سندروم سانداونینگ : شناخت علائم و راهکارهای مدیریت آن

با نزدیک شدن به غروب، برای برخی از بیماران مبتلا به آلزایمر یا دمانس، روز تازه‌ای از سردرگمی، اضطراب و بی‌قراری آغاز می‌شود. حالتی که به آن سندروم سانداونینگ (Sundowning syndrome) یا سندرم غروب آفتاب می‌گویند. در این ساعات، ذهن بیماران دچار آشفتگی بیشتری می‌شود و ممکن است رفتارهایی از خود نشان دهند که در طول روز کمتر دیده می‌شود.

پژوهشگران باور دارند که این پدیده به‌دلیل اختلال در ریتم شبانه‌روزی بدن است؛ همان ساعت زیستی که خواب و بیداری ما را تنظیم می‌کند.خبر خوب این است که با فعالیت بدنی منظم، شناخت عوامل محرک و مراقبت آگاهانه می‌توان شدت این علائم را کاهش داد و شب‌های آرام‌تری را برای بیمار رقم زد.

افرادی که بیشتر با مبتلایان به سندروم سان‌داونینگ (سندروم غروب آفتاب) در تماس هستند، مانند اعضای خانواده یا پرستاران، معمولاً از اواخر بعدازظهر متوجه بروز علائم این اختلال می‌شوند؛ علائمی که ممکن است تا ساعات شب ادامه پیدا کنند. برای شناخت بهتر عوامل خطر، علائم سندروم سانداونینگ و راه‌های ساده‌ی کنترل آن، در ادامه این مقاله با ما همراه ما باشید.

علل احتمالی ابتلا به سندروم سانداونینگ

سندروم سانداونینگ اغلب در افرادی دیده می‌شود که به بیماری آلزایمر یا انواع دیگر دمانس، مانند دمانس با اجسام لوی (Lewy body dementia)، مبتلا هستند. دمانس با اجسام لووی یک نوع دمانس عصبی پیش‌رونده است که به‌علت تجمع پروتئین‌هایی به نام Lewy bodies  در سلول‌های عصبی مغز ایجاد می‌شود.

با این حال، همه افراد مبتلا به دمانس دچار سندروم سانداونینگ نمی‌شوند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳ روی ۱۸۴ نفر مبتلا به آلزایمر و دمانس انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که تنها حدود ۲۱ درصد از شرکت‌کنندگان سندروم سانداونینگ را تجربه کرده‌اند.

در این مطالعه، افرادی که سندروم غروب آفتاب را تجربه کردند اغلب دارای ویژگی‌های زیر بودند:

• سن بالاتری داشتن
• دچار دمانس دیر‌هنگام‌تر بودند
• آسیب شناختی شدیدتری به‌دلیل دمانس داشتند
• در طول شب بیشتر بیدار می‌شدند
• با کاهش شنوایی مواجه بودند
• از داروهای آنتی‌کولینرژیک یا آنتی‌سایکوتیک (ضدروان‌پریشی) به‌جای ممانتین (Namenda) استفاده می‌کردند.

با این وجود، عوامل زیستی و محیطی ممکن است در این موضوع دخیل باشند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که سن، شدت بیماری و برخی داروها می‌توانند در بروز سندروم سانداونینگ نقش داشته باشند. با آگاهی از این عوامل، مراقبان بیمار بهتر آماده شده و شرایط آرام‌تری برای فرد فراهم خواهندکرد.

عوامل بیولوژیکی و محیطی در بروز سندروم سانداونینگ

پژوهشگران معتقدند تغییراتی که آلزایمر یا سایر انواع دمانس در مغز ایجاد می‌کنند، ممکن است ریتم شبانه‌روزی بدن فرد را مختل کند. ریتم شبانه‌روزی مانند ساعت بدن عمل کرده و چرخه خواب و بیداری، هورمون‌ها، گوارش و بسیاری از عملکردهای دیگر را تنظیم می‌کند.

در یک مطالعه پژوهشی در سال ۲۰۲۲، پژوهشگران اشاره کردند که کاهش قرارگیری در معرض نور طبیعی روز ممکن است احتمال بروز سانداونینگ را افزایش دهد. با این حال، هنوز از نظر پژوهشگران مشخص نیست که علت اصلی این وضعیت، اختلال در ریتم شبانه‌روزی است یا مشکل در پردازش تصاویر و دیدن محیط. بنابراین تا رسیدن به یک نتیجه قطعی، پژوهش‌ها در این زمینه ادامه خواهد داشت.

نقش ملاتونین و اختلالات عاطفی در بروز سندروم غروب آفتاب

ملاتونین هورمونی است که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند و نقش مهمی در ریتم شبانه‌روزی ایفا می‌کند. سطح ملاتونین معمولاً با افزایش سن کاهش می‌یابد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که حتی افراد مبتلا به آلزایمر در مراحل اولیه ممکن است عصرها ملاتونین کمتری داشته باشند و همین موضوع می‌تواند خوابیدن را برای آن‌ها سخت کند.

علاوه بر این، پژوهشی در سال ۲۰۲۰ نشان داده است که سندروم سانداونینگ ممکن است بیشتر با اختلالات عاطفی مرتبط باشد تا صرفاً مشکلات خواب. این اختلالات عاطفی ممکن است با ریتم طبیعی خواب و بیداری بدن مرتبط باشند. پژوهشگران معتقدند که مطالعه دقیق‌تر این ریتم می‌تواند به درک بهتر سندروم غروب آفتاب و یافتن روش‌های درمانی موثرتر کمک کند.

محرک‌ها و عوامل تشدیدکننده سانداونینگ

عوامل مختلفی می‌توانند در بروز یا شدت گرفتن سانداونینگ (Sundowning) نقش داشته باشند، از جمله:

1.تحریک بیش از حد محیطی: صداهای بلند، جمعیت زیاد یا نور شدید می‌توانند باعث سردرگمی و اضطراب فرد شوند.

2. برخی داروها:  داروهای ضدروان‌پریشی‌ها یا ضدافسردگی‌ها ممکن است باعث افزایش بی‌قراری و سردرگمی شوند.

3.کمبود نور: کمبود نور طبیعی یا نور کافی در محیط می‌تواند موجب تشدید علائم سندروم غروب آفتاب شود.

4. اختلالات خواب:  مشکلاتی مانند بی‌خوابی یا کیفیت پایین خواب می‌تواند موجب بی‌قراری بیشتر فرد در عصر و شب شوند.

5. اختلالات خلقی:  اختلالات خلقی مانند افسردگی یا اضطراب می‌توانند باعث تحریک‌پذیری بیشتر فرد شوند.

6. درد مزمن: هرگونه ناراحتی یا درد طولانی‌مدت می‌تواند علائم بی‌قراری را افزایش دهد.

7. بی‌حوصلگی یا کمبود فعالیت: اگر فرد به اندازه کافی فعالیت نداشته باشد، احتمال بروز رفتارهای بی‌قرار در او افزایش می‌یابد.

8. گرسنگی یا تشنگی : کمبود تغذیه یا آب می‌تواند باعث تحریک‌پذیری و ناآرامی شود.

9. تغییرات دمای بدن: نوسان دما یا قرار گرفتن در محیط‌های گرم و سرد می‌تواند موجب افزایش بی‌قراری فرد شود.

آگاهی از این عوامل و کوشش برای کاهش آن‌ها می‌تواند به کنترل بهتر سندروم سانداونینگ و ایجاد محیطی آرام و امن برای فرد کمک کند.

علائم سندروم سانداونینگ (غروب آفتاب)

سندروم غروب آفتاب می‌تواند تغییرات قابل‌توجهی در شخصیت و رفتار فرد مبتلا ایجاد کند؛ این تغییرات معمولاً از اواخر بعدازظهر تا اوایل شب یا حوالی غروب بروز می‌کنند. برخی از علائم شایع سانداونینگ عبارت‌اند از:

1. بی‌قراری و پرخاشگری: ممکن است به شکل فریاد زدن، مقاومت در برابر کمک یا رفتارهای تهاجمی بروز کند.

2.افزایش تحریک‌پذیری: فرد زودتر عصبانی یا دلخور می‌شود.

3.احساس اضطراب و نگرانی: بی‌دلیل یا تشدیدشده.

4. مشکل در خواب: قدم‌زدن مداوم، ناتوانی در نشستن یا آرام‌گرفتن.

5.افزایش گیجی و سردرگمی: ناتوانی در تشخیص زمان، مکان یا افراد اطراف.

6.بی‌قراری حرکتی

7.اختلالات بینایی یا توهمات: به‌ویژه در نور کم یا سایه‌ها که ممکن است باعث ترس یا واکنش غیرعادی شوند.

چگونه می‌توان به فرد مبتلا به سندروم سانداونینگ کمک کرد؟

عوامل متعددی در بروز سانداونینگ نقش دارند. بنابراین ممکن است لازم باشد با تغییر برنامه روزانه یا سبک زندگی فرد، مناسب‌ترین روش برای کاهش علائم را پیدا کرد.

به عنوان مثال، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ در چین روی ۴۶ بیمار مبتلا به آلزایمر نشان داد که پیاده‌روی ۳۰ دقیقه‌ای در صبح یا بعدازظهر می‌تواند به طور قابل‌توجهی رفتارهای مرتبط با سندروم سانداونینگ را کاهش دهد.

یکی دیگر از روش‌های ایمن و معمولاً بدون عارضه، نوردرمانی است. قرار گرفتن در معرض نور طبیعی صبحگاهی می‌تواند به حفظ ریتم شبانه‌روزی بدن کمک کند.

در صورت بروز بی‌قراری یا پرخاشگری چه باید کرد؟

اگر فردی دچار سندروم سانداونینگ شد و بی‌قراری یا پرخاشگری از خود نشان داد، بهتر است با آرامش به صحبت‌ها و نگرانی‌هایش گوش دهید و سعی کنید او را آرام کنید. همچنین می‌توانید با سرگرم کردن او در کارهای مورد علاقه‌اش یا عوض کردن موضوع گفتگو، توجهش را منحرف کرده و آرامش بیشتری ایجاد کنید.

اما اگر فرد رفتار پرخاشگرانه نشان داد، برای حفظ ایمنی خود بهتر است کمی فاصله بگیرید تا رفتار او آرام شود و در صورت لزوم با اورژانس تماس بگیرید.

13 روش کاربردی برای کاهش علائم سندروم غروب

اگرچه علت دقیق سندروم سانداونینگ هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما می‌توان با چند اقدام مؤثر، احتمال بروز آن را کاهش داد. در ادامه، 13 روش علمی و کاربردی را برای کنترل این وضعیت مرور می‌کنیم.

1.    پیروی از یک روتین منظم

دمانس ممکن است توانایی فرد در ایجاد و حفظ روتین‌های جدید را مختل کند. تغییر محیط یا برنامه روزانه می‌تواند، فرد را دچار استرس، سردرگمی و عصبانیت کند. این واکنش‌ها می‌توانند نقش مهمی در تشدید علائم سندروم غروب آفتاب داشته باشند.

مطالعه‌ای در  سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که نبود یک روتین منظم می‌تواند حتی در سالمندان بدون دمانس هم باعث بروز افسردگی شود. بنابراین بهتر است به عزیزتان کمک کنید تا برنامه‌ای ثابت برای خواب، بیداری، استحمام و وعده‌های غذایی داشته باشد. در صورت نیاز به تغییر، به‌تدریج و با آرامش این کار را انجام دهید.

2.    انجام فعالیت‌ها در ساعات اولیه روز

با توجه به اینکه سندروم غروب آفتاب عمدتاً در ساعات بعدازظهر و عصر بروز می‌کند، توصیه می‌شود ملاقات‌های پزشکی، سفرها و سایر فعالیت‌های محرک در ساعات صبح برنامه‌ریزی شوند. در این بازه زمانی، فرد در بالاترین سطح هوشیاری قرار دارد و احتمال بروز سردرگمی در او کاهش می‌یابد.

3.    کاهش استرس در ساعات شبانه

در شب بهتر است شرایطی فراهم شود که فرد آرامش خود را حفظ کند و به انجام فعالیت‌های ساده و غیرچالش‌برانگیز بپردازد. فعالیت‌های پیچیده یا استرس‌زا می‌تواند باعث افزایش ناامیدی و اضطراب شود که به نوبه خود سردرگمی و تحریک‌پذیری را تشدید می‌کند. بنابراین، کاهش فشارهای روانی و ایجاد محیطی آرام و امن نقش مهمی در مدیریت علائم سندروم غروب آفتاب دارد.

برای مثال، بهتر است تا حد امکان از حضور در محیط‌های پر سروصدا و جمع‌های شلوغ خودداری شود، زیرا این شرایط می‌تواند برای سالمندان آزاردهنده باشد. همچنین انجام فعالیت‌های سنگین و پر فشار که توان فیزیکی آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، باید محدود شود. بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸، سالمندان نسبت به صداهای بلند حساسیت بیشتری دارند و این موضوع می‌تواند آرامش و سلامت آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، ایجاد محیطی آرام و حمایت‌کننده برای آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

برای افرادی که در مراحل میانی یا پیشرفته دمانس هستند، تماشای تلویزیون یا خواندن کتاب در شب ممکن است دشوار باشد. بهتر است در این زمان، موسیقی آرام پخش شود تا فضایی دل‌پذیر ایجاد گردد و استرس کاهش یابد. نگاه کردن به عکس‌ها می‌تواند خاطره‌انگیز و لذت‌بخش باشد و نوازش حیوان خانگی محبوب نیز حس امنیت و محبت را افزایش می‌دهد. این روش‌ها به آرامش و راحتی فرد در این مرحله کمک می‌کنند.

4.    تنظیم نور؛ راهکاری ساده برای بهبود علائم سندروم سانداونینگ

از آن‌جا که سندروم سانداونینگ با اختلال در ریتم شبانه‌روزی (circadian rhythm) در ارتباط است، تنظیم نور محیط می‌تواند بسیار مؤثر باشد. بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱، نور درمانی می‌تواند بی‌قراری و سردرگمی در این افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

بنابراین توصیه می‌شود هر روز صبح به مدت چند ساعت، یک چراغ فلورسنت با نور کامل در فاصله حدود یک متر از فرد قرار داده شود تا آرامش بیشتری را تجربه کنند. این روش ساده و موثر می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی آن‌ها کمک کند.

5.    حفظ تحرک و انرژی در طول روز

بسیاری از افراد مبتلا به سندروم سانداونینگ شب‌ها خواب خوبی ندارند. این خستگی باعث تشدید علائم شده و به مرور چرخه‌ای معیوب ایجاد می‌کند که خواب نامناسب و نشانه‌های سانداونینگ را تشدید می‌کند. در نتیجه، این وضعیت می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و احساس بی‌قراری و سردرگمی را در طول روز افزایش دهد.

خوابیدن بیش از حد در طول روز و کم‌تحرکی می‌تواند موجب مشکل در به خواب رفتن شبانه شود. برای بهبود کیفیت خواب شبانه و کمک به تنظیم چرخه خواب و بیداری، لازم است در طول روز فعالیت‌های مناسب و متناسب با شرایط جسمی و روانی فرد فراهم شود تا تحرک کافی داشته باشد.

برای نمونه، می‌توانید با فرد مورد مراقبت به پارک بروید و پیاده‌روی کنید. این کار علاوه بر کاهش بی‌قراری و آشفتگی ذهنی، او را در معرض نور خورشید و هوای تازه قرار می‌دهد که به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. این اقدامات می‌توانند علائم سانداونینگ را کاهش داده و سلامت جسمانی آن‌ها را تقویت کنند.

6 . شام سبک؛ کلید آرامش و خواب بهتر

بر اساس توصیه‌های انجمن آلزایمر، تنظیم الگوی تغذیه افراد مبتلا به دمانس از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این اقدام می‌تواند به کاهش علائم سانداونینگ نیز کمک قابل توجهی نماید.

به عنوان مثال، خوردن وعده‌های سنگین در شب می‌تواند بی‌قراری و مشکل خواب در افراد مبتلا به دمانس را افزایش دهد. بنابراین بهتر است وعده ناهار سنگین‌تر و شام سبک‌تر باشد تا راحت‌تر به خواب بروند.

7 . کمک به دوری از مصرف الکل، کافئین و نیکوتین

الکل، کافئین و نیکوتین می‌توانند بی‌قراری و تحریک‌پذیری افراد مبتلا به دمانس را افزایش دهند و بر کیفیت خواب آن‌ها تأثیر بگذارند. بنابراین توصیه می‌شود از مصرف این مواد، به‌ویژه در ساعات عصر، خودداری شود.

8.    ایجاد محیطی راحت و صمیمی

برای فرد مبتلا به دمانس، جهان می‌تواند مکانی ترسناک و ناآشنا باشد. ایجاد احساس راحتی و آشنایی می‌تواند به او در مقابله با این دوران دشوار کمک قابل توجهی کند.

زندگی و محیط اطراف فرد را با وسایل آرامش‌بخش پر کنید. اگر به بیمارستان یا مرکز مراقبتی منتقل شود، اطراف او را با وسایل خاطره‌انگیز و ارزشمند، مثل پتوی مورد علاقه یا عکس‌های خانوادگی، تزئین کنید. این وسایل آشنا می‌توانند انتقال را راحت‌تر کرده و برخی علائم سندروم سانداونینگ را کاهش دهند.

9.    ایجاد محیطی امن و آرامش‌بخش در اتاق خواب

اطمینان حاصل کنید که فرد مورد مراقبت شرایط خواب ایمن و راحتی دارد. ممکن است ترجیح دهد در تخت یا اتاقی بخوابد که برایش آشنا و امن‌تر باشد. ملحفه‌ها و پتوهایی را انتخاب کنید که حس خوبی به او می‌دهند.

علاوه بر این، نصب چراغ‌های شبانه در اتاق خواب، حمام و راهرو می‌تواند مفید باشد، به‌ویژه اگر فرد در طول شب بیدار می‌شود. این اقدام مسیر را روشن‌تر کرده و احتمال سردرگمی را کاهش می‌دهد.

10. رسیدگی و پایش منظم نیازهای فرد

گاهی بروز بی‌قراری یا پرخاشگری به‌دلیل نیازی برآورده‌نشده است، مثل گرسنگی، قند خون پایین، درد یا نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی. وقتی مشکل شناسایی شد، با رفع آن می‌توان به آرام‌تر شدن فرد کمک کرد.

در صورتی که دلیل مشخصی برای ناآرامی او پیدا نشد، می‌توانید با ایجاد حواس‌پرتی به کاهش اضطراب فرد کمک کنید. برای مثال، می‌توانید با او درباره خاطرات خوشایند یا موضوعاتی که به آن‌ها علاقه‌مند است گفتگو کنید.

11. رصد و پایش تغییرات رفتاری فرد

هر فرد محرک‌های متفاوتی برای بروز سانداونینگ دارد. برای شناسایی این محرک‌ها، می‌توان از دفترچه یادداشت یا اپلیکیشن موبایل استفاده کرد و زمان‌ها، موقعیت‌ها و رفتارهای خاص روزانه را ثبت نمود.  با بررسی این اطلاعات، الگوهایی که نشان‌دهنده تشدید علائم در اثر برخی فعالیت‌ها یا محیط‌ها هستند، قابل شناسایی خواهد بود.

پس از شناخت محرک‌ها، می‌توان به‌راحتی از شرایطی که موجب افزایش اضطراب و سردرگمی می‌شوند، اجتناب کرد.

12.    هماهنگی زمان مناسب مصرف داروها با پزشک

برخی داروهای تجویزی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. مصرف آن‌ها به‌ویژه در ساعات پایانی روز، می‌تواند موجب بروز سانداونینگ شود.

در صورت بروز مکرر این وضعیت، هماهنگی با پزشک برای تنظیم زمان مصرف داروها می‌تواند به کاهش عوارض جانبی کمک کند.

13.    توجه به سلامت و آرامش خود

سندروم سانداونینگ می‌تواند برای هر دو طرف، یعنی فرد مبتلا و همراه او، بسیار خسته‌کننده باشد. بنابراین، برای همراهان ضروری است که به خود و سلامت روان و جسم خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. حفظ تندرستی و آرامش همراه بیمار، امکان ارائه صبر و حمایت لازم به فرد مبتلا را تسهیل می‌کند.

تغذیه سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی به شما کمک می‌کند تا صبورتر و قوی‌تر باشید. حضور اعضای خانواده یا دوستان برای گذراندن زمان با فرد تحت مراقبت می‌تواند فرصت استراحت منظم را برای همراه بیمار فراهم کند. همچنین، مشورت با پزشک درباره خدمات مراقبت موقت (respite) و سایر حمایت‌های حرفه‌ای می‌تواند به کاهش فشارهای ناشی از وظایف مراقبتی کمک نماید.

درمان دارویی سندروم سانداونینگ

گاهی برای درمان سندروم سانداونینگ (غروب آفتاب) از دارو یا مکمل استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به کاهش یا پیشگیری از بروز علائم کمک کرده یا بیماری‌های زمینه‌ای را که موجب تشدید سانداونینگ می‌شوند، درمان کنند.

اگر دارویی باعث تشدید علائم سندروم غروب آفتاب شود، پزشک ممکن است زمان مشخصی را برای مصرف آن تعیین کند تا اثرات جانبی آن کاهش یابد. مثلاً ممکن است دارو را صبح یا بعدازظهر تجویز کند تا هنگام غروب، زمانی که علائم شدیدتر می‌شوند، اثر منفی نداشته باشد.

ملاتونین برای درمان سندروم سانداونینگ

ملاتونین به تنظیم طبیعی چرخه خواب و بیداری کمک می‌کند و موجب می‌شود فرد راحت‌تر به خواب رفته و خوابی آرام‌تر و باکیفیت‌تر داشته باشد. دوز اولیه معمولاً ۳ میلی‌گرم است و بهتر است حدود یک ساعت پیش از زمان خواب مصرف شود، نه دقیقاً هنگام خوابیدن.

قبل از استفاده از هر مکمل جدید، مخصوصاً برای افراد مبتلا به آلزایمر یا دمانس، حتماً با پزشک مشورت کنید.

سایر داروها

داروهای تجویزی که برای علائم آلزایمر یا دمانس استفاده می‌شوند، ممکن است در کاهش علائم سندروم غروب آفتاب یا مشکلات زمینه‌ای مرتبط با آن نیز مؤثر باشند.

البته توجه داشته باشید که برخی داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که برای برخی از سالمندان بسیار خطرناک است و احتمال تداخل با سایر داروهای مصرفی آن‌ها وجود دارد.

در صورت نیاز به تغییر دارو برای فرد مبتلا، حتماً با پزشک مشورت کرده و تمامی داروهای فعلی مصرفی او را به اطلاع پزشک برسانید.

کانابینوئیدها (Cannabinoids)

کانابینوئیدها ترکیبات طبیعی موجود در گیاه شاهدانه (Cannabis sativa) هستند. این گیاه بیش از ۵۰۰ ماده شیمیایی مختلف دارد، اما مهم‌ترین و پرکاربردترین کانابینوئیدها، تتراهیدروکانابینول (THC) و کانابیدیول (CBD)  هستند. این دو ترکیب عمدتاً به دلیل اثرات خاص خود شناخته شده و در برخی درمان‌ها به کار می‌روند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که کانابینوئیدها می‌توانند به کاهش علائم روانی و رفتاری دمانس کمک کنند، اما هنوز برای اثبات اثربخشی و ایمنی آن‌ها پژوهش‌های بیشتری لازم است. همچنین، این ترکیبات ممکن است با انتقال‌دهنده‌های عصبی مرتبط با علائم روان‌پزشکی از جمله اختلال حافظه، سردرگمی و تغییرات خلقی تداخل داشته باشند.

در یک مرور پژوهشی در سال  ۲۰۱۹ میلادی ، ۱۲ مطالعه درباره درمان با کانابیس مورد بررسی قرار گرفت. در ۴ مورد از این مطالعات، بهبود قابل توجهی در علائم روان‌پزشکی مرتبط با دمانس مشاهده شد، اما در ۸ مطالعه دیگر هیچ مدرکی مبنی بر اثربخشی این درمان یافت نشد.

تاثیر سندروم غروب آفتاب بر اطرافیان بیمار

با توجه به اینکه سندروم غروب آفتاب معمولاً در پایان روز بروز می‌کند، مدیریت آن برای عزیزان یا مراقبانی که ممکن است دچار خستگی و کاهش انرژی باشند، بسیار چالش‌برانگیز است. این خستگی می‌تواند توانایی آن‌ها را در پاسخگویی به نیازهای بیمار محدود کرده و سطح استرس و فشار روانی را افزایش دهد.

اگر این علائم هر روز تکرار شوند یا شدیدتر گردند، ممکن است نشانه‌ای از پیشرفت بیماری آلزایمر یا دمانس باشد.

در چنین شرایطی، ممکن است نیاز باشد محیط زندگی یا نوع مراقبت تغییر کند. گاهی انتقال فرد به محیطی ایمن‌تر و دارای نظارت تخصصی می‌تواند به نفع بیمار و مراقب باشد.

تصمیم‌گیری برای این تغییرات می‌تواند از لحاظ احساسی، دشوار و از نظر مالی سنگین باشد؛ بنابراین بهتر است از خانواده، دوستان و پزشک معالج کمک گرفته و در صورت امکان از روان‌درمانگر یا مشاور برای حمایت روحی بهره ببرید.

جمع‌بندی

سندروم سانداونینگ یا سندروم غروب آفتاب به مجموعه‌ای از تغییرات رفتاری گفته می‌شود که معمولاً در ساعات پایانی روز، به ویژه اواخر بعدازظهر و عصر، در افراد مبتلا به آلزایمر و دیگر انواع دمانس مشاهده می‌شود. این علائم شامل افزایش بی‌قراری، سردرگمی، اختلال در جهت‌یابی و گم شدن در مکان‌های آشنا هستند و می‌توانند شدیدا کیفیت زندگی فرد و اطرافیانش را تحت تأثیر قرار دهند.

تحقیقات در زمینه سندروم غروب آفتاب همچنان ادامه دارد و یکی از محورهای اصلی، بررسی ارتباط میان علائم دمانس و ریتم شبانه‌روزی بدن است. این ریتم بیولوژیکی که چرخه خواب و بیداری را تنظیم می‌کند، نقش کلیدی در هماهنگی فعالیت‌های فیزیولوژیکی و رفتاری روزانه دارد و می‌تواند شدت و بروز علائم دمانس را تحت تأثیر قرار دهد.

مشاهده افرادی که به سندروم غروب آفتاب دچار شده‌اند، می‌تواند تجربه‌ای بسیار دشوار و تأثیرگذار باشد. برای برخی مراقبان، مواجهه با این وضعیت در پایان روزهای پرمشغله ممکن است به خستگی شدید و فرسودگی جسمی و روانی منجر شود.

اعمال اصلاحات مناسب در محیط زندگی، مراقبت‌های بهداشتی و سبک زندگی می‌تواند نقش مؤثری در مدیریت بهتر و پیشگیری از بروز علائم داشته باشد. در صورت بروز علائم جدید یا تشدید دمانس و همچنین مواجهه با مشکلات حین مراقبت‌های خانگی، ضروری است پزشک معالج در جریان قرار گیرد.