مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم
شاید شما هم به دنبال مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم باشید.
افتادگی رحم زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌ها و رباط‌های کف لگن کشیده و ضعیف می‌شوند. به این ترتیب دیگر قادر به حمایت کافی از رحم نیستند. در نتیجه، رحم به داخل واژن می‌لغزد یا از آن بیرون می‌زند.
افتادگی رحم اغلب پس از یائسگی اتفاق می افتد. این عارضه بیشتر افرادی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که یک یا چند زایمان طبیعی داشته‌اند.
افتادگی خفیف رحم معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما گاهی نیاز به عمل جراحی دارد. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم با علل بروز این عارضه، علائم و مراقبت‌های پس از عمل صحبت کنیم. پس در ادامه با ما همراه باشید.
علل بروز افتادگی رحم چیست؟
افتادگی رحم ناشی از ضعیف شدن عضلات لگن و بافت‌های حمایتی است. علل ضعیف شدن عضلات و بافت‌های لگن عبارتند از:
- زایمان واژینال (زایمان طبیعی)
- سن در اولین زایمان (زنان مسن در مقایسه با زنان جوان در معرض خطر بیشتری برای آسیب‌های کف لگن هستند)
- زایمان سخت یا ضربه حین زایمان
- زایمان یک نوزاد بزرگ
- اضافه وزن داشتن
- کاهش سطح استروژن بعد از یائسگی
- یبوست مزمن یا زور زدن همراه با اجابت مزاج
- سرفه مزمن یا برونشیت
- بلند کردن مکرر وسایل سنگین
علائم افتادگی رحم
پس از زایمان، ممکن است افتادگی خفیف رحم رخ دهد که به طور کلی علائم خاصی ایجا نمی‌کند. اما افتادگی شدید رحم می‌تواند باعث بروز نشانه‌های زیر شود:
- احساس برآمدگی بافت از واژن
- احساس سنگینی یا کشیدگی در لگن
- خالی نشدن کامل مثانه پس از ادرار کردن
- بی اختیاری ادرار
- مشکل در اجابت مزاج و نیاز به فشار دادن واژن با انگشتان برای کمک به اجابت مزاج
- احساس می‌کنید که روی یک توپ کوچک نشسته اید
- فشار یا ناراحتی در لگن یا کمر
- مشکلات جنسی، مانند احساس شل شدن بافت واژن
افتادگی رحم بیشتر در چه افرادی اتفاق می‌افتد؟
عواملی که می توانند خطر افتادگی رحم را افزایش دهند عبارتند از:
- داشتن یک یا چند زایمان طبیعی
- سن زیاد حین طایمان طبیعی
- به دنیا آوردن یک نوزاد بزرگ
- چاقی
- جراحی‌های لگن
- یبوست مزمن یا اغلب زور زدن در حین اجابت مزاج
- سابقه خانوادگی بافت همبند ضعیف
- سرفه های مزمن (به عنوان مثال سرفه ناشی از سیگار کشیدن)
افتادگی رحم چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
افتادگی رحم اغلب با افتادگی سایر اندام‌های لگنی اتفاق می‌افتد. از عوارض افتادگی رحم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پرولاپس قدامی (Anterior prolapse): افتادگی قدامی ناشی از بافت همبند ضعیف بین مثانه و سقف واژن است. می‌تواند باعث برآمدگی مثانه به داخل واژن شود. به این حالت سیستوسل یا افتادگی مثانه نیز می‌گویند.
افتادگی واژن خلفی (Posterior vaginal prolapse): بافت همبند ضعیف بین رکتوم و کف واژن می‌تواند باعث برآمدگی رکتوم به داخل واژن شود. این ممکن است باعث مشکل در حرکات روده شود. افتادگی واژن خلفی رکتوسل (rectocele) نیز نامیده می‌شود.
آیا می‌توان از افتادگی رحم جلوگیری کرد؟
برای کاهش خطر افتادگی رحم، توصیه می‌شود اقدامات زیر را در نظر داشته باشید.
- جلوگیری از یبوست: مایعات فراوان بنوشید و غذاهای پر فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، لوبیا و غلات کامل مصرف کنید.
- از انجام کارهای سنگین خودداری کنید. اگر مجبورید چیز سنگینی بلند کنید، آن را به درستی انجام دهید. در بلند کردن صحیح به جای کمر یا پشت، از پاها استفاده می‌شود.
- سرفه را کنترل کنید. سرفه مزمن یا برونشیترا درمان کنید. سیگار نکشید.
- از افزایش وزن خودداری کنید. با پزشک خود در مورد وزن ایده آل خود صحبت کنید و در صورت نیاز در مورد چگونگی کاهش وزن مشاوره دریافت کنید.
تشخیص این بیماری
تشخیص افتادگی رحم اغلب در طول معاینه لگن رخ می‌دهد. در طول معاینه لگن، ممکن است پزشک از شما بخواهد اقدامات زیر را انجام دهید:
طوری پایین بیایید که انگار می‌خواهید اجابت مزاج کنید. این می‌تواند به پزشک کمک کند تا شدت افتادگی رحم را بررسی کند.
ماهیچه‌های لگن خود را به گونه‌ای سفت کنید که انگار جریان ادرار را متوقف می‌کنید. این تست قدرت عضلات لگن را بررسی می‌کند.
همچنین ممکن است یک پرسشنامه را پر کنید. این به پزشک کمک می‌کند تا ارزیابی کند که افتادگی رحم چگونه بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد. این اطلاعات به تصمیم گیری در مورد درمان کمک می‌کند.
اگر بی‌اختیاری شدید ادرار دارید، ممکن است آزمایشاتی برای اندازه‌گیری عملکرد مثانه تجویز شود. به این آزمایش یورودینامیک می‌گویند.
افتادگی رحم چگونه درمان می‌شود؟
اگر افتادگی رحم دارید و آزارتان نمی‌دهد، ممکن است نیازی به درمان نباشد. اما اگر علائم پرولاپس شما را آزار می‌دهد، اقدامات زیر را در نظر بگیرید:
- اقدامات مراقبت از خود: اقدامات خودمراقبتی ممکن است علائم را تسکین دهد یا به جلوگیری از بدتر شدن پرولاپس کمک کند. اقدامات خودمراقبتی شامل انجام تمریناتی برای تقویت عضلات لگن است. به این تمرینات کگل (Kegel) می‌گویند. کاهش وزن و درمان یبوست نیز کمک کننده هستند.
- رحم‌بند یا پساری (pessary): پساری واژینال یک وسیله سیلیکونی است که در واژن قرار می‌گیرد. به استحکام بافت‌های برآمده کمک می‌کند. توجه داشته باشید که پساری باید به طور مرتب برای تمیز کردن برداشته شود.
عمل جراحی افتادگی رحم
ممکن است برای ترمیم افتادگی رحم به جراحی نیاز باشد.
اگر فقط پرولاپس رحم دارید، جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بیرون آوردن رحم (هیسترکتومی)
- روشی که رحم را در جای خود نگه می‌دارد. به این روش، روش، حفظ رحم می‌گویند. این جراحی برای افرادی است که ممکن است بخواهند بارداری دیگری داشته باشند.
اما اگر پرولاپس سایر اندام‌های لگنی همراه با افتادگی رحم همراه باشد، جراحی ممکن است اندام‌های بیشتری را درگیر کند. همراه با هیسترکتومی برای خارج کردن رحم، جراح ممکن است:
- برای رفع ساختارهای ضعیف کف لگن از بخیه استفاده کند. این را می‌توان به گونه‌ای انجام داد که عمق و عرض واژن برای عملکرد جنسی دست نخورده نگه داشته شود.
- دهانه واژن را ببندد. این روش کولپوکلیزیس نامیده می‌شود. ممکن است امکان بهبودی آسان‌تر از جراحی را فراهم کند. این جراحی تنها برای کسانی است که دیگر نمی‌خواهند از کانال واژن برای فعالیت جنسی استفاده کنند.
- یک تکه مش برای حمایت از بافت‌های واژن قرار دهد. در این روش، بافت‌های واژن با استفاده از مواد مشبک مصنوعی از استخوان دمبالچه آویزان می‌شوند.
عوارض عمل جراحی افتادگی رحم چیست؟
همه جراحی‌ها ممکن است عوارض و خطراتی را به همراه داشته باشند. اما با مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم می‌توان از برخی عوارض جراحی جلوگیری کرد.
خطرات جراحی افتادگی رحم عبارتند از:
- خونریزی شدید
- لخته شدن خون در پاها یا ریه‌ها
- عفونت
- واکنش بد به بیهوشی
- آسیب به سایر اندام ها از جمله مثانه، حالب یا روده
- بروز مجدد پرولاپس
- بی اختیاری ادرار
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم
همانطور که گفته شد، هر عمل جراحی ممکن است عوارضی را در پی داشته باشد. مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم بری بهبود سریع تر اهمیت زیادی دارند.
- سعی کنید بدن را هیدراته نگه دارید. روزانه بین ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید. این کار باعث بهبود عملکرد مثانه و روده می‌شود.
- از زور زدن بپرهیزید.
- برای ۲ هفته اول پس از جراحی هیچ کار سنگینی انجام ندهید.
- پس از ۴ هفته و حداکثر ۶ هفته پس از عمل می‌توانید شروع به راه رفتن و ورزش‌های ملایم کنید.
- به خرید بروید و وسایل کوچک را در چرخ دستی قرار دهید. اما کسی را همراه خود داشته باشید که چرخ دستی را هل دهد.
- سبزیجات را خرد کنید و غذا را روی اجاق گاز هم بزنید. اما از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- تا زمان ویزیت پس از عمل، از رابطه جنسی و یا استفاده از تامپون خودداری کنید.
- مسکن بخورید. این امر فعالیت‌های روزمره زندگی را آسان تر می‌کند. به شما امکان راه رفتن می‌دهد. در نتیجه از لخته شدن خون و سایر عوارض جلوگیری می‌کند.
- برای جلوگیری از ایجاد لخته خون، آسپرین، پلاویکس، وارفارین، ماروین، کومادین یا هر داروی رقیق کننده خون دیگر را یک هفته پس از عمل، طبق دستور پزشک، دوباره شروع کنید.
- ممکن است بریدگی کوچکی در دو طرف ناحیه کشاله ران نزدیک واژن داشته باشید. این ناحیه را می توان به آرامی زیر دوش شستشو داد. هرگونه قرمزی، ترشح تهاجمی یا درد زخم را به پزشک گزارش دهید.
- برخی از افراد برای یادگیری مجدد نحوه استفاده از عضلات کف لگن ممکن است به فیزیوتراپی نیاز داشته باشند.
آب درمانی با سیتزبث برای تسکین درد
یکی از مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم، می‌تواند آب درمانی با استفاده از سیتزبث باشد. سیتزبث یا لگن هموروئید وسیله‌ای است که روی توالت فرنگی قرار می‌گیرد. می‌توانید به راحتی درون آن آب ریخته و حدود ۱۵ دقیقه در آن بنشینید. این کار نه تنها باعث بهبود درد های لگن شده، بلکه می‌تواند از عفونت‌های واژینال نیز جلوگیری کند. البته پیش از این کار، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
سخن پایانی
افتادگی رحم زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها و بافت لگن ضعیف شود. به این ترتیب رحم به داخل واژن سقوط کند. علائم شایع شامل نشت ادرار، پری لگن، برآمدگی واژن، کمردرد و یبوست است. درمان افتادگی رحم شامل تغییر سبک زندگی، استفاده از پساری یا جراحی برای برداشتن رحم است. ممکن است با کاهش وزن، رژیم غذایی با فیبر بالا، سیگار نکشیدن و انجام تمرینات کگل بتوانید از این وضعیت پیشگیری کنید. در این مقاله سعی کردیم علل بروز این عارضه را شرح دهیم. ضمن آن نیز مروری بر مراقبت‌های بعد از عمل جراحی افتادگی رحم داشتیم. امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
