علت هموگلوبین پایین چیست؟ چند راهکار ساده برای بالا بردن هموگلوبین خون
امروزه هموگلوبین پایین، یک معضل مهم در افراد، به ویژه خانم‌ها، محسوب می‌شود. این عارضه عوارض جدی مانند خستگی، مشکلات قلبی و سردردهای شدید را به همراه دارد. به همین دلیل خیلی‌ها ممکن است به دنبال راهکارهایی برای بالا بردن هموگلوبین خون خود باشند.
در این مقاله قصد داریم راهکارهایی ساده را برای بالا بردن هموگلوبین خون بیان کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
سطح نرمال هموگلوبین خون چقدر است؟
پاسخ به این سوال کمی دشوار است. زیرا هموگلوبین نرمال در هر فردی بسته به شرایط، جنسیت و سن متفاوت خواهد بود. به همین دلیل تنها پزشک می‌تواند حد نرمال هموگلوبین خون را مشخص کند.
به طور کلی هموگلوبین نرمال برای مردان، بین ۱۴٫۰ و ۱۷٫۵ گرم در دسی لیتر است.
هموگلوبین نرمال برای زنان، بین ۱۲٫۳ و ۱۵٫۳ گرم در دسی لیتر است.
هموگلوبین پایین نشانه چیست؟
پیش از اینکه به سراغ راهکارهای بالا بردن هموگلوبین خون برویم، ابتدا لازم است با دلایل هموگلوبین پایین آشنا شویم.
هموگلوبین، پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز یافت می‌شود. این سلول‌ها وظیفه حمل اکسیژن در سراسر بدن را بر عهده دارند. علاوه بر انتقال اکسیژن، دی اکسید کربن را نیز از سلول‌ها به ریه منتقل میکند. داشتن هموگلوبین پایین می‌تواند انجام این وظایف را برای بدن دشوار کند.
هموگلوبین پایین ممکن است به دلیل طیف وسیعی از بیماری‌ها اتفاق بیفتد. اما اگر بخواهیم علل اصلی آن‌را در چند دسته جای دهیم، می‌توان گفت که هموگلوبین پایین به دلایل زیر رخ می‌هد.
۱. تولید کم گلبول قرمز توسط بدن
برخی اوقات ابتلا به یکسری بیماری ها می‌تواند باعث شود که بدن گلبول قرمز کمتری نسبت به حالت عادی تولید کند:
بیماری‌ها و شرایطی که باعث می‌شوند بدن گلبول‌های قرمز کمتری نسبت به حالت عادی تولید کند عبارتند از:
- کم‌خونی آپلاستیک
- سرطان
- بیماری مزمن کلیوی
- سیروز
- لنفوم هوچکین (بیماری هوچکین)
- کم کاری تیروئید
- بیماری التهابی روده (IBD)
- کمبود آهن
- مسمومیت سرب
- روماتیسم مفصلی
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین
۲. از بین بردن گلبول قرمز در بردن با سرعت بالا
گاهی اوقات بدن قادر به تولید گلبول قرمز است ولی شرایطی باعث می‌شود تا این گلبول‌ها به سرعت از بین بروند. برخی از این شرایط عبارتند از:
- بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی)
- همولیز
- پورفیری
- تالاسمی
۳. مصرف برخی داروها
مصرف برخی داروها نیز می‌تواند در توانایی بدن برای تولید گلبول قرمز اختلال ایجاد کند. مانند داروهای ضد رتروویروسی برای عفونت HIV و داروهای شیمی درمانی برای سرطان
۳. هموگلوبین پایین به دلیل خونریزی
هموگلوبین پایین می‌تواند به دلیل از دست دادن خون باشد. به عنوان مثال:
- خونریزی در دستگاه گوارش ، مانند زخم، سرطان یا هموروئید
- اهدای خون مکرر
- منوراژی (خونریزی شدید قاعدگی)
۵. سایر علل
برخی افراد نیز به طور طبیعی و بدون داشتن هیچ علل زمینه‌ای، هموگلوبین پایین دارند. بارداری نیز می‌تواند سبب پایین بودن سطح هموگلوبین خون شود.
راهکارهایی برای بالا بردن هموگلوبین خون
همانطور که گفته شد، علت بروز هموگلوبین پایین در هر فرد متفاوت است. به همین دلیل پیش از هرگونه اقدام خودسرانه برای بالا بردن هموگلوبین خون، حتما باید با پزشک مشورت کنید.
رعایت اقدامات زیر با تجویز پزشک، می‌تواند در بالا بردن هموگلوبین خون موثر باشد.
۱.بالا بردن هموگلوبین خون با افزایش مصرف آهن
مصرف آهن تاثیر زیادی در بالا بردن هموگلوبین خون دارد. آهن باعث افزایش تولید هموگلوبین می شود و به تشکیل گلبول‌های قرمز بیشتر کمک میکند.
غذاهای غنی از آهن عبارتند از:
- گوشت و ماهی
- سویا
- تخم مرغ
- خرما و انجیر
- کلم بروکلی
- سبزیجات سبز، مانند کلم پیچ و اسفناج
- لوبیا سبز
- آجیل و مغزها
- کره بادام زمینی
۲. افزایش مصرف فولات برای بالا بردن هموگلوبین خون
یکی از راهکارهای بالا بردن هموگلوبین خون ، مصرف فولات است. فولات نوعی ویتامین B است که نقش مهمی در تولید هموگلوبین دارد. بدن از فولات برای تولید هم (heme) استفاده میکند. هم، یک جزء مهم از هموگلوبین که به حمل اکسیژن کمک میکند.
فولات ناکافی، می‌تواند منجر به کم خونی ناشی از کمبود فولات و سطوح پایین هموگلوبین شود.
منابع خوب فولات عبارتند از:
- گوشت گاو
- اسفناج
- برنج
- بادام زمینی
- لوبیا قرمز
- آووکادو
- کاهو
۳. بالا بردن میزان جذب آهن
مصرف آهن، به خودی خود، تاثیر زیادی در بالا بردن هموگلوبین خون ندارد. بلکه باید با مصرف برخی مواد غذایی به جذب آن کمک کرد.
غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات، توت فرنگی و سبزیجات سبز می‌توانند میزان جذب آهن را افزایش دهند. مصرف مکمل ویتامین C نیز ممکن است کمک کند.
ویتامین A و بتاکاروتن نیز در جذب آهن موثر هستند. غذاهای غنی از ویتامین A عبارتند از:
- ماهی
- جگر
- سیب زمینی شیرین
- کلم
- میوه ها و سبزیجات زرد، قرمز و نارنجی مانند هویج و انبه
۴. مصرف مکمل آهن برای بالا بردن هموگلوبین خون
پزشک ممکن است مکل آهن را برای بالا بردن هموگلوبین خون توصیه کند. مقدار مصرف بستگی به سطح هوگلوبین فرد دارد.
مراقب هموگلوبین بالا باشید
هموگلوبین پایین می‌تواند عوارض مانند خستگی و مشکلات قلبی ایجاد کند. اما باید به این نکته توجه داشت که هموگلوبین بالا نیز می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد.
برخی از عوارض هموگلوبین بالا شامل موارد زیر است:
- سرگیجه
- کبودی یا خونریزی آسان
- تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
- خستگی
- سردرد
- تورم مفصل
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- چشم یا پوست مایل به زرد (یرقان بزرگسالان)
علاوه بر این، مصرف بیش از حد مکمل‌های آهن و ویتامین A نیز خطراتی را به دنبال دارد. پس در مصرف آن‌ها زیاده‌روی نکنید.
آهن بیش از حد ممکن است باعث هموکروماتوز شود. این عارضه بیماری کبد و عوارض جانبی مانند یبوست، تهوع و استفراغ را به دنبال دارد.
ویتامین A بیش از حد نیز ممکن است منجر به وضعیتی به نام هیپرویتامینوز A شود. این عارضه می‌تواند علائمی مانند درد استخوان و مفاصل، سردرد شدید و افزایش فشار در مغز را ایجاد کند.
سخن پایانی
سطح هموگلوبین پایین خطرناک است و اگر پایین بماند ، ممکن است فرد به درمان بیشتری مانند انتقال خون نیاز داشته باشد.
بالا بردن هموگلوبین خون با مصرف مواد غذایی و برخی مکملها به راحتی امکان‌پذیر است. اما زیاده‌روی در مصرف مکملها می‌تواند سبب بروز بیماری شود. بنابراین، پیش از هرگونه اقدام خودسرانه، حتما با پزشک مشورت کنید.
در این مطلب سعی کردیم راهکارهایی ساده برای بالا بردن هموگلوبین خون را بیان کنیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
