علائم و عوارض استروژن بالا
استروژن نوعی هورمون جنسی است که نقش اساسی در بدن دارد. اما استروژن بالا میتواند بر بسیاری از جنبههای سلامتی یک فرد، چه زن و چه مرد، تاثیر منفی بگذارد. به عنوان مثال، سطوح بالای استروژن ممکن است باعث افزایش وزن، تغییرات خلق و خو و سندرم پیش از قاعدگی شدید (PMS) در زنان شود. استروژن بالا در مردان نیز میتواند نعوظ را دشوار کند.
افزایش و کاهش سطح استروژن تا حدی طبیعی است، اما اگر سطح استروژن به طور مداوم بالا بماند، مشکلاتی جدی رخ خواهد داد. هر فردی ممکن است در معرض استروژن بالا قرار گیرد. در این مطلب قصد داریم به بررسی علل بروز سطوح بالای استروژن در بدن و عوارض آن بپردازیم. پس در ادامه ما را همراهی کنید.
استروژن و اثرات آن بر بدن
پیش از اینکه به سراغ مبحث استروژن بالا و عوارض آن برویم، ابتدا لازم است مروری بر هورمون استروژن و اهمیت آن برای بدن داشته باشیم.
هورمونهای بدن شما مانند الاکلنگ هستند. هنگامی که آنها کاملاً متعادل هستند، بدن شما همانطور که باید، کار میکند. اما هنگامی که نامتعادل باشند، ممکن است مشکلاتی را تجربه کنید.
استروژن به عنوان هورمون “زنانه” شناخته میشود و تستوسترون هورمون “مردانه” است. اگرچه هر هورمون با جنس خاصی مشخص میشود، اما هر دو در زنان و مردان یافت میشوند. به طور متوسط، زنان دارای سطوح بالاتر استروژن و مردان دارای تستوسترون بیشتری هستند.
استروژن سطح کلسترول را تنظیم میکند، به سلامت استخوانها کمک کرده و بر خلق و خوی فرد نیز تأثیر میگذارد. هورمون استروژن در تنظیم فعالیتهای بدن زنان، اهمیت بالایی داشته و بر بلوغ، چرخه قاعدگی، بارداری و یائسگی تأثیر میگذارد.
به طور کلی، سه نوع اصلی استروژن وجود دارد:
استرادیول (Estradiol): استرادیول قویترین شکل استروژن است و غلظت آن در زنان در سنین باروری بیشتر است. پزشکان از این شکل از استروژن به عنوان نشانگری برای سلامت تخمدان استفاده میکنند.
استرون (Estrone): استرون نوعی از استروژن است که در بدن مردان یافت میشود. اما میتوان آن را در بدن زنان پس از یائسگی نیز یافت.
استریول (Estriol): استریول توسط جفت تولید میشود و در دوران بارداری به اوج خود میرسد. با رشد جنین مقدار استریول افزایش مییابد.
علت استروژن بالا در بدن چیست؟
عوامل مختلفی میتوانند باعث بروز استروژن بالا در بدن یک فرد شوند. این عوامل اغلب در سه مورد زیر اختلال ایجاد میکنند و سبب تجمع سطح بالایی از استروژن در بدن زنان یا مردان میشوند:
- تولید بیش از حد استروژن توسط غدد
- تغییرات در نحوه تجزیه استروژن توسط بدن
- تغییرات در نحوه دفع استروژن از بدن
عواملی که در بروز استروژن بالا در بدن نقش دارند عبارتند از:
- چاقی: بافت چربی در بدن، استرون تولید میکند. به همین دلیل، اضافه وزن میتواند منجر به بروز استروژن بالا در بدن شود.
- استرس: استرس باعث افزایش سطح کورتیزول میشود. هنگامی که سطح کورتیزول به طور مداوم بالا بماند، این هورمون میتواند سطح پروژسترون را کاهش دهد. کاهش سطح پروژسترون میتواند باعث افزایش سطح استروژن در بدن شود.
- مصرف الکل: نوشیدن بیش از حد الکل سطح استرادیول را افزایش داده و متابولیسم استروژن را برای بدن سختتر میکند و در نهایت باعث استروژن بالا در بدن خواهد شد.
- دیسبیوز: دیسبیوز (Dysbiosis) روده زمانی اتفاق میافتد که فردی دارای گونههای مضر باکتری در روده بزرگ بوده و یا گونههای مفید باکتریایی کافی در روده بزرگ خود نداشته باشد. برخی از انواع باکتریهای روده میتوانند میزان دفع استروژن را در بدن کنترل کنند و در صورت عدم وجود آنها، استروژن بالا در بدن تجمع خواهد یافت.
- قرار گرفتن در معرض زنواستروژن: زنواستروژن (Xenoestrogen) یک ماده شیمیایی است که در انواع اقلام روزمره یافت میشود (به عنوان مثال لوازم آرایش یا ظروف پلاستیکی برای بسته بندی موادغذایی). این ماده در صورت ورود به بدن، عملکرد استروژن را تقلید میکند.
- داروها: برخی از داروها ممکن است استروژن را افزایش دهند یا پروژسترون را سرکوب کنند.
- بیماری: برخی از بیماریها و اختلالات سلامتی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، فیبروم رحم، اندومتریوز و مقاومت به انسولین نیز باعث استروژن بالا میشوند.
در مردان، در صورت پایین آمدن سطح تستوسترون، استروژن میتواند نسبت به میزان تستوسترون در بدن افزایش یابد.
عوارض سطوح بالای استروژن
علائم و عوارض استروژن بالا در مردان و زنان متفاوت است. اما به طور کلی استروژن بالا میتواند خطر بروز فشار خون بالا، لخته خون، هیپوکلسمی، سرطان سینه و سرطان دهانه رحم را افزایش داده و آسم یا صرع را تشدید کند.
عوارض استروژن بالا در زنان
استروژن بیش از حد در بدن یک زن ممکن است باعث بروز علائم زیر شود:
- افزایش وزن، به خصوص در اطراف باسن و کمر
- تورم و حساسیت در سینه
- سردی دست و پا
- دورههای بیش از حد سنگین یا سبک قاعدگی
- سندرم پیش از قاعدگی شدید
- خستگی
- فیبروم رحم
- تودههای فیبروکیستیک در سینهها
- میل جنسی کم
- اضطراب
- نفخ
- سردرد
- اختلال خواب
- ریزش مو
عوارض استروژن بالا در مردان
با وجود اینکه استروژن یک هورمون زنانه است، اما مقادیر کمی از آن در بدن مردان نیز وجود دارد و برای بدن آنها ضروری است. استروژن بالا در مردان میتواند مشکلات زیر را به دنبال داشته باشد:
- بزرگ شدن سینهها که با نام ژنیکوماستی (gynecomastia) شناخته میشود
- مشکل نعوظ
- ناباروری
- افسردگی
تشخیص و آزمایش سطح استروژن
در زنانی که دچار علائم استروژن بالا هستند، ممکن است آزمایشهای تشخیصی برای اثبات عدم تعادل استروژن ضروری نباشد. دلیل این امر این است که بسیاری از توصیههایی که پزشکان ممکن است برای کاهش سطح استروژن ارائه دهند، عموماً برای سلامت کلی مفید هستند و بعید است که آسیبی به فرد وارد کنند.
با این وجود، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین عدم تعادل استروژن و تأیید علت اصلی بروز آن انجام دهد.
در زنان، پزشکان میتوانند هر سه نوع استروژن را از طریق آزمایش خون اندازهگیری کنند. اما در مردان فقط استرادیول و استرون اندازهگیری میشود.
درمان استروژن بالا
درمان استروژن بالا بستگی به علت زمینهای دارد. گاهی پزشکان ممکن است تغییرات سبک زندگی را برای کاهش سطوح استروژن توصیه کنند. مانند:
- یک رژیم غذایی سرشار از فیبر
- مصرف بیشتر سویا و سبزیجات مانند کلم بروکلی و کلم پیچ
- دریافت بیشتر اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی یا مصرف مکمل
- حفظ وزن متوسط
- کاهش استرس
- عدم مصرف الکل
- اجتناب از هر گونه داروی طبیعی یا گیاهی که ممکن است استروژن را افزایش دهد
اگر استروژن بالا ناشی از مصرف دارو یا مکمل باشد، فرد میتواند با پزشک خود در مورد گزینههای جایگزین دارویی صحبت کند.
اگر تغییر رژیم غذایی و یا جایگزین کردن داروها، تاثیر مثبتی در کاهش سطح استروژن نداشته باشد، ممکن است مهارکنندههای آروماتاز (Aromatase inhibitor) برای بیمار تجویز شود. آروماتاز آنزیمی است که بدن از آن برای کمک به تبدیل آندروژنها به استروژن استفاده میکند.
سخن پایانی
همانطور که خواندید، استروژن بالا میتواند باعث بروز علائمی مانند پریودهای نامنظم یا سنگین، افزایش وزن، خستگی و فیبروم در زنان شود. در مردان نیز سطوح بالای استروژن ممکن است باعث رشد بافت سینه، مشکل نعوظ و ناباروری شود. به همین دلیل است که تشخیص به موقع و درمان این اختلال هورمونی از اهمیت بالایی برخوردار است.
با مراجعه به پزشک، بررسی سوابق و پیشینه خانواده و همچنین انجام یک آزمایش خون ساده، میتوان به راحتی سطح بالای استروژن را تشخیص داد و با انجام اقداماتی ساده آن را کنترل نمود.
امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد؟
آیا شما تا به حال علائم استروژن بالا را تجربه کردهاید؟ برای درمان مشکل خود چه اقداماتی انجام دادهاید؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
بسیار عالی بود. سپاس فراوان از مطالب خوب شما
از درمانش یکم بگین کاهش استرس و مواد غذایی ک تاثیری ندارع چون استرس دست خودمون نیس مواد غذایی هم هرچی میخوریم بی تاثیر