تاثیر دارو بر قدرت باروری : آیا مصرف دارو روی باروری تاثیر دارد؟

خیلی از افراد ممکن است نگران تاثیر دارو بر قدرت باروری خود باشند. اگر رویای پدر و مادر شدن را دارید، مهم است بدانید که برخی داروها، چه قانونی و چه غیرقانونی، می‌توانند تأثیر منفی بر باروری شما داشته باشند. در ادامه قصد داریم به بررسی رایج‌ترین داروهایی بپردازیم که می‌توانند باروری مردان را تحت تاثیر قرار دهند.

تاثیر دارو بر قدرت باروری مردان

داروهای مختلف می‌توانند بر میزان اسپرم در بدن مردان تاثیر بگذارند. توجه داشته باشید که نه تنها مصرف دارو، بلکه مصرف مواد افیونی و مخدر نیز می‌تواند چنین تاثیری را در بدن مردان داشته باشد. در ادامه به موضوع تاثیر دارو بر قدرت باروری مردان خواهیم پرداخت و نام رایج‌ترین داروهای موثر در این امر را بررسی خواهیم نمود.

اگر دارویی را مشاهده کردید که در اینجا مطرح شده است، نترسید. به یاد داشته باشید که بیشتر اوقات، تأثیر دارو بر قدرت باروری شما برگشت پذیر است.

اگر دارویی مصرف می‌کنید که باعث عوارض جانبی غیرمنتظره از جمله مشکلات باروری می‌شود، ممکن است لازم باشد داروی دیگری را امتحان کنید. پس حتما در این باره با پزشک خود مشورت کنید.

۳. تاثیر آلفا بلوکرها بر قدرت باروری مردان

آلفا بلوکرها (Alpha-blockers) یکی از داروهای موثر بر باروری هستند. آلفا بلوکرها برای درمان علائم ادراری ناشی از بزرگ شدن پروستات استفاده می‌شوند. چند نوع مختلف از این دارو وجود دارد و همه آن‌ها به طرق مختلف بر باروری مردان تأثیر می‌گذارند.

به گفته پزشکان، سیلودوسین و تامسولوسین (به ترتیب Rapaflo® و Flomax®) هر دو می‌توانند باعث کاهش شدید حجم انزال شوند یا ممکن است انزال را کاملاً مهار کنند.

پس اگر یکی از این داروها را مصرف می‌کنید، به یک متخصص اورولوژی مراجعه کنید تا در مورد تأثیر احتمالی آن‌ها بر باروری و سایر گزینه‌های درمانی صحبت کنید.

۲. داروهای ضد افسردگی ، یکی از داروهای موثر بر باروری

امروزه مشکل افسردگی دامن‌گیر بسیاری از افراد شده است و تفاوتی بین مردان و زنان ندارد. داروهای ضد افسردگی یکی دیگر از داروهای موثر بر باروری هستند.

داروهای SSRI‌ ^[1]، رایج‌ترین داروهایی هستند که برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می‌شوند. اما این داروها می‌توانند باعث اختلال عملکرد جنسی، به ویژه طولانی‌تر شدن زمان انزال شوند. خوشبختانه، SSRI ها تنها گزینه برای درمان افسردگی و اضطراب نیستند. بنابراین اگر دچار افسردگی هستید و در حال حاضر از SSRI استفاده می‌کنید، با پزشک در مورد داروهای دیگر صحبت کنید.

۳. تاثیر دارو بر قدرت باروری حین شیمی درمانی

حین صحبت از تاثیر دارو بر قدرت باروری مردان ، نباید از داروهای شیمی درمانی غافل شد. متأسفانه، تمام داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان استفاده می شوند، می توانند به طور قابل توجهی تولید اسپرم را کاهش دهند یا متوقف کنند.

البته به گفته‌ی پزشکان، بسته به نوع شیمی‌درمانی که انجام داده‌اید و مدت درمان، تولید اسپرم ممکن است در عرض دو سال بازگردد. اما در بسیاری از افراد، تولید اسپرم هرگز باز نمی‌گردد و منجر به ناباروری دائمی می‌شود.

اگر در حال آماده شدن برای شروع شیمی درمانی هستید، از قبل با پزشک خود در مورد فریز کردن اسپرم خود صحبت کنید.

۴. تاثیر مواد افیونی (مواد مخدر) بر باروری مردان

مواد افیونی یکی دیگر از داروهای موثر بر باروری هستند. این داروها برای کاهش درد با سلول‌های عصبی شما تعامل دارند. مواد افیونی هم شامل مواد مخدر هستند و هم به صورت دارو توسط پزشک تجویز می‌شوند.

به گفته پزشکان، مصرف طولانی مدت مواد افیونی می‌تواند سیگنال‌های کنترل کننده تولید تستوسترون را مختل کند. این امر می‌تواند باعث کاهش تستوسترون و کاهش کمیت و کیفیت اسپرم شود. البته میزان تاثیر بستگی به این دارد که کدام مواد افیونی را مصرف می‌کنید، دوز شما چقدر است و چه مدت از آن‌ها استفاده کرده‌اید.

مصرف کوتاه مدت اثر منفی بر باروری نشان نداده است. به عنوان مثال اگر برای کنترل درد پس از جراحی یا شکستگی استخوان، دوره کوتاهی از مواد افیونی مصرف می‌کنید، بعید است که به دلیل مصرف این داروها دچار مشکلات ناباروری شوید.

۵. تستوسترون،  یکی از داروهای موثر بر باروری

مکمل تستوسترون جایگزینی برای هورمون تستوسترون است که تأثیر منفی قوی بر تولید اسپرم دارد. محتمل ترین پیامدها غلظت بسیار کم اسپرم یا عدم وجود کامل اسپرم در مایع منی است.

زمانیکه تستوسترون مصرف می‌کنید، سیگنال‌های هورمونی که مسئول تولید تستوسترون و اسپرم هستند، مسدود می‌شوند. بنابراین تولید تستوسترون طبیعی شما متوقف می‌شود.

در اکثر افراد، این اثر برگشت پذیر است. اما ممکن است شش تا ۱۲ ماه یا بیشتر طول بکشد تا تولید اسپرم به حالت عادی بازگردد.

۶. تاثیر کتوکونازول بر باروری مردان

کتوکونازول (ketoconazole)  برای درمان عفونت‌های قارچی استفاده می‌شود و یکی از داروهای موثر بر باروری مردان است. این دارو معمولاً به صورت کرم، پماد یا قرص استفاده می‌ شود.

استفاده از کتوکونازول روی پوست تأثیری بر باروری ندارد. اما زمانی که آن را به صورت قرص مصرف کنید، کتوکونازول به تولید تستوسترون آسیب می‌رساند و تولید اسپرم را کاهش می‌دهد.ش

۷. مهارکننده‌های 5 آلفا ردوکتاز و تاثیر آن بر باروری

این داروها (از جمله Propecia® و Avodart®) برای درمان ریزش مو و بزرگ شدن پروستات استفاده می‌شوند. تاثیر دارو بر قدرت باروری معمولاً خفیف است. پس از قطع دارو نیز تاثیر منفی آن بر باروری کاهش می‌یابد.

این داروها همچنین می توانند باعث ایجاد میل جنسی در شما شوند. اما در بیشتر موارد، با قطع مصرف دارو، این موضوع نیز باید به حالت عادی برگردد.

سایر داروهای موثر بر باروری مردان

در بخش‌های قبلی در رابطه با تاثیر دارو بر قدرت باروری مردان صحبت کردیم و برخی از رایج‌ترین داروهای موثر بر این موضوع را بیان کردیم. اما توجه داشته باشید که داروهای مختلف در شرایط مختلف می‌توانند بر قدرت باروری مردان تاثیر داشته باشند. به همین دلیل پیش از مصرف هردارویی ابتدا با پزشک در مورد عوارض جانبی ان صحبت کنید. در ذیل  برخی دیگر از داروهای تجویزی که می توانند مشکلات باروری ایجاد کنند را مرور خواهیم کرد.

• داروی نقرس.
• داروهای فشار خون، مانند نیفدیپین و اسپیرونولاکتون.
• داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین، اکسکاربازپین و والپروات.
• سایمتیدین، که برای درمان رفلاکس اسید و زخم استفاده شود.
• برخی از آنتی بیوتیک‌ها که با عفونت‌های باکتریایی مبارزه می‌کنند.
• داروهایی که عمدتاً برای جلوگیری از تکثیر HIV استفاده می‌شوند (ضد رترو ویروس‌ها،)
• سولفاسالازین که برای درمان کولیت اولسراتیو یا آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود.

تاثیر مکمل‌های ورزشی و مواد مخدر بر قدرت باروری مردان

علاوه برداروهای تجویزی، مصرف مواد مخدر و یکسری از مکمل‌ها نیز بر بر قدرت باروری مردان تاثیر می‌گذارد. مراقب “مکمل‌های سلامت مردان” باشید.

اکثر مکمل‌هایی که میل و عملکرد جنسی را تقویت می‌کنند، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید نشده‌اند.بنابراین حتی اگر ممکن است به طور گسترده به عنوان تقویت کننده تبلیغ شوند، از نظر علمی ارزیابی نشده‌اند و ممکن است باعث آسیب شوند.

ورزشکاران و بدنسازان گاهی اوقات از استروئیدهای آنابولیک برای بهبود عملکرد یا تغییر ظاهر بدنی خود استفاده می کنند. به گفته پزشکان استروئیدهای آنابولیک با تداخل با سیگنال‌های هورمونی مورد نیاز برای تولید اسپرم به باروری مردان آسیب می رسانند.

بسیاری از افراد 3 تا 12 ماه پس از قطع مصرف استروئیدهای آنابولیک تولید اسپرم را بازیابی می کنند. اما اثرات سلامتی می تواند خیلی جدی باشد .

بنابراین مراقب مصرف مکمل‌های تناسب اندام و عضله سازی باشید. محصولاتی که از منابع نامعتبر تهیه می‌شوند گاهی حاوی استروئیدهای آنابولیک هستند اما ممکن است شما حتی متوجه این موضوع نشوید.

تاثیر الکل و مواد مخدر بر قدرت باروری مردان

تا به اینجای مطلب در رابطه با تاثیر دارو بر قدرت باروری مردان صحبت کردیم. اما همانطور که گفته شد، مصرف مواد مخدر نیز می‌تواند در کاهش میزان باروری مردان تاثیر زیادی داشته باشد. در ادامه به بررسی علل این امر خواهیم پرداخت.

• مصرف زیاد الکل، که به عنوان 10 تا 14 نوشیدنی یا بیشتر در هفته تعریف می‌شود، ممکن است تولید تستوسترون را کاهش داده و سرعت پاکسازی تستوسترون از جریان خون را افزایش دهد. از طرف دیگر ممکن است سبب افزایش سطح استروژن شود. همه اینها می‌تواند سطح تستوسترون شما را کاهش دهد و به تولید اسپرم آسیب برساند.

• ماری جوانا می‌تواند تولید اسپرم را کاهش دهد و میل جنسی را با تداخل در تولید تستوسترون ضعیف کند. همچنین ممکن است حرکت اسپرم را نیز محدود کند.گاهی اوقات ماری جوانا را با فلزات سنگین مانند سرب ترکیب می‌کنند. همچنین ممکن است با مواد اعتیادآورتری مانند کوکائین ترکیب شود. هر دو می‌توانند برای سلامت کلی و قدرت باروری مردان مضر باشند.

• مصرف دخانیات و سیگار کشیدن، با انواع بیماری‌های جدی مرتبط است. می‌توانید مشکلات باروری را نیز به لیست این بیماری‌ها اضافه کنید. سیگار تأثیر منفی بر تولید و حرکت اسپرم دارد.

• مت آمفتامین یک محرک مصنوعی و بسیار اعتیاد آور است که بدن شما را به طرق مختلفی تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ماده‌ی مخدر می‌تواند فشار خون و ضربان قلب و تنفس را افزایش دهد، باعث اختلالات خلقی و روان پریشی و حتی منجر به مرگ شود. هنوز مشخص نیست که استفاده از متامفتامین بر باروری مردان در انسان تأثیر می‌‍گذارد. اما نشان داده شده است که حرکت اسپرم را در موش ها کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

همانطور که در بخش مقدمه نیز گفته شد، خیلی از افراد ممکن است نگران تاثیر دارو بر قدرت باروری خود باشند. داروها و مواد مخدر می‌توانند به طرق مختلفی روی این امر تاثیر بگذارند. به همین دلیل مهم است که علت کاهش قدرت باروری در مردان را بشناسید و با داروهای مهم دخیل در این موضوع آشنا باشید.

اگر در ایجاد بارداری مشکل دارید، برای معاینه فیزیکی و کامل به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک شما را برای تجزیه و تحلیل مایع منی به یک اورولوژیست ارجاع دهد که کمیت و کیفیت اسپرم شما را آزمایش می‌کند. این اولین قدم در تشخیص مشکلات باروری مردان است.

واژه نامه