آلرژی غذایی در کودکان
ممکن است کودک شما نیز گاهی با خوردن برخی مواد غذایی دچار واکنش‌های آلرژیک شده باشد. این مشکلات نه تنها باعث نگرانی والدین شده بلکه کلافگی و ناراحتی کودک را نیز به دنبال خواهند داشت. آلرژی غذایی در کودکان گاهی با علائمی خفیف همراه است اما گاهی نیز غذاها می‌توانند یک واکنش بسیار شدید (آنافیلاکسی [۱]) ایجاد کنند که زندگی کودک را در معرض خطر قرار می‌دهد.
با در نظر داشتن این مشکلات، در این مطلب قصد داریم تا اطلاعاتی در رابطه با آلرژی غذایی در کودکان ارائه کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
آلرژی غذایی در کودکان چگونه ایجاد می‌شود؟
ممکن است این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که کودکان چگونه به برخی از غذاها آلرژی دارند؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است ابتدا مروری بر معنی و مفهوم آلرژی داشته باشیم.
همانطور که می‌دانید سیستم ایمنی بدن با عفونت‌ها و سایر خطرات سلامتی مقابله کرده و به این طریق از سلامت شما محافظت می‌کند. آلرژی غذایی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن، نسبت به یک ماده غذایی بیش از حد واکنش نشان داده، آن را به عنوان یک خطر شناسایی کرده و یک واکنش محافظتی ایجاد کند.
اما آلرژی غذایی در کودکان به چه دلیل ایجاد می‌شود؟
یکی از دلایلی که سبب بروز آلرژی غذایی در کودکان می‌شود، پیشینه‌ی خانوادگی ابتلا به آلرژی است. یعنی کودکان استعداد ابتلا به آلرژی را از والدین خود به ارث می‌برند، اما نه لزوما همان نوع آلرژی. به طور مثال ممکن است والدین یک کودک سابقه ابتلا به اگزما، آسم یا تب یونجه را داشته باشند، اما کودک دچار آلرژی غذایی شود.
علائم آلرژی در کودکان کدام است؟
علائم آلرژی غذایی خفیف در کودکان عبارتند از:
- کهیر
- تورم صورت یا اطراف دهان
- استفراغ
- درد شکم
- خارش گلو و زبان
- آبریزش بینی
- سوزش چشم
واکنش شدید آلرژیک آنافیلاکسی نامیده می‌شود. آنافیلاکسی بسیار جدی است و می‌تواند کشنده باشد. علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- تنگی نفس، خس خس سینه یا مشکلات تنفسی
- گرفتگی صدا
- سرفه
- تورم یا گرفتگی گلو
- غش
- سبکی سر یا سرگیجه
- اسهال
- تورم زبان
- رنگ پریدگی و فلاپی (در کودکان خردسال)
چه غذاهایی باعث آلرژی غذایی در کودکان می‌شوند؟
آلرژی غذایی در کودکان ممکن است در اثر مصرف انواع مواد غذایی اتفاق بیفتد. با این وجود برخی از غذاها بیش از سایرین باعث آلرژی می‌شوند که در ادامه ذکر شده‌اند:
- لبنیات (مانند شیر)
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- آجیل (مانند گردو، بادام، میوه کاج)
- سویا
- غلات حاوی گلوتن (مانند گندم و جو)
- ماهی و صدف
چه موقع می‌توان فهمید که کودک دچار آلرژی غذایی است؟
توصیه می‌شود زمانی که نوزاد به حدود ۶ ماهگی رسید، ضمن ادامه شیردهی، انواع غذاهای جامد به ویژه غذاهای غنی از آهن نیز به او داده شود. اما توجه داشته باشید که این کار نباید پیش از ۴ ماهگی انجام شود.
هنگامی که شروع به دادن غذاهای جامد به نوزاد کردید، غذاهایی که معمولاً باعث آلرژی می‌شوند را یکی یکی امتحان کنید تا بتوانید واکنش‌ها را مشاهده نمایید. این غذاها عبارتند از: شیر، تخم‌مرغ، گندم، مغز (پسته، بادام و …)، ماهی
به‌طور کلی تحقیقات نشان داده است که بهتر است والدین در سال اول زندگی به نوزادان غذاهای حساسیت زا از جمله کره بادام زمینی، تخم مرغ پخته شده و محصولات لبنی و گندم بدهند.
والدین باید توجه داشته باشند که شیر را به عنوان یک ماده غذایی اصلی قطع نکنند. زیرا این امر می‌تواند منجر به عدم دریافت مواد مغذی مورد نیاز کودک شود. همچنین لازم است تا والدین در رابطه با مصرف مواد غذایی جامد و یا شیردهی به کودک با پزشک مشورت نمایند.
- آلرژی به بادام زمینی در کودکان
آلرژی به بادام زمینی یکی از انواع شایع آلرژی غذایی در کودکان است. اگر کودک قبلاً آلرژی شناخته شده‌ای داشته باشد (مانند اگزما یا آلرژی غذایی تشخیص داده شده)، یا در خانواده نزدیک او سابقه آلرژی وجود داشته باشد (مانند آسم، اگزما یا تب یونجه)، خطر ابتلا به آلرژی بادام زمینی در کودک افزایش خواهد یافت.
شواهدی وجود دارد که دادن بادام زمینی به طور منظم قبل از ۱۲ ماهگی کودک، می‌تواند خطر ابتلا به آلرژی بادام زمینی را در او کاهش دهد. اگر کودک شما از قبل به آلرژی غذایی دیگری یا اگزمای شدید مبتلا شده است، قبل از اینکه برای اولین بار به او بادام زمینی یا غذای حاوی بادام زمینی بدهید، با پزشک خود صحبت کنید.
توجه داشته باشید که از دادن بادام زمینی و غذاهای حاوی بادام زمینی به کودک خود قبل از ۶ ماهگی خودداری کنید. برخی مواد غذایی مانند کره بادام زمینی، روغن بادام زمینی و برخی تنقلات حاوی بادام زمینی هستند. اگر مطمئن نیستید که تنقلات مورد مصرف شما حاوی بادام زمینی هستند، برچسب‌های غذا را به دقت مطالعه کنید.
همچنین با توجه به احتمال خفگی کودکان، از دادن بادام زمینی کامل یا آجیل به کودکان زیر ۵ سال خودداری کنید.
- آلرژی به افزودنی‌های مواد غذایی
در مواد غذایی به دلایل مختلفی از جمله حفظ غذا برای مدتی طولانی و یا رنگ دادن به غذا از مواد افزودنی مختلفی استفاده می‌شود. تمامی این مواد افزودنی باید قبل از استفاده در صنایع غذایی مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. همچنین لازم است در برچسب گذاری مواد غذایی، مواد افزودنی به طور واضح در لیست مواد تشکیل دهنده بیان شوند.. از جمله نام، میزان و عملکرد آن‌ها مانند “رنگ خوراکی” یا “نگهدارنده”.
تعداد کمی از کودکان نسبت به برخی مواد افزودنی در غذاها واکنش‌های نامطلوبی نشان می‌دهند. اما باید توجه داشت که اکثر این واکنش‌ها آلرژی نیستند، بلکه عدم تحمل غذایی محسوب می‌شوند. این بدان معناست که واکنش ایجاد شده در اثر سیستم ایمنی بدن نیست. علائم عدم تحمل غذایی در افراد شامل سردرد، نفخ یا زخم‌های دهان است. این موارد معمولا آهسته‌تر از علائم آلرژی غذایی ظاهر می‌شوند.
تفاوت بین آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی
این احتمال وجود دارد که شما یا فرزندتان بعد از خوردن غذا یا میان وعده علائم ناخوشایندی را تجربه کرده باشید. به‌طور مثال عطسه، خس خس سینه، بثورات، درد مفاصل، حالت تهوع، نفخ یا اسهال. این علائم ممکن است باعث شود گمان گنید که دچار آلرژی هستید. در صورتی که این علائم می‌توانند نشانه‌هایی از عدم تحمل غذایی نیز باشند. به همین دلیل در این قسمت از مقاله قصد داریم به بررسی تفاوت آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی بپردازیم.
- عدم تحمل غذایی
عدم تحمل غذایی یا Food intolerance بیشتر به عدم توانایی در پردازش یا هضم برخی غذاها اشاره دارد. به طور کلی با افزایش سن، میزان عدم تحمل غذایی نیز افزایش می‌یابد. به طور مثال عدم تحمل لاکتوز یکی از شایع‌ترین عارضه‌های ناشی از عدم تحمل مواد غذایی است. با افزایش سن توانایی هضم لبنیات کاهش می‌یابد. زیرابا افزایش سن، روده‌ی انسان آنزیم لاکتاز که لاکتوز، موجود در شیر و محصولات لبنی را پردازش می‌کند، کمتر تولید می‌کند. در نتیجه، انباشته شدن لاکتوز در دستگاه گوارش می‌تواند باعث نفخ معده، التهاب و اسهال شود.
- آلرژی غذایی
همانطور که در قسمت اول این مطلب نیز گفته شد، آلرژی غذایی در اثر پاسخ بیش از حد سیستم ایمنی بدن به یک ماده به ظاهر بی‌ضرر ایجاد می‌شود. آلرژی‌های غذایی می‌توانند در هر زمان از زندگی، چه در بزرگسالی و چه در کودکی رخ دهند.
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص آلرژی غذایی در کودکان انجام می‌شود؟
از آزمایش‌های پوستی یا خونی برای یافتن عوامل محرک آلرژی غذایی استفاده می‌شود. همچنین گاهی نیز ممکن است یک پزشک متخصص، مصرف برخی مواد غذایی را ممنوع کند و به دنبال آن چالش‌های غذایی را نظارت کرده و به علت بروز آلرژی غذایی در کودک پی ببرد.
توجه داشته باشید که حتی اگر آزمایش‌ها نشان دهد که کودک شما به یک ماده غذایی حساسیت دارد، بازهم نمی توان تشخیص داد که واکنش خفیف است یا شدید. گاهی اوقات ممکن است کودک نسبت به یک ماده غذایی آلرژی داشته باشد اما با مصرف آن دچار علائمی نشود.
آلرژی غذایی در کودکان چگونه کنترل می‌شود؟
اگر فکر می‌کنید کودک شما آلرژی غذایی دارد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک احتمالاً آزمایش پوستی یا آزمایش خون را برای کمک به شناسایی حساسیت فرزند شما انجام می‌دهد.
آلرژی غذایی باید تحت راهنمایی یک ایمونولوژیست بالینی یا متخصص آلرژی کنترل شود. در بیشتر موارد، کودک شما باید از مصرف غذایی که به آن حساسیت دارد خودداری کند. به همین دلیل شما به عنوان والدین باید برچسب‌های درج شده روی مواد غذایی را دقیق مطالعه کنید و مراقب غذاهای تهیه شده از بیرون نیز باشید.
برای اطمینان از این موضوع که فرزند شما تمام مواد مغذی مورد نیاز را دریافت می‌کند، به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید.
همچنین توصیه می‌شود با تجویز پزشک، همیشه یک انژکتور تزریق آدرنالین و برنامه کنترل آنافیلاکسی همراه خود داشته باشید و بدانید که هنگام بروز واکنش چه کاری باید انجام دهید.
جمع‌بندی
آلرژی در کودکان یکی از معضلاتی است که ممکن است خانواده‌های زیادی با آن مواجه بوده و سوالات زیادی نیز در رابطه با آن داشته باشند. این نوع آلرژی می‌تواند مشکلات زیادی را هم برای کودک و هم والدین او ایجاد کند. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم تا به موضوع آلرژی غذایی در کودکان پرداخته و مروری بر علل بروز و نحوه کنترل آن داشته باشیم.
خوشحال می‌شویم نظرات، سوالات و تجربیات خود را در رابطه با این موضوع با ما و دیگر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.
امیدواریم این مقاله مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
واژه نامه:
| anaphylaxis | [۱] |
