بیماری گوشتخوار، نادر اما تهدیدکننده‌ی زندگی
آیا تا کنون اسم بیماری گوشتخوار را شنیده‌اید؟
بیماری گوشتخوار[۱] که با نام علمی ورم مفاصل نکروزان[۲] یا فاشئیت نکروزان نیز شناخته می‌شود نوعی بیماری مهلک و عفونی است که منجر به مرگ بافت نرم بدن می‌شود.
این عفونت باکتریایی به سرعت گسترش یافته و باعث از بین رفتن پوست، بافت‌های زیرین (زیرپوستی) و بافت‌های پوشاننده عضلات می‌شود (فاشیا). این عفونت درحالی که نادر است اما می‌تواند کشنده باشد.
در این مقاله قصد داریم شما را با این بیماری، راه‌های ورود باکتری بیماری‌زایِ آن به بدن و روش‌های پیشگیری از ابتلا به آن آشنا کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
بیماری گوشتخوار چه نوع عفونتی است؟
عفونت ورم مفاصل نکروزان نوعی عفونت باکتریایی است که با درگیر کردن بافت نرم بدن، منجر به تخریب سریع بافت‌ها می‌گردد. با این حال، در صورت تشخیص سریع می‌توان آن را درمان نمود. این بیماری افراد را در هر سنی درگیر می‌کند. باکتری‌ها ممکن است به طرق مختلفی از جمله نیش حشرات، زخم‌های پوستی و خوردن صدف خام وارد بدن شوند.
برای آشنایی با بیماری گوشتخوار باید عامل ایجاد آن را شناخت. عوامل باکتریای زیادی می‌توانند باعث بروز این بیماری شوند اما از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به باکتری ویبریو ولنیفیکوس (Vibrio vulnificus) و استرپتوکوک گروه Aء(group A Streptococcus) اشاره کرد.
باکتری‌های ویبریو (Vibrio bacteria) گروهی از باکتری‌های گرم منفی هستند که مطابق با آمارهای ارائه شده سالانه ده‌ها هزار عفونت در ایالات متحده ایجاد می‌کنند. در بین این ده‌ها گونه، باکتری ویبریو ولنیفیکوس اخیرا مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بر اساس آمارهای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، این باکتری بیشتر در آب‌های ساحلی یافت می‌شود. در ماه‌های گرم سال، غلظت بالاتری از باکتری در آب وجود دارد زیرا دمای آب گرم باعث رشد این گونه‌ی باکتریایی می‌شود. معمولاً افراد با خوردن صدف‌های خام و نپخته به باکتری آلوده می‌شوند. همچنین در صورتی که فرد دچار زخمی روی پوست باشد و در آب‌های آلوده شنا کند، احتمال ورود باکتری به بدن وجود خواهد داشت.
باکتری‌های استرپتوکوک گونه‌ای باکتری گرم مثبت هستند که به صورت فلور طبیعیِ دهان، پوست، روده و سیستم تنفسی فوقانی یافت می‌شوند و اغلب بیماری‌زا نمی‌باشند. با این وجود برخی از گونه‌های آن می‌تواند بیماری‌های خطرناکی مانند مننژیت، پنومونی و ورم مفاصل نکروزان را ایجاد کنند.
با این حال، این‌ها تنها نوع باکتری نیستند که باعث این عفونت می‌شود. باکتری‌های دیگری از جمله موارد زیر نیز ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.
- آئروموناس هیدروفیلا (Aeromonas hydrophila)
- کلستریدیوم (Clostridium)
- اشرشیاکلی (coli)
- کلبسیلا (Klebsiella)
- استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)
علائم فاسئیت نکروزان چیست؟
عفونت فاسئیت نکروزان ممکن است در ابتدا علائم جدی نداشته باشد. احتمال دارد پوستِ فرد در ابتدای بیماری گرم و قرمز شود و یا فرد احساس کند که به آنفولانزا مبتلا شده است.
همچنین در ابتدای بیماری معمولا یک برجستگی قرمز و دردناک اما کوچک بر روی پوست ظاهر می‌شود. اما این برجستگی کوچک باقی نمی‌ماند. درد بدتر می‌شود و ناحیه آسیب دیده به سرعت رشد می‌کند.
به مرور زمان ممکن است از ناحیه آلوده چرک بیاید، روی پوست تاول، برجستگی و نقاط سیاه ظاهر شود و رنگ پوست در اثر پوسیده شدن بافت تغییر کند.
از دیگر علائم فاسئیت نکروزان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- ضعف
- تب همراه با لرز و تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- تکرر ادرار
چه عواملی خطر ابتلا به بیماری گوشتخواری را افزایش می‌دهد؟
همانطور که قبلا نیز گفته شد بیماری گوشتخواری فارغ از سن و جنسیت می‌تواند در هر فردی رخ دهد. اما احتمال بروز آن بسیار کم است مگر اینکه فردی دارای بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات سلامتی باشد. به طور مثال افراد زیر بیشتر مستعد ابتلا به عفونت فاسئیت نکروزان هستند:
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- افراد مبتلا به دیابت یا سرطان.
- افرادی که دچار بیماری‌های مزمن قلبی یا ریوی هستند.
- کسانی از استروئیدها استفاده می‌کنند.
- افراد دچار ضایعات پوستی
- افرادی که الکل و دخانیات مصرف می‌کنند.
بیماری فاسئیت نکروزان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
با مشاهده‌ی علائم بیماریِ گوشتخوار لازم است به سرعت به پزشک مراجعه شود. چنانچه این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان آن‌را با مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک درمان نمود. اما در غیر این صورت بیماری به سرعت پیشرفت کرده و با از بین بردن بافت‌های بدن جانِ فرد را به خطر می‌‌اندازد.
با مراجعه به پزشک، پوست و علائم پوستی بررسی خواهد شد. ممکن است نمونه کوچکی از بافت پوست آسیب دیده برای معاینه برداشته شود. همچنین ممکن است چندین آزمایش برای تشخیص عامل بروز بیماری نیز تجویز شود. به طور مثال آزمایش خون، سی.تی.اسکن یا ام.آر.آی می‌تواند به پزشک در تشخیص عامل بیماری‌زا و بررسی اینکه آیا عضلات فرد آسیب دیده است کمک کند.
ورم مفاصل نکروزان چگونه درمان می‌شود؟
توجه داشته باشید که درمان این بیماری حتما باید زیر نظر پزشک صورت گیرد و مصرف خودسرانه‌ی هرگونه داروی آنتی‌بیوتیک می‌تواند خطرات زیادی را برای فرد به همراه داشته باشد.
درمان بیماری فاسئیت نکروزان با آنتی بیوتیک‌های قوی آغاز می‌شود. این داروها مستقیماً وارد رگ‌ها می‌شوند.
همانطور که گفته شد در اثر این بیماری ممکن است قسمت‌هایی از بافتِ بدن بیمار پوسیده شود. در این صورت ممکن است آنتی بیوتیک‌ها نتوانند به‌طور موثر عمل کنند و بسته به تشخیص پزشک احتمال دارد یک یا چند اندام برای جلوگیری از گسترش عفونت قطع شود.
آیا می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از عفونت فاشئیت نکروزان وجود ندارد. اما با رعایت یکسری اقدامات بهداشتی می‌توان احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش داد. به این منظور به موارد زیر توجه کنید:
- دستان خود را مرتبا با صابون بشویید.
- اگر دچار زخم‌های پوستی هستید حتما نسبت به درمان آن اقدام کنید. بخاطر داشته باشید یکی از راه‌های ورود باکتری‌های بیماری‌زا به بدن زخم‌های پوستی باز هستند.
- از زخم‌های خود مراقبت کنید تا عفونی نشوند.
- در صورت داشتن زخم‌های پوستی از مراجعه به آبگرم، جکوزی و استخرهای شنا اجتناب کنید.
- اگر فکر می‌کنید به ورم فاشئیت نکروزان دچار شده‌اید سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. درمان زود هنگام عفونت برای جلوگیری از بروز عوارض بسیار مهم است.
- صدف‌های خام یا نیمه پخته نخورید. همیشه پس از دست زدن به صدف‌های خام، دستان خود را با صابون ضد میکروبی بشویید.
واژه‌نامه:
| Necrotising fasciitis | [۲] | Flesh-Eating | [۱] |
