آزمایش‌ها و آزمایشگاهباکتریولوژی

اختلاف های بین باکتری های گرم مثبت و باکتری های گرم منفی

تهیه و تنظیم: دکتر محمد قهری 

باکتری های گرم منفی

باکتری های گرم منفی به گروهی از باکتری‌ها اطلاق می‌شود که در هنگام رنگ آمیزی گرم به دلیل نوع دیواره‌ی آن‌ها و وجود غشای خارجی، توانایی جذب کریستال ویوله را ندارند و در مرحله‌ی دوم رنگ آمیزی گرم که سافرانین اضافه میشود، آن‌ها را سرخ_صورتی نشان می‌دهد. در مقایسه با باکتری های گرم مثبت ، باکتری های گرم منفی به دلیل دیواره‌ی نفوذناپذیری که دارند، در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌تر می‎باشند.

پوشش سلولی باکتری های گرم منفی دارای ساختمانی چندلایه و بسیار پیچیده است. غشای داخلی باکتری های گرم منفی که غشای سیتوپلاسمی نامیده میشود، با استفاده از یک ورقه مسطح از پپتیدوگلیکان پوشیده شده و غشای خارجی بر روی آن متصل میشود.

از جمله باکتری های گرم منفی میتوان به گروه چهارم باکتری‌های BV4 مانند کلامیدیا، اسیدوباکتریا و اسپیروکت‌ها و سه شاخه‌ی اصلی پروتئوباکتریا اشاره کرد.

مروری بر روش‌های بیوشیمیایی برای شناسایی باکتری‌های گرم منفی
بخوانید

باکتری های گرم مثبت

در مقابل، باکتری های گرم مثبت به گروهی از باکتری‌ها اطلاق میشود که به هنگام رنگ آمیزی گرم، واکنش مثبتی از خود نشان می‌دهند. پپتیدوگلیکان موجود در دیواره‌ی باکتری های گرم مثبت، کریستال ویوله را به خود جذب کرده و باعث میشود به رنگ آبی تیره و یا بنفش دیده شوند.

باکتری های گرم مثبت معمولا فاقد غشای خارجی در دیواره‌ی سلولی خود هستند و از این جهت با باکتری های گرم منفی تفاوت دارند.

باکتری های گرم مثبت پوشش سلولی نسبتا ساده‌ای دارند که از ۲ الی ۳ لایه تشکیل شده است. ازجمله باکتری های گرم مثبت ، میتوان به استافیلوکوکوس ها اشاره نمود.

مروری بر تست‌های بیوشیمیایی برای تشخیص کوکسی‌های گرم مثبت
بخوانید
اختلاف باکتری های گرم مثبت و باکتری های گرم منفی
اختلاف های بین باکتری های گرم مثبت و باکتری های گرم منفی بصورت اختصار در جدول زیر آورده شده است
باکتری های گرم منفی باکتری های گرم مثبت مشخصه (کاراکتر)
بعد از دکلریزه کردن رنگ سافرانین را می‌پذیرد و قرمز یا صورتی رنگ می‌گیرد. رنگ کریستال ویوله را نگه می‌دارد و آبی یا ارغوانی رنگ می‌گیرد. واکنش رنگ آمیزی گرم
نازک: ۸ الی ۱۰ نانومتر ضخیم: ۲۰ الی ۸۰ نانومتر ضخامت دیواره سلولی
نازک و یک لایه ضخیم و چند لایه لایه پپتیدوگلیکان
کمتر انعظاف ناپذیر و بیشتر کشسان و الاستیک خشک (خمش‌ناپذیر) و کمتر کشسان انعطاف‌ناپذیری (خشکی) و کشسانی
(Rigidity & elasticity)
دارد ندارد غشای خارجی
(outer membrane)
متعدد کم تنوع اسیدهای آمینه در دیواره سلولی
دارد ندارد اسیدهای آمینه دارای آروماتیک یا سولفور در دیواره سلولی
دارد ندارد فضای اطراف سیتوپلاسم
(Periplasmic space)
ندارند غالبا دارند اسیدهای تیکوئیک
(Teichoic Acids)
دارد ندارد پورین‌ها* (porins)
زیاد تقریبا هیچ محتوای لیپوپلی ساکارید
بالا (بعلت وجود غشای بیرونی) پایین (باکتری های اسید فست لیپیدهای لینک شده با پپتیدوگلیکان دارند) محتوای لیپید و لیپوپروتئین
تقریبا یک ۸ به یک نسبت (RNA:DNA(ratio
کمتر بارز کاملا بارز و آشکار مزوزوم ها
۴ حلقه در جسم پایه ۲ حلقه‌ای در جسم پایه ساختار تاژکی
گاهی حضور دارند معمولا ندارند مگنتوزوم ها*
(magnetosomes)
معمولا باسیل های بدون اسپور (استثنا: نایسریا) معمولا به شکل کوکسی یا باسیل های اسپوردار (استثنا: لاکتوباسیلوس و کورینه باکتریوم) مرفولوژی
معمولا اندوسپور تولید نمی‌کنند برخی در شرایط نامساعد اندوسپور تولید می‌کنند تشکیل اندوسپور
اندوتوکسین ها یا اگزوتوکسین ها اگزوتوکسین ها نوع توکسینی که تولید می‌کنند
اکثر پاتوژن ها گرم منفی هستند باکتری های پاتوژن کمی مربوط به گروه گرم مثبت ها هستند پاتوژن ها
نسبتا ساده نسبتا پیچیده نیازمندی‌های تغذیه‌ای
پایین بالا مقاومت به تخریب فیزیکی
پایین (برای بی‌ثبات کردن به تیمار قبلی نیاز دارند) بالا آسیب دیواره سلولی در اثر آنزیم
پایین بالا حساسیت به پنی‌سیلین و سولفونامید
بالا پایین حساسیت به استرپتومایسین کلرامفنیکل و تتراسیکلین
پایین بالا مهار بوسیله‌ی رنگ‌های بازیک
پایین بالا حساسیت به دترجنت‌های آنیونیک
پایین بالا مقاومت به سدیم ازاید
پایین بالا مقاومت نسبت به خشک‌کردن
با افزایش آلکالیتی به رنگ گرم مثبت درمی‌آیند با افزایش اسیدیته به رنگ گرم منفی درمی‌آیند تغییرات رنگ آمیزی
اشرشیاکولی
سالمونلا
کلبسیلا
پروتئوس
هلیکوباکتر
استافیلوکوکوس
استرپتوکوکوس
باسیلوس
کلستریدیوم
انتروکوکوس
مثال‌ها

توضیحات مربوط به جدول:

* پورین ها_پروتئین‌های خاصی هستند که از میان غشای سلولی عبور کرده و مانند یک سوراخ (pore) عمل می‌کنند که از طریق آن ملکول‌ها می‌توانند منتشر شوند. پورین ها به اندازه‌ی کافی بزرگ هستند که اجازه دهند دیفیوزیون غیرفعال (passive) انجام گیرد. آن‌ها بصورت کانال‌هایی عمل می‌کنند که برای انواع مختلف ملکول‌ها اختصاصی هستند. پورین ها در غشای خارجی باکتری های گرم منفی و بعضی از مایکوباکتریوم های گرم مثبت (اکتینومیست‌های دارای مایکولیک اسید) حضور دارند.

* مگنتوزوم ها ساختمان‌های غشایی هستند که در باکتری های مگنتوتاکتیک وجود دارند. باکتری های مگنتوتاکتیک (MTB) یک گروه پلی‌فیلتیک از باکتری‌ها هستند که خودشان را در جهت و راستای خطوط مغناطیسی زمین تنظیم می‌کنند. این باکتری ها دارای ارگانلی بنام مگنتوزوم هستند که دارای کریستال‌های مغناطیسی می‌باشند. مگنتوزوم ها شامل ذرات مغناطیسی غنی از آهن هستند که توسط یک غشای دو لایه‌ی لیپیدی محصور شده‌اند. هر مگنتوزوم اغلب می‌تواند ۱۵ تا ۲۰ کریستال مغناطیسی داشته باشد که تشکیل یک زنجیره می‌دهد که شبیه به یک سوزن قطب‌نما عمل می‌کند تا باکتری های مگنتوتاکتیک را در جهت میدان‌های مغناطیسی زمین هدایت کند و بدین وسیله جستجوی این باکتری‌ها را برای یافتن محیط‌های ارجح میکروآیروفیلیک تسهیل کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به منبع زیر مراجعه شود:

microbenotes.com

نوشته های مشابه

‫9 نظرها

  1. واقعا ممنون بابت سایت خوبتون. خیلی عالی باکتری هارو باهم مقایسه کردید و خیلی خوب توضیح دادین واقعا از ویکی پدیا بهتره.
    واقعا عالی من این مطلب رو همیشه خوب یاد نمیگرفتم اما به لطف سایت خوبتون همه رو یاد گرفتم.

    1. سلام دوست عزیز
      محتوای مقاله مورد بازبینی مجدد قرار گرفت و ایرادی وجود نداشت.
      برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به تصاویر زیر مراجعه نمایید که از کتاب Medical microbiology می‌باشند. همچنین به منظور دریافت اطلاعات تکمیلی، لینک مرجع در انتهای این کامنت برای شما قرار داده شده است.


      لینک مرجع:

      https://byjus.com/biology/difference-between-gram-positive-and-gram-negative-bacteria/

  2. سلام ببخشید یه سوال باکتری های واجد دیواره ناقص چند نوع هستند میشه اسمشون رو بگید

    1. سلام. باکتری‌های فاقد دیواره سلولی شامل مایکوپلاسماها و باکتری‌های L-forms هستند.
      برای کسب اطلاعات بیشتر به کتاب‌های رفرانس باکتریولوژی و یا مقاله ” مروری بر باکتری‌های فاقد دیواره سلولی ” در همین سامانه مراجعه کنید.

      لینک مقاله:
      https://medpip.com/mag/%d9%85%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%a7%da%a9%d8%aa%d8%b1%db%8c%e2%80%8c%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%81%d8%a7%d9%82%d8%af-%d8%af%db%8c%d9%88%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%b3%d9%84%d9%88%d9%84%db%8c/

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا