برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری لوپوس (لوپوس اریتماتوی سیستمیک) انجام میشود.
نمونه خونی که از ورید بازو گرفته شده است.
خیر.
آنتی بادی ضد دو رشته (anti-dsDNA) DNA یک آنتی بادی از گروه اتوآنتی بادیهائی به نام آنتی بادیهای ضد هسته (ANA) است. به طور معمول، آنتی بادیها در برابر عفونت محافظت میکنند، اما اتوآنتی بادیها هنگامی تولید میشوند که سیستم ایمنی بدن نتواند به اندازه کافی بین سلولها یا آنتی ژنهای "خودی" و "غیر خودی" تفاوت بگذارد. بنابراین آنها به اشتباه به سلولهای سالم بدن حمله کرده و باعث آسیب به بافت و اندام میشوند. Anti-dsDNA به طور خاص مواد ژنتیکی (DNA) موجود در هسته سلول را هدف قرار میدهد، از این رو "anti-dsDNA" نامیده میشود. آزمایش anti-dsDNA وجود این آنتی بادیها را در خون مشخص میکند.
در حالی که anti-dsDNA ممکن است در برخی اختلالات یا بیماریها در مقادیر کم وجود داشته باشد، اما در درجه اول با بیماری لوپوس ارتباط دارد. لوپوس نوعی اختلال خودایمنی التهابی مزمن است که میتواند بر روی بافتها و یا اندامهای مختلف بدن مانند کلیهها، مفاصل، رگهای خونی، پوست، قلب، ریهها و مغز تأثیر بگذارد. تست ضد dsDNA، همراه با سایر آزمایشهای آنتی بادی، ممکن است برای کمک به تشخیص لوپوس و تمایز آن از سایر اختلالات خود ایمنی استفاده شود.
یک عارضه جدی لوپوس، نفریت لوپوس است، اختلالی که با التهاب کلیه مشخص میشود و میتواند منجر به حضور پروتئین در ادرار، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود. وقتی آنتی بادیها به آنتی ژنهایی که در کلیهها رسوب کردهاند متصل میشوند این حالت اتفاق میافتد. در ارزیابی فرد مبتلا به نفریت لوپوس، سطح بالایی (تیتر) از anti-dsDNA عموماً با التهاب مداوم و آسیب کلیهها همراه است.
آزمایش آنتی بادی ضد دو رشته (anti-dsDNA) DNA برای کمک به تشخیص لوپوس (لوپوس اریتماتوز سیستمیک،) در شخصی که آزمایش مثبت آنتی بادی ضد هسته (ANA) دارد و دارای علائم و نشانههای بالینی که نشان میدهد لوپوس دارد انجام میشود.
به طور معمول، آزمایش ANA اولین آزمایشی است که برای ارزیابی فرد از نظر یک بیماری خود ایمنی انجام میشود. آزمایش ANA مثبت در حدود ۹۵ درصد موارد لوپوس دیده میشود، اما ممکن است در بسیاری از موارد دیگر نیز مشاهده شود. در صورتیکه آزمایش anti-dsDNA برای لوپوس کاملاً اختصاصی است. با این حال، فقط ۶۵ تا ۸۵ درصد از افراد مبتلا به لوپوس ممکن است مثبت باشند. یعنی یک anti-dsDNA منفی لوپوس را رد نمیکند. اگر فردی ANA مثبت داشته باشد، ممکن است از آزمایش anti-dsDNA برای تشخیص لوپوس از سایر اختلالات خود ایمنی که علائم و نشانههای مشابه دارند، استفاده شود.
یک آزمایش ضد dsDNA ممکن است با آزمایش anti-Sm (آنتی بادی اسمیت)، یکی دیگراز اتوآنتی بادیهای ضد هسته مرتبط با لوپوس، برای کمک به تشخیص همراه باشد. آزمایش anti-Sm ممکن است به عنوان بخشی از پانل آنتی ژن هستهای قابل استخراج تجویز شود. بسته به علائم بالینی و شک پزشک معالج، ممکن است سایر آنتی بادیها نیز برای کمک به تشخیص و رد سایر اختلالات خود ایمنی مورد ارزیابی قرار گیرند. به عنوان مثال میتوان به آزمایش آنتی بادی هیستون (لوپوس ناشی از دارو) و آنتی بادیهای ضد فسفولیپید اشاره کرد.
از آزمایش anti-dsDNA ممکن است برای ارزیابی فعالیت بیماری در شخصی که لوپوس برای او تشخیص داده شده است استفاده شود. کسانی که به لوپوس مبتلا هستند غالباً دچار عود بیماری میشوند که در آنها علائم بدتر شده و سپس فروکش میکنند. افزایش سطح anti-dsDNA ممکن است قبل و در طی این عود دیده شود. به طور اختصاصی، این آزمایش ممکن است برای کنترل نفریت لوپوس، یک عارضه جدی لوپوس که میتواند باعث آسیب کلیه و التهاب شود، مورد استفاده قرار گیرد. این عارضه میتواند منجر به حضور پروتئین در ادرار، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود و هنگامی اتفاق میافتد که آنتی بادیها به آنتی ژنهایی که در کلیهها رسوب کردهاند متصل میشوند.
هنگامی که فرد علائم و نشانههایی را نشان میدهد که میتواند ناشی از لوپوس باشد و آزمایش ANA مثبت داشته باشد، آزمایش آنتی بادی ضد dsDNA انجام میشود، به ویژه هنگامی که نتیجه آزمایش ANA دارای الگوی فلورسنتِ "همگن" (homogeneous) یا "لکهای" (speckled) باشد. (برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله ANA مراجعه کنید.)
نمونههایی از برخی علائم و نشانههای لوپوس عبارتند از:
برای نظارت بر پیشرفت بیماری یا عود در فردی که مبتلا به لوپوس است، ممکن است آزمایش dsDNA-Anti بصورت دورهای انجام شود. ممکن است در صورتی که علائم و نشانههای بالینی همچنان وجود داشته باشد و شک قوی به بیماری لوپوس مطرح باشد و آزمایش اولیه منفی باشد، می توان تست را تکرار کرد.
آزمایشات ضد dsDNA ممکن است با استفاده از روشهای مختلف انجام شود. بسیاری از آزمایشگاهها از تست الایزا anti-dsDNA (enzyme-linked immunoabsorbent assay ) استفاده میکنند، اما ممکن است از روشهای دیگر نیز استفاده شود.
Anti-dsDNA گاهی اوقات با بیماریهایی مانند هپاتیت مزمن، سیروز صفراوی اولیه و مونونوکلئوز عفونی مثبت میشود. همچنین ممکن است در کسانی که داروهایی مانند پروکائین آمید و هیدرالازین مصرف میکنند دیده شود. تحت این شرایط معمولاً آزمایش یا پایش انجام نمیشود.
علاوه بر آزمایش anti-dsDNA، آزمایش آنتی بادی ضد تک رشته DNA (anti-ssDNA) نیز وجود دارد. این اتوآنتی بادی کمتر مورد آزمایش قرار میگیرد و با لوپوس خیلی زیاد ارتباط ندارد اما ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی دیده شود.
ANA از گروهی از آنتی بادیهای ضد هسته تشکیل شده است. اگر تست ANA منفی باشد، نشان دهنده منفی بودن آزمایشهایی کل گروه است. از آنجا که anti-dsDNA عضوی از این گروه است، در صورت منفی بودن آزمایش ANA نیازی به درخواست جداگانه ی آن نیست.
پزشک نه تنها باید به نتایج آزمایش بلکه به علائم بالینی و سابقه فرد برای تشخیص اعتماد کند. علائم ممکن است غیر اختصاصی باشند و اغلب پسرفت و پیشرفت دارند. نتایج آزمایش ممکن است در ابتدا به دلیل طبیعت سیکلیک اختلالات خود ایمنی برای برخی از این اتوآنتی بادیها مثبت نباشند. در برخی موارد، ممکن است ماهها یا سالها طول بکشد تا الگویی که ممکن است به لوپوس یا سایر بیماریهای خود ایمنی اشاره کند را نشان دهد.
هیچ درمانی برای لوپوس وجود ندارد، اما علائم و عوارض آن قابل کنترل است. بیشتر افراد مبتلا به این بیماری دچار عود میشوند، اما در بیشتر آنها دورههایی با علائم کم یا خفیف نیز دیده میشود.
نه، هنگامی که آنتی بادی توسط بدن تولید شد، همچنان وجود خواهد داشت. با این حال، غلظت آن در خون با گذشت زمان متفاوت خواهد بود و میتواند در سطح بسیار کمی وجود داشته باشد.
آنتی بادیها به تغییرات سبک زندگی پاسخ نمیدهند زیرا منعکس کننده وجود و شدت یک روند خود ایمنی هستند.
خیر. این آزمون به تجهیزات تخصصی نیاز دارد. نمونه شما باید به آزمایشگاهی که این آزمایشات را انجام میدهد ارسال شود.