آشنایی با ضایعات پوستی شایع و تظاهرات بالینی آنها
ضایعات پوستی (Skin Lesions) تغییرات غیرطبیعی پوست در مقایسه با بافت اطراف هستند. این ضایعات ممکن است به صورت برجستگی یا لکه به نظر برسند یا صاف باشند و معمولا رنگ یا بافت متفاوتی نسبت به پوست اطراف خود دارند.
در این مطلب ۲۰ نوع از ضایعات پوستی شایع، علل، تصاویر و درمان آنها مورد بررسی قرار می گیرند.
ضایعات پوستی چیست؟
اصطلاح “ضایعه پوستی” به هر ناحیه پوستی که با پوست اطراف آن متفاوت است، اطلاق می‌شود.
ضایعات پوستی ممکن است مانند یک کیست یا لکه ظاهر شوند. آنها میتوانند مانند زگیل متقارن یا مانند ملانوم نامتقارن باشند.
اصطلاح “ضایعه پوستی” به هر ناحیه پوستی که با پوست اطراف آن متفاوت است، اطلاق می‌شود.
ضایعات پوستی ممکن است مانند یک کیست یا لکه ظاهر شوند. آنها میتوانند مانند زگیل متقارن یا مانند ملانوم نامتقارن باشند.
انواع مختلفی از ضایعات پوستی وجود دارد. گاهی اوقات به صورت مادرزادی هستند و گاهی نیز به صورت اکتسابی در طول زندگی اتفاق می‌افتند. برخی از آنها خوش خیم هستند و برخی دیگر میتوانند شدید و سرطانی باشند. ممکن است در سراسر بدن ظاهر شوند یا در یک مکان بصورت محدود دیده شوند.
شکل ظاهری ضایعه پوستی و محل ظاهر شدن آن می‌تواند به شناسایی آن کمک کند. برای یافتن علت ضایعه پوستی، پزشک معمولا موارد زیر را بررسی می‌کند:
- رنگ
- اندازه
- بافت
- محل
ضایعات پوستی اولیه در مقابل ثانویه
ضایعات پوستی، یا اولیه یا ثانویه هستند. ضایعات پوستی اولیه یا از بدو تولد وجود دارند یا در طول زندگی شما ایجاد می‌شوند.
ضایعات پوستی ثانویه از ضایعات پوستی اولیه به وجود می‌آیند. این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که یک ضایعه اولیه پوستی تحریک شود یا در طول زمان تغییر کند.
به عنوان مثال، اگر اگزما خراشیده شود، ممکن است یک پوسته ایجاد شود. این پوسته یک ضایعه ثانویه است.
ضایعات پوستی اولیه
ضایعات پوستی اولیه معمولاً به سه گروه تقسیم می شوند:
- ضایعات ایجاد شده توسط تجمع مایع در لایه‌های پوست، به عنوان مثال می‌توان به وزیکول‌ها و پوسچول‌ها اشاره کرد.
- ضایعاتی که بصورت توده‌های جامد هستند: به عنوان مثال می توان به ندول‌ها و تومورها اشاره کرد.
- ضایعات مسطح. به عنوان مثال می توان به لکه ها و ماکول ها اشاره کرد.
انواع ضایعات اولیه عبارتند از:
تاول یا Bulla: وزیکولی که بیش از ۰٫۵ سانتی متر (۰٫۲ اینچ) قطر دارد و با مایع پر شده است.
کیست: ناحیه‌ای برجسته از پوست که دارای مرزهای شفاف است و با مایع یا مایع نیمه جامد پر شده است.
ماکول: یک ضایعه مسطح و تغییر رنگ یافته، به اندازه کمتر از ۰٫۵ سانتی متر (۰٫۲ اینچ)
پاپول یا ماکولوپاپولار: یک ضایعه جامد برجسته، تا اندازه ۰٫۵ سانتی متر (۰٫۲ اینچ). دارای حاشیه‌های واضح، محکم است و می‌تواند در رنگ های مختلف ظاهر شود.
پچ یا لکه: یک ضایعه مسطح، تغییر رنگ یافته، به اندازه بزرگتر از ۰٫۵ سانتی متر (۰٫۲ اینچ)
پلاک: ضایعه‌ای که مانند یک پاپول برجسته می‌شود و اندازه آن بیشتر از ۱ تا ۲ سانتی متر (۰٫۴ تا ۰٫۸ اینچ) است. جامد، خشن و با سطح صاف است.
وزیکول: یک تاول پر از مایع با اندازه کمتر از ۰٫۵ سانتی متر (۰٫۲ اینچ)
پوسچول: شبیه وزیکول است اما به جای مایع با چرک پر شده است
ندول: یک برآمدگی دایره‌ای، برآمده و توپر به اندازه بزرگتر از ۰٫۵ سانتیمتر (۰٫۲ اینچ)
تلانژکتازی: خوشه‌هایی از “وریدهای عنکبوتی” که در آن رگ‌های خونی ریز باعث ایجاد خطوط قرمز روی پوست می شوند.
تومور: ضایعه‌ای با اندازه بزرگتر از ۰٫۵ سانتیمتر (۰٫۲ اینچ) که شبیه به ندول به نظر می‌رسد. تومورها میتوانند خوش خیم یا سرطانی باشند.
Wheal: ناحیه‌ای با شکل نامنظم، جامد و مرتفع که می‌تواند رنگ های متفاوتی داشته باشد و فقط برای مدت کوتاهی دوام می آورد.
انواع ضایعات پوستی با عکس
در ادامه به بررسی ضایعات پوستی خواهیم پرداخت.
۱- آکنه
آکنه در درجه اول به صورت پاپول ظاهر می‌شود. همچنین می‌تواند باعث ایجاد پوسچول، ندول یا کیست شود. آکنه بیشتر در مکان‌های زیر دیده می‌شود:
- صورت
- گردن
- قفسه سینه
- پشت
آکنه در صورت عدم درمان می‌تواند جای زخم باقی بگذارد.
آکنه زمانی رخ می‌دهد که منافذ پوست، با پوست مرده یا ترشح چربی به نام سبوم مسدود می‌شود. همچنین می‌تواند به دلیل وجود نوع خاصی از باکتری روی پوست ایجاد شود.
۲- کراتوز اکتینیک
کراتوز اکتینیک (Actinic Keratosis) یکی دیگر از انواع ضایعات پوستی است. این عارضه در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می‌شود. به صورت پوسته‌های ضخیم روی پوست ظاهر می‌شود. این بیماری در افراد بالای ۴۰ سال شایع‌تر است. با گذشت زمان، می‌تواند سخت و زگیل مانند شود. ممکن است یک بافت شاخ مانند ایجاد کند.
۳- تاول
تاول‌ها نواحی پر از مایع هستند. آنها میتوانند در اثر اصطکاک ایجاد شوند، مانند مالیدن کفش به پوست شما هنگام راه رفتن. همچنین میتوانند به دلیل سوختگی، اختلالات پوستی یا واکنش آلرژیک بوجود بیایند. زمانی که تاول کمتر از ۰٫۵ سانتی متر باشد به آن وزیکول می گویند و وقتی بزرگتر از ۰٫۵ سانتی متر باشد به آن تاول گفته می شود.
اکثر تاول‌ها را می‌توان در خانه درمان کرد. سعی کنید آنها را نترکانید. از وارد کردن فشار بیشتر به ناحیه تاول خودداری کنید.
اگر تاول ظاهر شد، محل را تمیز کنید. آن را با یک باند استریل بپوشانید تا بهبود یابد.
۴- سلولیت
سلولیت یک عفونت پوستی است. زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری یا قارچ وارد پوست می‌شود.
علائم سلولیت عبارتند از:
- سرخی
- تورم
- درد
- نشت مایع
- تب
اگر به موقع تشخیص داده شود، اکثر موارد را می توان در خانه با آنتی بیوتیک درمان کرد. در صورت عدم درمان، ممکن است عوارض شدید و جدی رخ دهد. گاهی اوقات ممکن است نیاز به بستری شدن باشد.
۵-ضایعات پوستی ناشی از آبله مرغان
آبله مرغان یکی از انواع ضایعات پوستی است که به دلیل عفونت ویروسی ظاهر می‌شود.
آبله مرغان باعث ایجاد تاول‌های قرمز رنگ و پر از مایع در سراسر بدن می‌شود. آنها معمولاً احساس گرما و خارش ایجاد می‌کنند. تاول‌ها میتوانند چرک ترشح کنند و ممکن است باعث ایجاد پوسته ثانویه شوند.
آبله مرغان از دو روز قبل از ظاهر شدن بثورات مسری است و تا زمانی که تمام تاول‌ها پوسته نشوند، مسری باقی می‌ماند.
تشخیص آبله مرغان در خانه امکان پذیر است. با این حال، ممکن است بخواهید برای تایید تشخیص به پزشک مراجعه کنید.
۶- کومدون ها
کومدون (Comedones) نوعی آکنه است که انواع مختلفی دارد.
جوش‌های سرسیاه: کومدون‌های باز هستند، به این معنی که منافذ هنوز باز است.
کومدون‌های بسته: نرم، بدون درد و صاف هستند.
کومدون‌های سخت: بسته و دارای سر سفید هستند. به آنها میلیا نیز می‌گویند. اما مانند جوش‌های سرسفید پر از چرک نیستند
۷- تبخال
تبخال، زخم‌هایی در ناحیه دهان یا لب‌ها است. توسط ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شوند. تبخال معمولا قرمز و دردناک است و باعث ایجاد تاول‌های پر از مایع می‌شود. ممکن است قبل از ظاهر شدن زخم احساس سوزن سوزن شدن کنید. از آنجا که توسط یک ویروس ایجاد می‌شوند، ممکن است علائمی شبیه آنفولانزا داشته باشید.
ویروس HSV-1 معمولاً باعث تبخال دهان می‌شود.
ویروس HSV-2 معمولاً مسئول تبخال تناسلی است.
با این حال، درگیری دهان یا دستگاه تناسلی ممکن است توسط هر یک از ویروس ها ایجاد شود.
۸- ضایعات پوستی ناشی از درماتیت تماسی
درماتیت تماسی توسط یک آلرژن یا ماده‌ای ایجاد می‌شود که پوست را تحریک می‌کند. علائم معمولاً فقط در ناحیه‌ای ظاهر می‌شود که با محرک تماس داشته است.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرخی
- خارش
- ماکول‌ها
- پاپول‌ها
- شکاف‌ها
- تاول
- پلاک‌ها
- تورم
۹- ضایعات پوستی در اثر اگزما
اگزما، درماتیت آتوپیک (atopic dermatitis) نیز نامیده می‌شود. به صورت راش خارش‌دار و قرمز ظاهر می‌شود. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لکه‌های قرمز، خاکستری، قهوه‌ای یا زرد پوست
- خارش
- خشکی
- تاول
- شکاف
- پلاک
- لکه‌های حساس و دردناک
برخی شرایط خارجی مانند هوای گرم یا سرد می‌تواند باعث تشدید علائم شود. برخی از محصولات پوستی نیز ممکن است باعث تحریک شوند. آلرژی‌های غذایی، تغییرات هورمونی و کنه‌های حیوان خانگی/گرد و غبار اغلب میتوانند علائم را بدتر کنند.
۱۰- کک و مک
کک و مک یکی دیگر از انواع ضایعات پوستی است که به صورت لکه‌های کوچک، صاف و قهوه‌ای روشن ظاهر می‌شود. آنها در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد می‌شوند.
اکثر کک و مک های رایج بی ضرر هستند و به ندرت به سرطان پوست تبدیل می‌شوند. آنها بیشتر در افرادی با پوست روشن و یا موهای قرمز دیده می‌شوند.
کک و مک نیازی به درمان ندارد مگر اینکه تغییر کند و مشکوک به سرطان پوست باشد.
۱۱- کهیر
کهیر به صورت قرمز، متورم و برجسته روی پوست ظاهر می‌شود. معمولاً در اثر واکنش آلرژیک به چیزی خاص ایجاد می‌شود. به طور معمول، علائم فرد کمتر از ۲۴ ساعت طول می‌کشد. کهیر می‌تواند خارش یا سوزش داشته باشد.
کهیر در مقابل آنژیوادم
کهیر و آنژیوادم (Angioedema) بسیار شبیه به هم هستند. کهیر فقط روی پوست تاثیر می‌گذارد و معمولا کمتر از ۲۴ ساعت طول می‌کشد. آنژیوادم ممکن است چند روز طول بکشد.
کهیر درلایه بیرونی پوست رخ می‌دهد. آنژیوادم زیر پوست رخ می‌دهد. آنژیوادم همچنین می‌تواند غشاهای مخاطی مانند پلک‌ها و لب‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. می تواند دردناک باشد. اغلب به صورت تورم عمیق در اطراف دهان و نواحی چشم ظاهر می‌شود. گاهی اوقات می تواند اندام تناسلی، دست‌ها یا پاها را درگیر کند. امکان ابتلا به کهیر و آنژیوادم همزمان وجود دارد.
۱۲- زرد زخم و ضایعات پوستی
ایمپتیگو (Impetigo) یا زرد زخم یک عفونت باکتریایی پوست است. این بیماری در اثر ورود باکتری از طریق فولیکول مو یا بریدگی کوچک به پوست ایجاد می‌شود. ایمپتیگو باعث ایجاد زخم، پوسته پوسته شدن و برآمدگی‌های تاول مانند می‌شود.
ایمپتیگو بسیار مسری است. بیشتر کودکان خردسال را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
۱۳- کلوئیدها نوعی ضایعات پوستی
کلوئیدها اسکارهای برجسته‌ای هستند که پس از آسیب ایجاد می‌شوند. رنگ آنها از گوشتی تا قرمز متغیر است. کلوئیدها در اثر رشد بیش از حد بافت اسکار ایجاد می‌شوند و اغلب خارش‌دار و ناراحت کننده هستند.
برخی افراد بیشتر مستعد ابتلا به کلوئید هستند. با این حال، برخی اقدامات پیشگیرانه ممکن است از تشکیل کلوئیدها جلوگیری کند. کسانی که در گذشته کلوئید داشته‌اند در معرض خطر بیشتری برای ایجاد مجدد آن هستند. برای جلوگیری از بروز این ضایعات پوستی، اقدامات زیر را در نظر بگیرید:
به هر گونه ضخیم شدن پوست در نواحی آسیب دیده به دقت توجه کنید. برای مثال، اگر بعد از سوراخ کردن گوش متوجه این موضوع شدید، فورا گوشواره را بردارید و یک گوشواره فشاری روی سوراخ قرار دهید.
مراقبت خوب از زخم را تمرین کنید. با آب و صابون بشویید و با گاز وازلین استریل پانسمان کنید. ژل سیلیکون یا ورقه های‌سیلیکونی را روی جای زخم‌های تازه التیام یافته بمالید.
کلوئیدها بی ضرر هستند و نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. با این حال، برخی از افراد ممکن است از شکل ظاهری خود احساس ناراحتی کنند. اگر متوجه ضخیم شدن پوست در اطراف زخم اخیراً بهبود یافته شدید، با متخصص پوست خود مشورت کنید. درمان می تواند به کاهش ظاهر آنها کمک کند.
۱۴ – خال ها
خال به عنوان خال ملانوسیتیک (melanocytic nevus) نیز شناخته می‌شود. آنها معمولاً ماکول‌های گرد، قهوه‌ای/صورتی هستند. آنها را می‌توان در هر نقطه از بدن یافت و ممکن است در هر سنی ظاهر شود. خال‌ها معمولا بی ضرر هستند. با این حال، اگر خال تغییر شکل، رنگ، اندازه یا شروع به خونریزی یا پوسته شدن کرد، به پزشک مراجعه کنید. این می‌تواند نشانه‌ای از ملانوم، نوعی سرطان پوست باشد.
۱۵- پسوریازیس
پسوریازیس در افراد با پوست روشن، به شکل پوست قرمز و پوسته‌های نقره‌ای رنگ طاهر می‌شود.
پسوریازیس به این دلیل اتفاق می‌افتد که بدن سلول‌های پوستی را خیلی سریع تولید می‌کند. رشد بیش از حد سلول‌های پوست باعث ایجاد لکه های ضخیم، برجسته و پوسته پوسته می‌شود.
شایع ترین نواحی برای پسوریازیس عبارتند از:
- زانو
- آرنج
- پوست سر
- پایین کمر
با این حال، می تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد. هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد.
۱۶- گال
گال یکی از انواع ضایعات پوستی است که توسط کنه ایجاد می‌شود. با خارش شدید شروع می‌شود. بثورات به صورت پاپول‌های کوچک قرمز رنگ، جوش یا ضایعات پوسته پوسته ظاهر می‌شوند. خاراندن مکرر می‌تواند به پوست آسیب برساند.
۱۷- کیست سباسه
کیست سباسه،کیست های چربی گرد و پر از کراتین هستند.. گره‌ها سفت و معمولاً همرنگ پوست هستند. معمولا در قسمت بالایی بدن یا صورت ظاهر می‌شوند. میتوانند از نظر اندازه متفاوت باشند و گاهی اوقات پاره شوند.
کیست پاره شده ممکن است عفونی شود و نیاز به درمان دارد. در غیر این صورت، کیست‌های چربی معمولاً نیازی به درمان ندارند. آنها تمایل به رشد آهسته دارند و خوش خیم هستند.
۱۸- زونا
زونا در اثر فعال شدن مجدد ویروسی که باعث آبله مرغان می‌شود ایجاد می‌گردد. راش زونا به شکل بثورات قرمز بسیار دردناک است که از ماکول، پاپول و تاول تشکیل شده است. تاول ها ممکن است بترکند و دردناک باشند.
علائم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- لرز
- سردرد
- بی حالی
زونا اغلب به شکل کمربند در اطراف قفسه سینه یا کمر ظاهر می‌شود.
خطر ابتلا به زونا را می‌توان با واکسن هایی مانند شینگریکس کاهش داد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) واکسن شینگریکس را برای افراد بالای ۵۰ سال و برای بزرگسالان جوانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند توصیه می‌کند.
۱۹- تگ‌های پوستی
به تگ‌های پوستی، آکروکوردون (acrochordon) نیز گفته می‌شود. آنها ضایعات نرم، کوچک و به رنگ پوست هستند و بیشتر با افزایش سن افراد ایجاد می شوند.
تگ‌های پوستی معمولاً به مراقبت پزشکی نیاز ندارند مگر اینکه:
- باعث نگرانی زیبایی شوند.
- باعث تحریک شوند.
۲۰- زگیل
زگیل توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. معمولاً به صورت گروهی رخ می‌دهد و مسری است.
زگیل‌ها، پاپول‌های برآمده و گوشتی رنگ هستند. آنها ممکن است حاوی نقاط سیاه ریز در مرکز باشند. خطرناک نیستند اما میتوانند دردناک باشند و به راحتی به دیگران منتقل می‌شوند.
انواع مختلفی از زگیل وجود دارد:
- میخچه کف پا
- زگیل‌های مسطح
- زگیل فیلیفرم
- زگیل ناحیه تناسلی
- زگیل‌های اطراف زبان
بیشتر زگیل‌ها خطرناک نیستند. به ندرت، برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی که باعث زگیل تناسلی می‌شوند، میتوانند باعث سرطان دهانه رحم یا مقعد شوند.
سخن پایانی
ضایعات پوستی میتوانند از بدو تولد وجود داشته باشند یا در طول زندگی به دلیل قرار گرفتن در معرض نور خورشید، باکتری‌ها، آلرژی‌ها یا شرایط مزمن ایجاد شوند. آنها میتوانند از نظر ظاهری متفاوت باشند.
بسیاری از ضایعات را می‌توان در خانه با پمادها و کرم‌های موضعی درمان کرد. برخی دیگر نیاز به درمان توسط پزشک دارند. اگر مطمئن نیستید که چه نوع ضایعه ای دارید، یا اگر ضایعه‌ای دارید که به طور ناگهانی تغییر می‌کند، حتما به پزشک مراجعه کنید.
