمالی درد مقعد شما ارائه دهد. به عنوان مثال:

درد شدید مقعد

درد مقعدی تیز ممکن است نشان دهنده یک زخم باز باشد (مانند شقاق مقعد). برخی از افراد اسپاسم عضلانی ناشی از سندرم لواتور آنی را به عنوان درد کوبنده توصیف می‌کنند. هموروئید ترومبوز شده نیز می‌تواند باعث درد شدید و موضعی شود. این هموروئیدی است که در داخل آن لخته خون ایجاد شده است.

درد مقعدی همراه با فشار

اگر چیزی در داخل مقعدتان متورم شده باشد، ممکن است درد همراه با فشار در داخل مقعد خود احساس کنید. این می‌تواند نشان‌دهنده‌ی هموروئید داخلی، آبسه یا به ندرت تومور باشد.

درد مقعدی همراه با خارش

خارش مقعد نشان دهنده یک بیماری پوستی در داخل مقعد است. برخی از این بیماری‌ها می‌توانند باعث درد مقعدی شوند. بواسیر می‌تواند هر دو را ایجاد کند و همچنین باعث عفونت مخمری مقعدی (نوعی کاندیدیازیس) شود. زگیل مقعدی یکی دیگر از دلایل احتمالی است. زگیل مقعدی یکی از علائم ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است.

درد مقعد بعد از مدفوع

اگر متوجه درد مقعدی شدید، به خصوص بعد ازدفع مدفوع شدید، ممکن است مدفوع باعث تحریک وضعیت شما شود. شقاق مقعدی یکی از علل شایع درد پس از مدفوع است. زیرا دفع مدفوع باعث کشیدگی شقاق (پارگی) می‌شود. مدفوع همچنین می‌تواند بواسیر را تحریک کرده و باعث خونریزی شود.

درد مقعد در دوران پریود

درد مقعدی در دوران قاعدگ  نیز امری شایع است. گرفتگی‌های قاعدگی می‌تواند بر عضلات اطراف مقعد و همچنین عضلات رحم تأثیر بگذارد. یک ماده شیمیایی به نام پروستاگلاندین باعث انقباض این ماهیچه‌ها می شود، که گاهی اوقات بسیار شدید است. اندومتریوز، به ندرت می‌تواند رکتوم را تحت تاثیر قرار دهد و باعث درد قاعدگی و خونریزی شود.

درد مقعد در دوران بارداری

یبوست و هموروئید هر دو از ناراحتی‌های شایع دوران بارداری هستند. با پیشرفت بارداری، وزن جنین در حال رشد ممکن است بر اعصاب پری مقعدی فشار بیاورد. ممکن است این فشار و درد را هنگام نشستن بیشتر احساس کنید.

اگر درد مقعدی داشته باشم چه باید بکنم؟

در بسیاری از موارد می‌توانید درد مقعد را در خانه درمان کنید. این مشکل اغلب در عرض چند روز از بین می‌رود. اما توصیه می‌شود حتی در صورت خفیف بودن درد، بازهم با یک پزشک مشورت کنید. به خصوص اگر درد شدید، طولانی مدت یا همراه با علائم نگران کننده دیگری مانند خونریزی مقعدی باشد.

برای درمان درد مقعدی در خانه از چه روش‌هایی می‌توان استفاده کرد؟

برای تسکین فوری درد مقعدی، می‌توانید راهکارهای زیر را امتحان کنید. اما بازهم توصیه می‌شود این درمان‌های خانگی را سرخود و بدون تجویز پزشک انجام ندهید. زیرا گاهی ممکن است علائم را تشدید کنند.

• مسکن‌های بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن یا NSAID ها.
• استفاده از کرم دارویی مانند هیدروکورتیزون یا لیدوکائین.
• استفاده از سیتزبث به مدت ۲۰ دقیقه و چندبار در روز
• مصرف یک ملین برای بهبود یبوست.

روش درمان درد مقعد در شرایط جدی‌تر و شدیدتر

اگر مطمئن نیستید که چه چیزی باعث درد مقعدی شده است یا اینکه چگونه آن را درمان کنید، با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر  سعی کرده‌اید آن‌را در خانه درمان کنید و نتیجه‌ای نداشته است، به پزشک مراجعه نمایید.

در صورت بروز علائم و شرایط زیر مراجعه فوری به پزشک ضروری است:

• دردی که آنقدر شدید است که در فعالیت‌های روزانه شما اختلال ایجاد می‌کند یا شما را در شب بیدار می‌کند.
• دردی که با داروهای بدون نسخه تسکین نمی‌یابد یا بدتر می‌شود.
• درد همراه با خونریزی شدید یا مداوم.
• دردی که مانع از دفع مدفوع می‌شود یا یبوستی که با ملین‌ها برطرف نمی‌شود.

در صورت شدید بودن درد و علائم، پزشک در مورد علائم شما سؤالاتی می‌پرسد و در صورت لزوم مقعد را بررسی می‌کند. درمان درد مقعد به علت آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، پزشک احتمالا همان درمان‌های خانگی ذکر شده در بالا را توصیه می‌کند. اما برخی شرایط پیچیده تر ممکن است نیاز به راهکارهای زیر داشته باشند.

• آنتی بیوتیک ها، ضد ویروس‌ها یا ضد قارچ ها برای درمان عفونت.
• داروهای مسکن تجویزی
• داروهای هدفمند برای درمان التهاب رکتوم مرتبط با IBD.
• جراحی برای ترمیم فیستول، برداشتن هموروئید ترومبوز شده یا کاهش تنش عضلانی.

سخن پایانی

درد مقعدی می‌تواند از چند جهت ناراحت کننده باشد. علاوه بر ناراحتی جسمی، ممکن است تمایلی به صحبت در مورد ان نداشته باشید. اما اجازه ندهید که خجالت مانع از دریافت مراقبت‌های مورد نیاز شما شود. به یاد داشته باشید، درد مقعدی غیرعادی نیست و خیلی از افراد آن را تجربه می‌کنند.

واژه نامه