رنگ ادرار شما نشانه‌ی کدام بیماری است؟

آیا از ارتباط باورنکردنی بین رنگ ادرار و سلامت خود اطلاع دارید؟

ادرار از اوایل پیدایش علم پزشکی یک ابزار مفید برای تشخیص بوده است و می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد آنچه در بدن شما می‌گذرد، از میزان هیدراته بودن بدن (مصرف آب کافی) تا احتمال ابتلا به عفونت‌های ادراری را نشان دهد.

ادرار هر فرد به طور طبیعی به رنگ زرد کم رنگ است. اما گاهی شرایطی مانند کم آبی بدن، رنگدانه‌های مختلف در غذایی که می‌خورید یا دارویی که مصرف می‌کنید و یا برخی بیماری‌ها ممکن است باعث تغییر رنگ ادرار شوند. در این مطلب قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که رنگ ادرار نشانه‌ی کدام بیماری‌ها است. پس در ادامه با ما همراه باشید.

ادرار باید چه رنگی باشد؟

ادرار شما ترکیبی از آب، الکترولیت‌ها و مواد زائد است که توسط کلیه‌ها از خون شما فیلتر شده‌اند.

وقتی سالم و هیدراته هستید (به اندازه‌ی کافی آب می‌نوشید)، رنگ ادرار، به صورت نرمال، در طیف زرد روشن تا کهربایی قرار می‌گیرد و این رنگ به دلیل وجود رنگدانه‌ای به نام اوروکروم ^[۱] است. اوروکروم طی تجزیه هموگلوبین در بدن تولید می‌شود. رنگدانه اوروکروم با نوشیدن آب رقیق‌تر می‌شود و در اغلب موارد، رنگ ادرار شما بستگی به میزان رقیق شدن این رنگدانه دارد.

کاملا طبیعی است که رنگ ادرار شما در روز کمی تغییر کند. همانطور که در قسمت مقدمه نیز گفته شد، رنگ ادرار هر فرد بسته به غذا یا دارویی که مصرف می‌کند و میزان مایعاتی که می‌نوشد ممکن است تغییر کند، اما این تغییر رنگ ادرار باید در محدوده خاصی از رنگ زرد باقی بماند.

زمانی که رنگ ادرار تغییر زیادی داشته باشد ( به طور مثال آبی، قرمز و …) باید جهت بررسی‌های بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

تغییر رنگ ادرار نشانه‌ی کدام بیماری است؟

ادرار زرد نئونی

در ادامه به بررسی موارد غیر طبیعی رنگ ادرار خواهیم پرداخت.

مصرف بیش از حد ویتامین‌ها می‌تواند رنگ ادرار را به زرد نئونی (زرد براق) تغییر دهد. در بین ویتامین‌‌ها، ویتامین B2 ( ریبوفلاوین) که در اکثر مولتی ویتامین‌ها یافت می‌شود، شایع‌ترین عامل این تغییر رنگ ادرار است. رنگ نئونی ادرار معمولا یک علامت بی‌ضرر است که به شما نشان می‌دهد، مقدار اضافی ویتامین‌هایی که مصرف کردید با ادرار شما ترکیب و دفع شده است.

ادرار شفاف

بسیاری از افراد گمان می‌کنند که ادرار شفاف نشانه‌ی خوبی است و از کارکرد صحیح کلیه‎ها خبر می‌دهد. ادراری که گه‌گاه شفاف به نظر می‌رسد، دلیلی برای وحشت و نگرانی نیست،  اما ادراری که همیشه شفاف است می‌تواند نشان دهد که باید مقدار آب نوشیدنی خود را کاهش دهید. با وجود اینکه هیدراته شدن چیز خوبی است، اما نوشیدن بیش از حد آب می‌تواند الکترولیت‌های بدن شما را از بین ببرد. الکترولیت‌ها عناصر و ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن وجود دارند و عملکردهای مهم فیزیولوژیکی را کنترل می‌کنند.  اگر سطح الکترولیت‌ها در بدن کاهش یابد ممکن است علائمی مانند تشنگی، سردرد، ضربان تند قلب و حتی غش کردن را تجربه کنید.

ادرار شفاف همچنین می‌تواند نشانه‎‌ای از مشکلات کبدی مانند سیروز و هپاتیت ویروسی باشد. پس توجه داشته باشید که اگر مقدار زیادی آب مصرف نمی‌کنید و ادرار شفافی دارید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

ادرار قرمز یا صورتی

رنگ قرمز یا صورتی ادرار ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. به طور مثال اگر میوه یا غذاهایی با رنگدانه‌های صورتی پررنگ یا سرخابی مصرف کرده باشید (مانند چغندر، ریواس و تمشک)، ممکن است ادرار شما قرمز یا صورتی به نظر برسد.

با این وجود گاهی تغییر رنگ ادرار به قرمز یا صورتی دلایل دیگری دارد. برخی از اختلالات مرتبط با سلامتی (مانند پروستات بزرگ‌شده، سنگ کلیه و وجود تومور در مثانه و کلیه) می‌تواند باعث ظاهر شدن خون در ادرار شود که اغلب با نام هماچوری شناخته می‌شود.

اختلالات زیر نیز ممکن است سبب تغییر رنگ ادرار به قرمز شوند:

• بیماری کلیوی
• سرطان کلیه یا مثانه
• سنگ کلیه
• عفونت مجاری ادراری
• مشکلات پروستات
• مسمومیت با سرب یا جیوه

ادرار نارنجی

ادرار نارنجی می‌تواند نشانه‌ای از کم آبی بدن باشد.

اما اگر به همراه ادرار نارنجی رنگ، مدفوع روشنی هم دارید، ممکن است به دلیل مشکلات مجاری صفراوی یا کبد، صفرا وارد جریان خون شما شده باشد. گاهی زردی بزرگسالان نیز می‌تواند باعث ادرار نارنجی رنگ شود.

ادرار آبی یا سبز

گاهی اوقات در اثرخوردن غذاها و شیرینی‌هایی که رنگ خوراکی دارند، ممکن است ادرار شما آبی یا سبز شود. برخی اوقات نیز رنگ‌هایی که در آزمایش‌های پزشکی انجام شده روی کلیه‌ها یا مثانه شما استفاده می‌شوند، ممکن است سبب تغییر رنگ ادرار به آبی یا سبز گردند.

اما نباید از این موضوع غافل شد که عفونت باکتریایی سودوموناس آئروژینوزا نیز می‌تواند ادرار شما را به رنگ آبی، سبز یا نیلی درآورد.

ادرار قهوه‌ای تیره

در اغلب موارد، ادرار قهوه‌ای تیره نشان دهنده کم آبی بدن است. گاهی اوقات نیز به دلیل مصرف برخی داروها از جمله مترونیدازول ^[۲] و کلروکین ^[۳] ادرار قهوه‌ای تیره می‌شود.

پورفیری (Porphyria) یکی از اختلالاتی است که می‌تواند منجر به تغییر رنگ ادرار به قهوه‌ای تیره شود. پورفیرین (Porphyrin) یک ترکیب شیمیایی مورد نیاز در بدن است که به عملکرد بهتر هموگلوبین‌ها کمک می‌کند. تجمع بیش از اندازه‌ی این ماده در بدن باعث بروز پورفیری می‌شود.

ادرار قهوه‌ای تیره می‌تواند نشانه بیماری کبد نیز باشد و در اثر ورود صفرا به ادرار ایجاد شود.

ادرار ابری

ادرار کدر یا ابری می‌تواند نشانه‌ای از عفونت مجاری ادراری باشد. گاهی اوقات هم از وجود بیماری‌های مزمن کلیوی خبر می‌دهد.

در برخی موارد، کدر شدن ادرار یکی دیگر از علائم کم آبی بدن است.

ادرار کف‌آلود

پنوماتوری ^[۴] اصطلاحی است که هنگام وجود حباب‌های هوا (کف) در ادرار به کار برده ‌می‌شود. این عارضه می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به بیماری‌های جدی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت ^[۵] باشد.

جمع‌بندی

حتما متوجه شده‌اید که رنگ ادرار می‌تواند ارتباط تنگاتنگی با وضعیت سلامتی شما داشته باشد. پزشکان می‌توانند با بررسی وآزمایش نمونه‌ی ادرار اطلاعات زیادی را در رابطه با سلامت شما به دست آورند. پس توجه داشته باشید که در صورت مشاهده هر مورد غیر طبیعی در ادرار خود حتما به پزشک مراجعه کنید.خوشحال می‌شویم تحربیات خود را در این مورد با ما و دیگر خوانندگان این مطلب به اشتراک بگذارید.

واژه‌نامه: