روزاسه چیست؟ علائم، انواع، علل بروز و درمان‌های موثر
روزاسه (Rosacea) یک بیماری پوستی مزمن و شایع است که معمولا نواحی صورت مانند گونه‌ها، بینی، چانه و پیشانی را درگیر می‌کند. این بیماری بیشتر در بزرگسالان ( به ویژه افراد با پوست روشن) دیده می‌شود و به صورت قرمزی مداوم، رگ‌های خونی برجسته و گاهی جوش‌های شبیه به آکنه ظاهر می‌شود.
در ادامه با ما باشید تا به بررسی این بیماری بپردازیم.
انواع مختلف روزاسه
روزاسه به چهار نوع اصلی تقسیم می‌شود که هر یک علائم و ویژگی‌های خاص خود را دارند. شناخت نوع روزاسه برای انتخاب روش درمان مناسب ضروری است.
1- روزاسه اریتماتو-تلانژکتاتیک (Erythematotelangiectatic Rosacea-ETR)
علائم این بیماری اغلب شامل قرمزی مداوم یا موقت (برافروختگی) در مرکز صورت، رگ‌های خونی قابل مشاهده (تلانژکتازی)، پوست حساس با احساس سوزش یا خشکی و پارگی عروق خونی روی بینی، گونه‌ها یا چانه می‌باشد
2- روزاسه پاپولو-پوستولی (Papulopustular)
علائم شامل جوش‌ها و برآمدگی شبیه به آکنه، اغلب با چرک، قرمزی پایدار در پوست صورت است.
3- روزاسه فیماتوس (Phymatous Rosacea)
این بیماری با ضخیم شدن پوست به ویژه در ناحیه بینی، منافذ بزرگ، ظاهر ناهموار و غیر طبیعی شبیه پوست پرتقال همراه است و معمولا در مردان مشاهده می‌شود.
4- روزاسه چشمی(Ocular Rosacea)
علائم شامل قرمزی و خشکی چشم، احساس سوزش و خارش یا جسم خارجی در چشم، تورم پلک‌ها یا التهاب (بلفاریت) است.
چه چیزی باعث بروز روزاسه می‌شود؟
علت دقیق بروز روزاسه هنوز به طور کامل شناخته نشده است. اما تحقیقات نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و واکنش‌های سیستم ایمنی بدن در بروز این بیماری نقش دارند. از جمله:
۱- اختلالات سیستم ایمنی و التهابی
برخی افراد به محرک‌های طبیعی یا داخلی واکنش التهابی شدیدتری نشان می‌دهند. سیستم ایمنی ممکن است به اشتباه باعث التهاب پوست و گشاد شدن رگ‌های خونی شود.
۲- عوامل ژنتیکی
روزاسه در افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند شایع‌تر است که نشان‌دهنده نقش ژنتیک در بروز آن می باشد.
۳- رگ‌های خونی حساس
افرادی که رگ‌های خونی آنها به طور غیرعادی حساس یا گشاد می‌شوند، بیشتر در معرض روزاسه قرار دارند. این موضوع باعث قرمزی مداوم و رگ‌های قابل مشاهده روی صورت می‌شود.
۴- باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها
کنه دمودکس فولیکولوروم که به طور طبیعی روی پوست زندگی می‌کند، در افراد مبتلا به روزاسه بیشتر یافت می‌شود. افزایش تعداد این کنه‌ها می تواند التهاب را تحریک کند.
برخی تحقیقات نشان می‌دهند که باکتری هلیکوباکتر پیلوری که در معده زندگی می‌کند، ممکن است با روزاسه مرتبط باشد اما ارتباط آن هنوز قطعی نیست.
۵- عوامل محرک محیطی
عوامل محیطی می‌توانند علائم روزاسه را تحریک یا تشدید کنند:
- هورمون‌ها
- عفونت و بیماری‌های زمینه‌ای
چه چیزی روزاسه را تحریک می‌کند؟
علت دقیق روزاسه ناشناخته است، اما عواملی که می‌توانند آن را تشدید کنند عبارتند از:
- تغییرات دمایی شدید: گرما یا سرما
- استرس: فشارهای روانی و هیجانات شدید
- غذاها و نوشیدنی‌های تند، الکل یا نوشیدنی داغ
- آفتاب و نور خورشید : قرار گرفتن طولانی در معرض نور مستقیم
- محصولات مراقبت از پوست: استفاده از محصولات حساسیت‌زا یا معطر
- هورمون‌ها: به ویژه در زنان، تغییرات هورمونی می‌تواند تاثیرگذار باشد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است روزاسه داشته باشید یا علائمی دارید که زندگی روزمره شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بهتر است در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- اگر قرمزی صورت شما مداوم است و با گذر زمان بهتر نمی‌شود، به خصوص اگر همراه با رگ‌های خونی قابل مشاهده باشد.
- اگر روی صورت شما جوش‌های قرمز یا برآمدگی‌های مشابه آکنه ظاهر می‌شود، به ویژه اگر همراه با قرمزی یا حساسیت باشد.
- اگر پوست شما حساس است و دائما احساس سوزش، خارش یا خشکی دارید.
- اگر علائم روزاسه چشمی مانند قرمزی، خشکی، خارش ، تورم پلک‌ها یا حساسیت به نور دارید. این علائم می‌توانند به مشکلات جدی‌تری مانند عفونت یا کاهش بینایی منجر شود.
- اگر پوست شما، به ویژه در ناحیه بینی، شروع به ضخیم شدن کرده یا ظاهر ناهموار پیدا کرده است.
- اگر علائم روزاسه شما به طور ناگهانی بدتر شده‌اند یا درمان‌های خانگی و مراقبت‌های اولیه کمکی نمی‌کنند.
- اگر روزاسه باعث کاهش اعتماد به نفس یا مشکلات روانی و اجتماعی شده است. مثلا احساس خجالت یا انزوا
روزاسه چگونه درمان می‌شود؟
متأسفانه، تاکنون هیچ درمانی برای روزاسه یافت نشده است. با این حال، چندین درمان وجود دارد که پزشک یا متخصص پوست ممکن است برای کمک به کنترل علائم شما توصیه کند.
- از محرک‌ها اجتناب کنید.
- از محصولات مراقبت از پوست غیر تحریک‌کننده و بدون چربی (غیر کومدوژن) استفاده کنید.
- در بیرون از منزل از کرم ضد‌آفتاب استفاده کنید و از کلاه استفاده کنید.
- سعی کنید صورت خود را خنک نگه دارید تا گرگرفتگی را کاهش دهید.
هرگز از کرم‌ها یا پمادهای کورتیکواستروئیدی روی صورت خود استفاده نکنید زیرا این کار روزاسه شما را بدتر می‌کند
درمان روزاسه به نوع و شدت بیماری و علائم آن بستگی دارد. این درمان‌ها معمولا روی کاهش قرمزی و التهاب و جلوگیری از تشدید علائم متمرکز هستند. برخی از این‌ها موضعی هستند (آنها را روی پوست خود قرار می‌دهید) و برخی دیگر به صورت خوراکی (قرص) مصرف می‌شوند.
توجه کنید برای درمان روزاسه از مصرف خودسرانه داروها خودداری کنید. تنها یک پزشک متخصص می‌تواند درمان مناسب را براساس نوع و شدت بیماری تجویز نماید.
درمان‌های رایج
۱- درمان‌های دارویی (کرم‌ها و ژل‌ها)
- بریمونیدین (Brimonidine) : برای کاهش قرمزی موقتی
- مترونیدازول (Metronidazole) : ژل یا کرم آنتی‌بیوتیکی برای کاهش قرمزی و برآمدگی‌ها
- آزلائیک اسید (Azelaic Acid) : برای کاهش التهاب و جوش‌ها
۲- داروهای خوراکی
- آنتی بیوتیک‌ها: مانند داکسی سایکلین یا مینوسایکلین برای کاهش التهاب و جوش‌ها
- ایزوترتینوئین – در موارد شدید روزاسه که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهد (فقط تحت نظارت پزشک)
۳- درمان‌های فیزیکی و لیزر
- لیزر درمانی: برای کاهش قرمزی و حذف رگ‌های خونی قابل مشاهده از لیزرهایی مانند IPL (پالس نوری شدید) استفاده می‌شود.
- الکتروسرجری یا فرکانس رادیویی : برای اصلاح ضخیم شدن پوست ( در روزاسه فیماتوس)
توجه داشته باشید که با گذشت زمان روزاسه ممکن است عود کند. در نتیجه ممکن است نیاز به لیزر درمانی بیشتری داشته باشید.
اگر علائم چشمی دارید، ممکن است نیاز به مراجعه به چشم پزشک (متخصص چشم) داشته باشید.
مراقبت از پوست و تغییر سبک زندگی
برخی اوقات یکسری روش‌های خانگی نیز می‌تواند در کاهش علائم موثر باشد. اما به این منظور لازم است حتما با پزشک مشورت کنید و هیچ اقدامی را خودسرانه انجام ندهید.
- کمپرس سرد : برای کاهش قرمزی و سوزش
- چای سبز: به صورت موضعی برای کاهش التهاب
- روغن نارگیل یا آلوورا: برای آرام کردن پوست و کاهش حساسیت
- شستشوی پلک‌ها با شوینده ملایم
- استفاده از کمپرس گرم روی پلک‌ها
- آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا قطره‌های چشمی در صورت نیاز
سخن پایانی
روزاسه یک بیماری پوستی مزمن و شایع است که اگرچه درمان قطعی ندارد اما با مدیریت صحیح می‌توان علائم آن‌را کنترل کرد. این بیماری اغلب با قرمزی، التهاب و حساسیت پوست همراه است و می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. پرهیز از عوامل محرک مانند نور خورشید، استرس و غذاهای خاص، نقش مهمی در پیشگیری از تشدید آن دارد. درمان‌های دارویی، لیزر و مراقبت‌های پوست به کاهش علائم کمک می‌کنند. آگاهی و مراجعه به موقع به پزشک، کلید مدیریت موفق این بیماری است.
امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
