الیگوری یا کم ادراری چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
آیا تا به حال دچار کم ادراری شده‌اید؟
آیا می‌دانستید گاهی اوقات میزان کم ادرار می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد و باید سریعا نسبت به درمان آن اقدام کنید؟
دراین مقاله قصد داریم به بررسی کم ادراری و علت بروز آن بپردازیم. پس اگر فکر می‌کنید شما هم دچار این مشکل هستید، در ادامه با ما همراه باشید.
الیگوری یا کم ادراری چیست؟
آنالیز و آزمایش ادرار، هزاران سال است که یک ابزار پزشکی مفید برای بررسی بسیاری از بیماری‌ها بوده است. پزشکان با در نظر داشتن میزان و حجم ادرار، مواردی که در ادرار یافت می‌شود (مانند خون یا پروتئین) و رنگ ادرار می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد وضعیت سلامت فرد کسب کنند.
یکی از فاکتورهای مهم برای تشخیص بیماری‌ها از طریق ادرار، کم یا زیاد بودن حجم ادرار است. کم ادراری با اصطلاح پزشکی الیگوری (Oliguria) شناخته می‌شود.
در مورد بزرگسالان، اگر میزان ادرار در ۲۴ ساعت کمتر از ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی لیتر (حدود دو فنجان) باشد، می‌توان گفت فرد دچار کم ادراری است.
در نوزادان و کودکان این عدد معمولا بستگی به وزن کودک دارد.
لازم به ذکر است که الیگوری می‌تواند به دلایل مختلفی در یک فرد ایجاد شود و یک بیماری شایع است.
نشانه‌های الیگوری چیست؟
اولین علامت اولیگوری، ادرار کمتر از حد طبیعی است. البته بسته به علت بروز، ممکن است فرد علائم دیگری را نیز تجربه کنند.
این علائم عبارتند از:
- دفع ادرار کمتر
- ادراری که رنگ تیره‌تری نسبت به حالت عادی دارد
- وجود خون در ادرار
چه کسانی بیشتر دچار الیگوری می‌شوند؟
کم ادراری ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد. اما گروه‌های زیر بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند:
- افرادی که انواع خاصی از بیماری‌های کلیوی دارند که می تواند منجر به آسیب حاد کلیه (AKI) شود.
- افرادی که دیالیز می شوند یا در بیمارستان بستری هستند
- افراد مسن‌تر
علل ابتلا به کم ادراری چیست؟
الیگوری (برون ده ادرار کم) می تواند پیش کلیوی (ناشی از اتفاقی قبل از رسیدن فرآیند ضایعات به کلیه شما باشد)، کلیوی (ناشی از چیزی در کلیه ها) یا پس از کلیوی (ناشی از اتفاقی است که بعداً در فرآیند دفع مواد زائد رخ می دهد. ، نه در کلیه های شما.)
همانطور که گفته شد، الیگوری ممکن است به دلایل مختلفی در یک فرد ایجاد شود. در ادامه به بررسی رایج‌ترین علت بروز کم ادراری خواهیم پرداخت.
کم آبی
شایع‌ترین علت الیگوری، کم آبی بدن است. کم آبی بدن ممکن است به دلیل تعریق زیاد و یا اسهال و استفراغ ایجاد شود.
انسداد
کاهش ادرار می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که سنگ کلیه یا مثانه، راه خروج ادرار را مسدود کنند.
این انسدادها می‌توانند در هر جایی از دستگاه ادراری رخ دهند.
داروها
برخی از داروها می‌توانند در ایجاد الیگوری موثر باشند. به عنوان مثال:
آنتی کولینرژیک‌ها برای درمان انواع بیماری‌های مانند بیماری پارکینسون و اختلالات گوارشی استفاده می‌شوند. اما ممکن است حرکات غیرارادی و سایر عملکردهای بدن اختلال ایجاد کنند.
داروهای غیر استروئیدی (NSAIDs) برای کاهش تورم یا تسکین درد استفاده می‌شود. به عنوان ایبوپروفن و آسپرین. اما ممکن است باعث کم ادراری شوند.
استفاده از برخی از آنتی بیوتیک‌ها مانند سیپروفلوکساسین و پنی سیلین می‌تواند در میزان ادرار تاثیر بگذارد.
سایر علل ابتلا به الیگوری
موارد زیر نیز می‌توانند سبب کاهش حجم ادرار شوند:
- از دست دادن خون به میزان قابل توجه
- بیماری‌های جدی
- ضربه جسمی
- شوکه شدن
آیا الیگوری مسری است؟
خیر. الیگوری مسری نیست.
الیگوری چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برای تشخیص کم ادراری، پزشک ابتدا معاینه فیزیکی را انجام داده و یک تاریخچه پزشکی کامل از بیمار می‌گیرد. آزمایشات زیر ممکن است برای بررسی بیشتر تجویز شوند:
- آزمایش‌های ادرار، از جمله آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری حجم ادرار و بررسی اجزای موجود در آن.
- آزمایشات خون
- تست‌های تصویربرداری، از جمله سونوگرافی کلیه یا مثانه
الیگوری چگونه درمان می شود؟
درمان الیگوری به علت بروز آن بستگی دارد.
اگر به دلیل مسدود شدن چیزی قادر به دفع ادرار نیستید، پزشک انسداد را برطرف می‌کند تا بتوانید به طور معمول ادرار کنید.
اگر عفونت دارید، آنتی بیوتیک یا ضد قارچ مناسب را دریافت خواهید کرد.
اگر دارویی مصرف کرده‌اید که به کلیه‌های شما آسیب رسانده استپزشک احتمالا آن دارو را متوقف کرده و یا جایگزین می‌نماید.
اگر کم ادراری به دلیل کم آبی بدن در اثر استفراغ یا اسهال است، پزشک با استفاده از مایعات داخل وریدی (IV، از طریق ورید) مجدد بدن را هیدراته خواهد نمود.
افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است به درمان جایگزینی کلیه مانند دیالیز نیاز داشته باشند.
چگونه می‌توانم از ابتلا به الیگوری جلوگیری کنم؟
خیلی اوقات کم ادراری به دلیل کمبود آب بدن رخ می دهد. پس اگر حس کردید میزان ادرارتان نسبت به حالت عادی کاهش یافته است، حتما سعی کنید مایعات مصرف کنید.
اگر بیماری کلیوی، مشکلات قلبی یا مشکلات تنفسی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
پیگیری دفعات و حجم ادرار می‌تواند ابزار مهمی برای نظارت بر سلامت شما باشد. اگر متوجه شدید که به اندازه معمول ادرار نمی‌کنید و به اسهال و استفراغ مبتلا شده‌اید، سعی کنید آب بیشتری بنوشید. اما اگر آب کافی می نوشید و بازهم حجم ادرار کمی دارید، ممکن است نوعی انسداد داشته باشید.
اولیگوری اگر درمان نشود، می تواند منجر به آنوری (قطع ادرار) شود. آنوری می‌تواند کشنده باشد.
