هنگامی که سطح سدیم خون کم باشد یا تشنگی مداوم، حالت تکرر ادرار و یا کمبود آب بدن وجود داشته باشد، این آزمایش درخواست می‌شود.
نمونه خون وریدی که از ورید بازویی گرفته می‌شود.
نیاز به آمادگی خاصی ندارد با این حال پیش از انجام تست ADH درباره آمادگی‌های مورد نیاز با پزشک معالج خود مشورت کنید. ممکن است برای انجام آزمایش تحریک ADH لازم باشد از نوشیدن آب بپرهیزید یا برای انجام آزمایش سرکوب ADH نیاز باشد مقدار زیادی آب بنوشید.
هورمون ضد ادراری یا هورمون آنتی دیورتیک (ADH) (به آن آرژنین وازوپرسین (AVP) نیز گفته می‌شود) هورمونی است که با کنترل میزان آبی که کلیه‌ها هنگام تصفیه‌ی مواد زائد از خون مجددا بازجذب می‌کنند، به تنظیم تعادل آب در بدن کمک می‌کند. این آزمایش میزان این هورمون را در خون اندازه گیری می‌کند.
ADH توسط هیپوتالاموس در مغز تولید می‌شود و در غده هیپوفیز خلفی که در زیر مغز واقع شده، ذخیره می‌گردد. ADH به طور معمول توسط هیپوفیز در پاسخ به حسگرهایی (سنسورهایی) که افزایش اسمولالیته خون یا کاهش حجم خون را تشخیص می‌دهند، آزاد می‌شود. کلیه‌ها با بازجذب آب و تولید ادرار غلیظ‌تر، به ADH پاسخ می‌دهند.
آب ِ باقی‌مانده یا جذب شده خون را رقیق کرده، اسمولالیته آن را کاهش می‌دهد و حجم و فشار خون را افزایش می‌دهد. اگر این کار برای بازگرداندن تعادل آب کافی نباشد، حس تشنگی نیز تحریک می‌شود تا فردِ مبتلا آب بیش‌تری بنوشد.
انواع مختلفی از اختلالات، شرایط و داروها وجود دارند که می‌توانند بر میزان هورمونِ آزاد شده و یا پاسخ کلیه‌ها به آن، تأثیر بگذارند. کم یا زیاد بودن ADH می‌تواند علائم و عوارضی ایجاد کند که در موارد نادر ممکن است تهدید‌کننده زندگی فرد باشد.
اگر میزان ADH بسیار کم باشد یا کلیه‌ها به آن پاسخ ندهند، آب زیادی از طریق کلیه از دست می‌رود؛ در نتیجه ادرار تولید شده رقیق‌تر شده و خون غلیظ (افزایش اسمولالیته) می‌شود. این حالت می‌تواند باعث تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار و کم آبی بدن شود. در صورت عدم نوشیدن آب کافی برای جایگزینی آنچه از دست رفته است، سدیم موجود در خون افزایش می‌یابد.
اگر ADH بیش از حد وجود داشته باشد، آب ذخیره می‌شود، حجم خون افزایش می‌یابد و ممکن است فرد دچار حالت تهوع، استفراغ، سردرد، سردرگمی، بی‌حالی شود. (علائم مسمومیت آب یا کاهش سدیم خون)
حالت فوق براساس سابقه پزشکی و آزمایشاتی مانند اسمولالیته خون و ادرار و اندازه‌گیری الکترولیت‌ها به همراه آزمایش هورمون ضد ادراری تشخیص داده می‌شود.
دیابت بی‌مزه به دلیل کمبود ADH یا عدم توانایی کلیه در پاسخ دادن به این هورمون ایجاد می‌شود.
بنابراین دو نوع دیابت بی‌مزه وجود دارد:
دیابت بی‌مزه مرکزی (هیپوفیزی) با عدم تولید ADH توسط هیپوتالاموس یا آزاد شدن از هیپوفیز همراه است و ممکن است به دلایل مختلفی از جمله نقص ژنتیکی ارثی، ضربه به سر، تومور مغزی یا به دلیل عفونتی که موجب انسفالیت یا مننژیت شده باشد، ایجاد شود.
دیابت بی‌مزه نفروژنیک (کلیوی) از کلیه نشات می‌گیرد و با عدم پاسخِ کلیه به ADH مرتبط است و باعث عدم توانایی در تغلیظ ادرار می‌شود. این وضعیت ممکن است ارثی باشد یا به دلیل انواع مختلفی از بیماری‌های کلیوی ایجاد شود. هر دو نوع دیابت بی مزه منجر به دفع حجم زیادی ادرار رقیق می‌شود.
ADH بیش از حد در "سندرم هورمون ضد ادراری نامتناسب" (SIADH) یا به طور خلاصه‌تر سندرم ترشح نامتناسب دیده می‌شود و این هورمون در مقادیر نامنظم ترشح می‌شود و در نتیجه باعث احتباس آب، کاهش سدیم خون و کاهش اسمولالیته خون می‌گردد.
افزایش تولید (ترشح) ADH به دلیل پاسخ طبیعی به بالا بودن اسمولالیته خون و یا پایین بودن حجم خون نیست.
SIADH ممکن است بر اثر طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط مرتبط با سلامتی رخ دهد که تولید و رها‌سازی بیش از حد ADH را تحریک می‌کنند و یا این که از سرکوب آن جلوگیری می‌کند.
SIADH همچنین ممکن است در سرطان‌هایی که مستقل از هیپوتالاموس و غده هیپوفیز ADH یا مواد شبه ADH تولید می‌کنند (مانند کارسینوم برونکوژنیک) دیده شود.
صرف نظر از علت و منبع تولید، ADH اضافی باعث کاهش سدیم خون و کاهش اسمولالیته می‌شود زیرا آب حفظ می‌شود و حجم خون افزایش می‌یابد.
آزمایش هورمون ضد ادراری (ADH) ممکن است برای کمک به تشخیص و تعیین علت کمبود یا وجود بیش از حد هورمون ضد ادراری استفاده شود. با این حال این آزمایش کاربرد زیادی ندارد. تشخیص این شرایط اغلب بر اساس سابقه بالینی و سایر آزمایشات آزمایشگاهی مانند اسمولالیته خون و ادرار و همچنین الکترولیت‌ها انجام می‌گیرد. آزمایش ADH ممکن است برای کمک به تشخیص دیابت بی‌مزه و تشخیص بین دو نوع اصلیِ آن یعنی دیابت بی‌مزه‌ی هیپوفیزی و دیابت بی‌مزه‌ی کلیوی باشد و یا انجام این آزمایش برای کمک به تشخیص سندرم هورمون ضد ادراری نامتناسب (SIADH) انجام شود.
آزمایش ADH ممکن است به تنهایی، همراه با سایر آزمایشات و یا به عنوان بخشی از تست محرومیت از آب یا بالعکس در صورت شک به کمبود یا افزایش هورمون، انجام شود. این آزمایش ممکن است هنگامی تجویز شود که سدیم خون بیمار بدون علت مشخصی پایین باشد و یا علائمی در ارتباط با SIADH داشته باشد. اگر سندرم ترشح نامتناسب به تدریج ایجاد شود، ممکن است هیچ علائمی در فرد وجود نداشته باشد اما اگر شرایط حاد باشد، علائم و نشانه‌ها معمولا مربوط به مسمومیت با آب است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ممکن است آزمایش هورمون ضد ادراری هنگامی انجام شود که فردی بیش از حد احساس تشنگی و تکرر ادرار داشته باشد و پزشک به دیابت بی‌مزه مشکوک باشد.
برای تأیید تشخیص دیابت بی‌مزه و تشخیص دو نوع آن، از تست تحریک ADH همراه با محرومیت از آب استفاده می‌شود. تحت نظارت پزشکی به شما دستور داده می‌شود که نوشیدن مایعات را برای مدت زمان مشخصی متوقف کنید. ابتدا یک آزمایش هورمون ضدادراری انجام می‌شود و سپس به بیمار یک دوز ADH خارجی داده می‌شود. اسمولالیته خون و ادرار در فواصل زمانی مشخص قبل و بعد از تجویز وازوپرسین اندازه‌گیری می‌شود تا پاسخ بیمار به محدودیت مایعات و دارو را کنترل کند. این روش باید تحت نظارت دقیق پزشکی انجام شود زیرا گاهی اوقات منجر به کم آبی شدید بدن می‌شود و می‌تواند خطری را برای برخی از افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد کند.
دیابت بی‌مزه هیپوفیزی به علت کمبود تولید ADH پدید می‌آید و عدم توانایی در تغلیظ ادرار وجود دارد که بعد از تجویز ADH اسمولالیته‌ی ادرار افزایش می‌یابد و محرومیت از آب به تنهایی موجب افزایش اسمولالیته‌ی ادرار نمی‌شود.
دیابت بی‌مزه کلیوی، ناتوانی کلیه در پاسخ دادن به ADH است که قبل یا بعد از تجویز ADH اسمولالیته ادرار تغییری نمی کند و سطح هورمون ضدادراری هم در خون بالا است.
برای کمک به تشخیص SIADH ممکن است از تست سرکوب ADH با دریافت آب استفاده شود. با استفاده از این روش، باید ناشتا باشید و سپس باید مقدار مشخصی آب بنوشید. میزان ادرار دفع شده و تغییرات در اسمولالیته‌ی ادرار و خون در یک فاصله زمانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمایش هورمون ضد ادراری روی خون نیز انجام می‌شود. این روش باید تحت نظارت پزشک انجام شود زیرا ممکن است در افراد مبتلا به بیماری کلیوی، خطرناک باشد و منجر به کاهش شدید سدیم خون شود.
با استفاده از این آزمایش، افراد مبتلا به SIADH به طور معمول، سدیم و اسمولالیته خون آن‌ها کاهش یافته است. این افراد به اندازه مورد انتظار ادرار دفع نمی‌کنند؛ اسمولالیته ادرار نسبت به اسمولالیته سرم زیاد است و غلظت ADH بیش از حد نرمال است و با دریافت آب به میزان مناسب کاهش نمی‌یابد.
به طور کلی توانایی تغلیظ ادرار با افزایش سن کاهش می‌یابد. تولید ADH به طور موقت هنگام ایستادن، در طول شب، و همراه با درد، استرس و ورزش، افزایش می‌یابد. با پرفشاری خون و هنگامی که شخصی دراز کشیده است تولید کاهش می‌یابد.
بسیاری از داروها می‌توانند بر سطح ADH تأثیر بگذارند. آن‌ها عبارتند از:
داروهایی که ترشح ADH را تحریک می‌کنند مانند: باربیتورات‌ها، دسیپرامین، مرفین، نیکوتین، آمی‌تریپتیلین و کاربامازپین.
داروهایی که عملکرد ADH را تقویت می‌کنند مانند: استامینوفن، متفورمین، تولبوتامید، آسپرین، تئوفیلین و داروهای ضد‌التهاب غیر استروئیدی.
داروهایی که ADH یا اثرات آن را کاهش می‌دهند مانند: اتانول، لیتیوم و فنی‌توئین.
دیابت ملیتوس که معمولاً به آن دیابت (یا دیابت شیرین) گفته می‌شود، به کاهش تولید انسولین یا مقاومت به انسولین مرتبط است و باعث افزایش قند خون می‌شود. دیابت بی‌مزه با انسولین یا گلوکز ارتباط ندارد. یونانیان باستان در نام‌گذاری بیماری‌ها تصور می‌کردند که هر دو شرایط مشابه هستند زیرا افراد مبتلا به این بیماری‌ها تشنگی و تکرر ادرار دارند. آن‌ها از این نظر متفاوت بودند، در یکی مزه‌ی ادرار شیرین بود (دیابت ملیتوس یا شیرین) در حالی که در دیگری، بی‌مزه بود. (دیابت اینسیپیدوس یا بی‌مزه)
بله، یک فرم مصنوعی ADH می‌تواند به عنوان جایگزین برای افراد مبتلا به دیابت بی‌مزه هیپوفیزی تجویز شود. به افراد مبتلا به دیابت بی‌مزه کلیوی توصیه می‌شود که مقدار کافی آب بنوشند تا جایگزین آنچه دفع شده‌است بشود و باید با پزشک در مورد تنظیمات احتمالی رژیم غذایی خود مشورت کنند.
