برای کمک به بررسی تولید انسولین توسط سلوهای بتا در پانکراس یا کمک به تعیین علت پایین بودن گلوکز خون (هیپوگلیسمی)
نمونه خون وریدی که از طریق ورید بازویی تهیه می‌شود. در صورت نیاز به یک نمونه ادرار ۲۴ساعته، تمامی نمونه‌های ادرار در یک بازه زمانی ۲۴ساعته جمع‌آوری می‌شود.
به طور معمول ۸ تا ۱۰ ساعت قبل از آزمایش خون ناشتا باشید. در بعضی موارد، ممکن است پزشک بخواهد تولید پپتید c را پس از یک آزمایش تحریکی که در آن مقدار استانداردی از یک وعده غذایی یا ماده تحریک کننده لوزالمعده به بیمار تجویز می‌شود، بررسی کند.
پپتید c، یک زنجیره کوتاه از اسیدهای آمینه، که به‌عنوان محصول جانبی از تشکیل انسولین توسط پانکراس در خون آزاد می‌شود. این آزمایش میزان پپتید c را در خون یا گاهی نمونه ادرار اندازه گیری می‌کند.
در لوزالمعده، درون سلولهای تخصصی به نام سلولهای بتا، پروانسولین، یک مولکول بیولوژیکی غیر فعال، تجزیه می‌شود تا یک مولکول پپتید c و یک مولکول انسولین تشکیل بدهد.
انسولین برای انتقال گلوکز به سلولهای بدن حیاتی است و به صورت روزانه مورد نیاز است. هنگامی که انسولین از سلولهای بتا در خون در پاسخ به افزایش سطح گلوکز آزاد می‌شود، مقادیر مساوی از پپتید c نیز آزاد می‌شود. از آنجا که پپتید c با همان سرعت انسولین تولید می‌شود، به عنوان نشانگر تولید انسولین مفید است.
به‌طور ویژه، آزمایش پپتید c می‌تواند برای کمک به بررسی تولید انسولین ساخته شده توسط بدن (اندوژن) و کمک به تمایز آن از انسولین مصرف شده به‌عنوان داروی دیابتی (اگزوژن) که پپتید c تولید نمی‌کند، مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایش ممکن است همراه با آزمایش انسولین یا آزمایش گلوکز انجام شود.
اگرچه تست آزمایشگاهی روتینی نیست، اما آزمایش پپتید c در شرایط خاص پزشکی می‌تواند بسیار مفید باشد. علاوه بر این، با افزایش شیوع دیابت نوع ۲ در بیماران جوان‌تر و داروهای جدید با هدف حفظ تولید انسولین، آزمایش پپتید c مهم‌تر خواهد شد.
موارد زیر برخی از کاربردهای آزمایش پپتید c است:
سطح پپتید c ممکن است در صورت افت حاد یا مکرر قند خون (هیپوگلیسمی) یا وجود انسولین زیادی درخواست شود. آزمایش‌های پپتید c به تشخیص انسولین بدن از منابع انسولین خارجی کمک می کند. علائم افت قند خون عبارتند از:
با این وجود، بسیاری از این علائم می توانند در شرایط دیگر نیز بروز کنند.
هنگامی که انسولینوما تشخیص داده شد، برای کنترل اثربخشی درمان و تشخیص عود تومور، ممکن است به طور دوره‌ای آزمایش پپتید c انجام شود.
زمانی که پزشک بخواهد بررسی کند که آیا فرد دیابتی هنوز به تزریق انسولین نیاز دارد یا می تواند نوع دیگری از دارو را مصرف کند، ممکن است سطح پپتید c درخواست شود. این امر معمولاً بخشی از مدیریت دیابت نوع ۱ است، اما ممکن است در دانستن اینکه بیماران دیابتی نوع ۲ به طور مطلق به انسولین نیاز دارند مفید باشد. اگر پزشک مشکوک باشد که دیابت بیمار نادرست طبقه بندی شده است، ممکن است آزمایش انجام شود.
به‌ندرت، زمانی که لوزالمعده را برداشته یا پیوند سلول جزایر پانکراس انجام داده اید، ممکن است در طول زمان سطح پپتید c پایش شود.
سطح بالای پپتید c نشان دهنده سطح بالایی از تولید انسولین اندوژنوس است. این ممکن است در پاسخ به گلوکز خون بالا ناشی از مصرف گلوکز یا مقاومت به انسولین باشد. سطح بالایی از پپتید c نیز در انسولینوما دیده می‌شود و ممکن است با پتاسیم خون پایین، سندرم کوشینگ و نارسایی کلیه دیده شود.
سطح پایین پپتید c با سطح پایین تولید انسولین در ارتباط است. این حالت زمانی که انسولین کافی توسط سلولهای بتا تولید نمی‌شود، به‌عنوان مثال در دیابت، یا هنگامی‌که با درمان با انسولین اگزوژنوس، تولید آن سرکوب می شود، اتفاق افتد.
عدم وجود پپتید c به معنی این است که کاملا به یک منبع خارجی انسولینی نیاز است.
هنگامی که برای پایش بیمار مبتلا به انسولینوما استفاده می‌شود، کاهش سطح پپتید c نشان دهنده پاسخ به درمان است. سطوح افزایش یافته ممکن است نشان دهنده بازگشت (عود) تومور باشد.
وقتی برای مدیریت دیابت استفاده می‌شود، مقدارسنجش شده باید با توجه به نوع دیابت و نوع درمانی که در حال حاضر انجام می‌شود در نظر گرفته شود. با توجه به همه‌ی این اطلاعات، پزشک معالج می تواند تشخیص دهد که آیا تغییر در درمان ضروری است یا خیر.
آزمایش پپتید c به‌طور گسترده‌تری در دسترس قرار گرفته است، اگرچه هنوز برخی از تغییرات روش وجود دارد. اگر قرار است یک سری آزمایشات پپتید c انجام شود، باید در همان آزمایشگاه با همان روش انجام شود.
اگرچه پپتید c و انسولین با سرعت یکسانی تولید می‌شوند، اما به راه‌های مختلفی از بدن دفع می‌شوند. انسولین به‌طورعمده توسط کبد پردازش شده و دفع می‌شود، در حالی که پپتید c توسط کلیه‌ها برداشته می‌شود.
از آنجا که نیمه عمر پپتید c بیشتر از انسولین است، سطح آن در خون بالاتر از انسولین است و آن را به اندازه گیری قابل اطمینان تری برای تولید انسولین تبدیل می کند.
خیر، برای انجام آزمایش پپتید c به تجهیزات و آموزش خاصی نیاز است.
احتمالا پمپ‌های انسولین برای افراد خاصی که دیابت دارند و به تزریق منظم انسولین نیاز دارند، تجویز شود. برخی از برنامه‌های بیمه ممکن است قبل از تأیید پوشش برای پمپ‌های انسولین، به نتایج c-peptide نیاز داشته باشند.
محققان شروع به درک بهتر نقش پپتید c در بدن کرده‌‌اند. برخی از مطالعات برای بررسی استفاده از پپتید c همراه با انسولین برای بیماران دیابتی انجام شده است. نتایج خوبی از جمله، کاهش عوارض دیابتی با بهبود عملکرد کلیه، جریان خون و عملکرد عصب را نشان می‌دهد. با این حال، مطالعات بیشتری لازم است.
