فیبروم رحم، به توده‌های غیر سرطانی در رحم گفته می‌شود. حدود ۴۰ تا ۸۰ درصد از زنان به این فیبرو‌م مبتلا هستند. این بیماری می‌تواند سبب درد لگن،خونریزی بین دوره‌های قاعدگی،کمردرد و خستگی شود.

فیبروم‌های رحمی بسته به اندازه و محل، می‌توانند اندام‌های دیگر مانند راست روده، معده، مثانه و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار دهند. این می تواند علائمی مانند یبوست و تکرر ادرار را ایجاد کند.

در این مطلب قصد داریم به این موضوع بپردازیم که فیبروم رحم چیست؟ چگونه می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم رحم یک نوع شایع از تومور غیرسرطانی است که می‌تواند داخل و روی رحم رشد کند. این ضایعات از ماهیچه و بافت ساخته شده‌اند. همه‌ی فیبروم‌ها علائم ایجاد نمی‌کنند. اما برخی مواقع می‌توانند باعث خونریزی شدید قاعدگی، کمردرد، تکرر ادرار و درد در حین رابطه جنسی شوند. فیبروم‌های کوچک اغلب نیازی به درمان ندارند. اما فیبروم‌های بزرگتر را می‌توان با دارو یا جراحی درمان کرد.

فیبروم‌ها در کجا رشد می‌کنند؟

فیبروم‌ها می‌توانند به صورت یک گره منفرد (یک رشد) یا در یک خوشه رشد کنند. قطر خوشه‌های فیبروم می‌تواند از ۱ میلی‌متر تا بیش از ۲۰ سانتی‌متر یا حتی بزرگ‌تر متغیر باشد. (به بزرگی یک هندوانه). این توده‌ها می‌توانند در دیواره رحم، داخل حفره اصلی رحم یا در سطح بیرونی رحم ایجاد شوند.

علت فیبروم رحم چیست؟

تاثیر هورمون استروژن و پروژسترون بر فیبروم

علت دقیق بروز ضایعات رحمی هنوز مشخص نشده است. اما پزشکان بر این باورند که هورمون‌های استروژن و پروژسترون در این امر نقش دارند. بیشتر فیبروم‌ها در افراد در سنین باروری اتفاق می‌افتد. مطالعات نشان می‌دهد که فیبروم‌ها زمانی که سطح هورمون‌ها بالاتر است (مانند دوران بارداری) رشد می‌کنند و زمانی که سطح هورمون‌ها پایین است (مانند دوران گذار به یائسگی) کوچک می‌شوند.

انواع فیبروم رحم

فیبروم‌‌های رحمی بسته به محل قرارگیری و نحوه چسبندگی انواع مختلفی دارند. معمولا دسته بندی فیبروم رحم به شرح زیر است:

فیبروم‌های داخل دیواره (Intramural fibroids): این فیبروم‌ها در دیواره عضلانی رحم قرار دارند که رایج ترین نوع هستند.
فیبروم‌های زیر مخاطی (Submucosal fibroids): این فیبروم‌ها در زیر پوشش داخلی رحم رشد می‌کنند.
فیبروم ساب سروزال (Subserosal fibroids): این نوع فیبروم زیر پوشش سطح خارجی رحم رشد می‌کند. می‌توانند بسیار بزرگ شوند و به لگن هم سرایت کنند.
فیبروم‌های ساقه‌دار (Pedunculated fibroids): فیبروم‌های ساقه‌دار کمتر شایع هستند و از طریق یک ساقه به رحم می‌چسبند.

علائم رایج فیبروم رحم

فیبروم‌ رحمی کوچک ممکن است علائمی ایجاد نکند. اما اگر فیبروم‌های رحمی بزرگ داشته باشید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

خونریزی بیش از حد یا دردناک در طول قاعدگی.
خونریزی بین قاعدگی
درد لگن، ناراحتی و فشار
درد هنگام رابطه جنسی
نفخ
یبوست
تکرر ادرار
خستگی
ترشحات طولانی مدت (مزمن) واژن
ناتوانی در ادرار کردن یا تخلیه کامل مثانه

درد فیبروم رحمی چگونه است؟

در صورت داشتن فیبروم رحم ممکن است احساسات مختلفی را تجربه کنید. اگر فیبروم‌های کوچکی دارید، ممکن است اصلاً هیچ دردی نداشته باشید و حتی متوجه وجود آن‌ها نشوید. اما فیبروم‌های بزرگتر، می‌توانند ناراحتی و درد ایجاد کنند. باعث احساس کمردرد، دردهای خنجری در شکم و حتی درد حین رابطه جنسی شوند.

چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به فیبروم‌های رحمی هستند؟

چندین عامل خطر وجود دارد که می‌تواند در خطر بروز فیبروم نقش داشته باشد. در ادامه به بررسی این عوامل خطر خواهیم پرداخت.

چاقی و شاخص توده بدنی بالاتر (BMI).
سابقه خانوادگی فیبروم
بچه دار نشدن
شروع زودرس قاعدگی (پریود شدن در سنین پایین).
دیر رسیدن به سن یائسگی

عوارض فیبروم رحم چیست؟

اکثر فیبروم‌های رحمی عوارض جدی ایجاد نمی‌کنند. اما گاهی اوقات هم ممکن است سبب ایجاد اختلالات زیر شوند:

درد غیر قابل کنترل
تورم شکم یا ناحیه لگن
خون ریزی بیش از حد
کم خونی
ناباروری

ارتباط فیبروم با کم خونی

کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما گلبول‌های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن به اندام‌ها را نداشته باشد. بنابراین ممکن است برای افرادی که پریودهای مکرر یا بسیار سنگین دارند اتفاق بیفتد. فیبروم‌ها می‌توانند باعث شوند که پریود بسیار سنگین شود یا حتی بین دوره‌های قاعدگی، خونریزی داشته باشید. از همین رو می‌تواند با کم خونی مرتبط باشد.

تاثیر فیبروم بر بارداری

بارداری باعث افزایش تولید استروژن و پروژسترون در بدن می‌شود. همانطور که قبلا نیز گفته شد، افزایش هورمون در بدن می‌تواند یکی از دلایل ایجاد فیبروم رحم باشد. به همین دلیل فیبروم‌ها ممکن است در دوران بارداری به سرعت رشد کنند.

تاثیر فیبرم رحم بر مشکلات گوارشی

اگر فیبروم رحم بسیار بزرگ باشد و از لگن به سمت بالای شکم امتداد یابد، می‌تواند باعث نفخ یا فشار روی شکم شود.

در این شرایط ممکن است احساس سیری زودرس داشته باشید.

این می تواند منجر به کاهش وزن ناخواسته شود. از طرف دیگر، اگر فیبروم خیلی بزرگ شود، ممکن است به نظر برسد که باردار هستید.

همچنین محل برخی از فیبروم‌های رحمی می‌تواند باعث مشکلات روده مانند یبوست شود. با گذشت زمان، یبوست ‌واند باعث هموروئید شود.

اگرچه بسیار نادر است، اما فیبروم رحم می‌تواند بر کلیه‌ها نیز تأثیر بگذارد. در شرایطی که فیبروم رحم بسیار بزرگ است، می‌تواند به حالب فشار بیاورد و باعث شود ادرار در کلیه‌ جمع شود.

فیبروم رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

با داشتن علائم فیبروم رحم، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید. اگرچه این علائم می‌توانند نشان دهنده‌ی کیست‌های رحمی نیز باشند. اما به پزشک شما هشدار دهد که فیبروم را به عنوان بخشی از تشخیص در نظر بگیرد.

در بسیاری از موارد، پزشک، فیبروم‌های رحمی را در طول معاینه لگن تشخیص می‌دهد. اما ممکن است چندین آزمایش برای تایید فیبروم و تعیین اندازه و محل آن‌ها نیز انجام شود. این تست‌ها معمولا یکی از موارد زیر هستند.

سونوگرافی: این آزمایش تصویری از اندام های داخلی شما با امواج صوتی ایجاد می‌کند.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): این آزمایش با استفاده از آهنربا و امواج رادیویی تصاویر دقیقی از اندام‌های داخلی شما ایجاد می‌کند.

توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: سی.تی اسکن از تصاویر اشعه ایکس برای ایجاد تصویری دقیق از اندام‌های داخلی شما از چندین زاویه استفاده می‌کند.

هیستروسکوپی: در طول هیستروسکوپی، پزشک از دستگاهی به نام اسکوپ (یک لوله نازک و انعطاف پذیر با یک دوربین در انتهای آن) برای مشاهده فیبروم‌های داخل رحم استفاده می‌کند. اسکوپ از واژن و دهانه رحم شما عبور می‌کند.

هیستروسالپنگوگرافی (HSG): این یک اشعه ایکس دقیق است که در آن پزشک مواد حاجب را تزریق می‌کند و سپس از رحم شما عکس می‌گیرد.

سونوهیستروگرافی (Sonohysterography): در این آزمایش تصویربرداری، پزشک یک کاتتر کوچک را در واژن قرار می‌دهد و سپس یک مایع را به رحم شما تزریق می‌کند. این مایع اضافی کمک می‌کند تا تصویر واضح‌تری از رحم نسبت به سونوگرافی استاندارد، ایجاد شود.

لاپاراسکوپی: در طول این آزمایش، پزشک یک برش کوچک در قسمت پایین شکم شما ایجاد می‌کند. یک لوله نازک و منعطف با یک دوربین در انتهای آن وارد بدن می‌شود تا اندام‌های داخلی تصویربرداری کند.

آیا می‌توان از فیبروم پیشگیری کرد؟

به طور کلی، شما نمی‌توانید از بروز فیبروم جلوگیری کنید. اما با حفظ وزن سالم و انجام معاینات منظم لگن، می‌توانید احتمال بروز آن را کاهش دهید. همچنین در راحل اولیه از وجود آن مطلع شده و نسبت به درمان اقدام کنید.

آیا فیبروم رحم قابل درمان است؟

درمان فیبروم رحم به عوامل مختلفی از جمله سن بیمارف وضعیت سلامت کلی و اندازه و محل فیبروم بستگی دارد.

۱- تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی

یکی از علل بروز فیبروم رحم، اضافه وزن است. به همین دلیل با رعایت یک سبک زندگی سالم می‌توانید به درمان درد ناشی از این ضایعات کمک کنید و کمتر مستعد ابتلا به این بیماری قرار گیرید.

از مصرف گوشت و غذاهای پرکالری خودداری کنید. در عوض، موارد زیر را انتخاب کنید:

غذاها و نوشیدنی هایی که سرشار از فلاونوئید هستند. فلاونوئیدها ترکیبات گیاهی هستند و در میوه و سبزیجات یافت می‌شوند. این مواد خواص آنتی اکسیدانی زیادی دارند.
سبزیجات سبز
چای سبز
ماهی‌های سردآبی مانند ماهی تن و سالمون

۲- داروهای درمان فیبروم رحم

پزشک ممکن است داروهایی برای تنظیم سطح هورمون و کوچک کردن فیبروم تجویز کند.

برخی داروها نیز میت‌وانند به کنترل خونریزی و درد کمک کنند اما در کوچک کردن فیبروم رحم و یا از بین بردن آن نقشی ندارند. مانند مسکن‌های ضد التهابی

۳- روش‌های غیر تهاجمی یا کم تهاجمی

جراحی اولتراسوند یک روش جراحی جدید و کاملاً غیرتهاجمی برای درمان فیبروم رحم است. شما در داخل یک دستگاه MRI مخصوص دراز می‌کشید که به پزشک اجازه می‌دهد تا داخل رحم شما را تجسم کند. امواج صوتی پرانرژی و فرکانس بالا به سمت فیبروم‌ها هدایت می‌شوند تا آن‌ها را از بین ببرند.

گاهی اوقات نیز پزشک ابزار خاصی را وارد رحم می‌کند تا با استفاده از گرما، جریان الکتریکی، آب گرم یا سرمای شدید، فیبرم را از بین ببرد.

یکی دیگر از گزینه‌های غیر تهاجمی، آمبولیزاسیون فیبروم رحمی است. در این روش، ذرات ریز به داخل رحم تزریق می‌شوند تا جریان خون فیبروم‌ها قطع شود.

۴- عمل جراحی

گاهی اوقات برای برداشتن ضایعات بسیار بزرگ یا چندین تومور لازم است جراحی انجام شود.

سوالات رایج در رابطه با فیبروم رحم

در ادامه به بررسی سوالات رایجی خواهیم پرداخت که در رابطه با فیبروم رحم مطرح می‌شود.

اندازه فیبروم‌های رحمی قبل از جراحی باید چقدر باشد؟

هیچ اندازه قطعی فیبروم وجود ندارد که به این معنی باشد که فرد نیاز به عمل جراحی دارد. بلکه پزشک بر اساس علائم شما تعیین می‌کند که آیا جراحی لازم است یا خیر.

اگر فیبروم‌ها درمان نشوند چه اتفاقی می افتد؟

اگر علائمی ندارید، درمان فیبروم ممکن است ضروری نباشد. اما اگر فیبروم‌های بزرگ دارید یا علائم شما باعث درد و ناراحتی می‌شود، نیاز به درمان خواهید داشت.

آیا در صورت داشتن فیبروم رحم می‌توانم باردار شوم؟

بله، در صورت داشتن فیبروم رحم می‌توانید باردار شوید. اما فیبروم‌های بزرگ می‌توانند مشکلات زیر را در دوران بارداری ایجاد کنند:

افزایش خطر برای زایمان سزارین
جدا شدن جفت.
زایمان زودرس

پس بهتر است حتما زیر نظر پزشک باشید.

آیا فیبروم رحم خود به خود از بین می رود؟

در برخی افراد ممکن است فیبروم‌ها پس از یائسگی کوچک شوند. این به دلیل کاهش هورمون‌ها اتفاق می‌افتد. هنگامی که فیبروم‌ها کوچک می‌شوند، علائم شما ممکن است از بین بروند.

آیا فیبروم رحم با خستگی ارتباطی دارد؟

احساس خستگی از علائم رایج فیبروم رحم نیست. اما یک علامت رایج کم خونی است. از آنجایی که فیبروم رحم می‌تواند باعث کم خونی شود. پس با خستگی نیز بی ارتباط نیست.