تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن : علائم مشابه، اما شرایط بسیار متفاوت
شما هم ممکن است بعد از خوردن گندم یا مواد غذایی حاوی آن، احساس ناراحتی کنید. جالب است بدانید که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به این مشکل دچار هستند. سه بیماری مختلف به نام بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن (NCGS) و آلرژی به گندم می‌توانند هنگام خوردن این غذاها مشکلاتی ایجاد کنند. اما تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن چیست؟
اگر فکر می کنید یکی از این شرایط را دارید، چه کاری باید انجام دهید؟
در ادامه قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم. پس در ادامه با ما هراه باشید.
مروری سریع بر بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن و آلرژی به گندم
پیش از هرچیز باید با تعاریف این سه بیماری مربوط به غلات آشنا باشید.
گلوتن: گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود.
بیماری سلیاک: این یک بیماری خودایمنی است که در آن خوردن گلوتن به روده کوچک شما آسیب می‌رساند.
آلرژی به گندم: سیستم ایمنی بدن شما به گندم و غلات، واکنشی بیش از حد نشان می‌دهد و ممکن است جان شما را به خطر بیندازد.
حساسیت به گلوتن غیر سلیاک (NCGS): این بیماری با نام عدم تحمل گلوتن هم شناخته می‌شود. در این حالت آزمایش سلیاک شما منفی است اما نسبت به غلات واکنش بدی نشان می‌دهید.
تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن
بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن در ظاهر مشابه به نظر می‌رسند. هر دو شرایط می‌توانند بعد از خوردن گلوتن علائم ناراحت کننده‌ای ایجاد کنند. اما تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن چیست؟
بیماری سلیاک یک اختلال سیستم ایمنی است که با خوردن حتی مقدار کمی گلوتن به روده کوچک شما آسیب می‌رساند. سلیاک ممکن است از والدین به فرزندان به ارث برسد. اما عدم تحمل گلوتن، یک اختلال گوارشی است. نه یک مشکل سیستم ایمنی. NCGS به روده شما آسیب نمی‌رساند و ارثی هم نیست.
علائم NCGS و بیماری سلیاک به ظاهر یکسان است
چرا مردم بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن را اشتباه می‌گیرند؟ دلیل این امر، علائم یکسان و مشابه است.
اگر مبتلا به سلیاک یا NCGS هستید، ممکن است در صورت خوردن غلات علائم زیر را تجربه کنید:
- نفخ، گاز معده و یبوست.
- مه مغزی، خستگی و سردرد.
- افسردگی.
- اسهال و حالت تهوع.
- درد مفاصل.
آیا حساسیت به گندم با عدم تحمل گلوتن و بیماری سلیاک مرتبط است؟
یک آلرژی خفیف به گندم می‌تواند علائمی شبیه به سلیاک یا NCGS ایجاد کند. اما اگر به گندم آلرژی دارید، باید کاملاً از آن اجتناب کنید. زیرا واکنش‌های آلرژیک می‌تواند خطرناک باشد.
آلرژی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما به چیزی که معمولا بی ضرر است حمله می‌کند. اگر به گندم آلرژی دارید، هر زمان که گندم بخورید، واکنش نشان خواهید داد. حتی به مقدار ناچیز. افراد مبتلا به آلرژی شدید حتی به استنشاق یا بوییدن گندم واکنش نشان می‌دهند. اما اگر مبتلا به NCGS یا بیماری سلیاک باشید، این نوع واکنش رخ نخواهد داد.
علائم حساسیت به گندم شامل موراد زیر است:
- آنافیلاکسی، یک واکنش شدید و تهدید کننده زندگی که باعث تورم و مشکلات تنفسی می‌شود.
- سردرد
- کهیر یا بثورات پوستی.
- تهوع و استفراغ
- آبریزش بینی و عطسه
- خس خس سینه یا حمله آسمv
چگونه متوجه تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن شویم؟
درک تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن برای مدیریت این دو بیماری بسیار مهم است. اما این دو بیماری چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
امروزه غذاهای بدون گلوتن زیادی در فروشگاه‌ها موجود است. ممکن است پس از دیدن علائم، به این فکر بیفتید که غلات، گندم و گلوتن را از رژیم غذایی خود حذف کنید. اما اگر قبل از انجام آزمایشات پزشکی این کار را انجام دهید، نتایج آزمایش شما دقیق نخواهد بود.
تست‌های تشخیصی فقط در صورتی مفید هستند که گلوتن مصرف کرده باشید. به همین دلیل است که شما نباید خودسرانه اقدامی انجام دهید. ابتدا به پزشک خود مراجعه کنید و قبل از حذف هر گونه غذا از رژیم غذایی خود، آزمایشاتی را انجام دهید.
تشخیص بیماری سلیاک
تشخیص بیماری سلیاک معمولا با آزمایش آنتی بادی انجام می‌شود. ممکن است برای بررسی آنتی بادی های IgA ترانس گلوتامیناز بافتی (tTG-IgA) به آزمایش خون نیاز داشته باشید. در صورت ابتلا به بیماری سلیاک، بدن شما پس از خوردن گلوتن، این آنتی بادی‌ها را می‌سازد. اگر والدین یا خواهر و برادری دارید که مبتلا به سلیاک هستند، ممکن است پزشک شما آزمایش آنتی بادی را توصیه کند. حتی اگر علائم بیماری سلیاک را نداشته باشید.
آزمایش ژنتیکی نیز برای بررسی ابتلا به سلیاک انجام می‌شود. آزمایش خون می‌تواند ژن‌های مرتبط با بیماری سلیاک را بررسی کند. نتیجه آزمایش ژنتیکی منفی معمولاً بیماری سلیاک را رد می‌کند. اما یک نتیجه مثبت به این معنی است که برای تأیید تشخیص نیاز به آزمایش بیشتری دارید.
اگر آزمایش خون نشان دهد که شما آنتی بادی سلیاک دارید، ممکن است پزشک از داخل روده کوچک شما نمونه‌گیری انجام دهد. این نمونه به آزمایشگاه ارسال خواهد شد تا آسیب ناشی از بیماری سلیاک بررسی شود.
تشخیص حساسیت به گلوتن
یک تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن، نحوه تشخیص این دو بیماری است. معمولاً تشخیص NCGS به دو چیز نیاز دارد:
- آزمایش خون برای بیماری سلیاک منفی است.
- با قطع مصرف گلوتن احساس بهتری خواهید داشت.
در حال حاضر هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند NCGS را تأیید کند. بنابراین، زمانی که بیماری سلیاک و آلرژی را رد شود، NCGS تشخیص داده خواهد شد.
آیا رژیم غذایی بدون گلوتن سالم تر است؟
پس از آشنایی با تفاوت سلیاک و حساسیت به گلوتن ، شاید به این فکر بیفتید که با حذف گلوتن سلامت خود را تقویت کنید.
اما باید بدانید که پرهیز از گلوتن در زمانی که آلرژی، بیماری سلیاک یا NCGS ندارید می‌تواند به سلامت شما آسیب برساند. همچنین هیچ مدرکی مبنی بر اینکه خوردن گلوتن باعث ایجاد بیماری سلیاک می‌شود، وجود ندارد. پس اگر بدون دلیل پزشکی گلوتن را حذف کنید، در معرض خطر قرار خواهید گرفت.
سخن پایانی
همانطور که در مقدمه گفته شد، مصرف غلات، گندم و مواد حاوی گلوتن می‌تواند سبب ایجاد یکسری علائم شود. بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن دو دلیل اصلی برای بروز این علائم هستند. شناخت تفاوت این دو بیماری می‌تواند کمک زیادی به مدیریت علائم کند. پس در صورت مشاهدعلائم حتما به پزشک مراجعه کنید.
زندگی بدون خوردن غلات و گلوتن می‌تواند دشوار باشد. ممکن است مجبور شوید در رستورانها، مهمانی‌ها و مجالس خانوادگی به دنبال غذاهایی بگردید که شما را بیمار نکند. اما پشزک می‌تواند با ارائه یکسری راهکارها و جایگزین های غذایی به شما کمک کند.
