Logo

آزمایش غربالگری آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز

اسامی مترادف: غربالگری آنتی بادی گلبول‌های قرمز ، تست آنتی گلوبولین غیرمستقیم ، آزمایش کومبس غیر مستقیم ، آزمایش آنتی هیومن گلوبولین غیر مستقیم ، غربالگری آنتی بادی ، Antibody Screen ، Indirect Anti-human Globulin Test ، Indirect Coombs Test ، IAT ، Indirect Antiglobulin Test ، RBC Antibody Screen

چرا آزمایش انجام می شود؟

برای شناسایی آنتی بادی‌های ضد آنتی ژن‌های گلبول قرمز

چه زمانی باید آزمایش انجام شود؟

 هنگام آمادگی برای انتقال خون

در دوران بارداری و هنگام زایمان

نمونه مورد نیاز ؟

یک نمونه خون که از ورید بازو گرفته شده است.

آیا برای انجام این تست به آمادگی خاصی نیاز است؟

خیر.

شرح آزمایش

آزمایش غربالگری آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز در جستجوی آنتی بادی‌های ضد گلبول‌های قرمز در سیستم گردش خون است.

دلیل اصلی وجود آنتی بادی‌های ضد گلبول‌های قرمز در خون این است که فرد در معرض انتقال خون یا از طریق بارداری در معرض گلبول‌های قرمز غیر خودی (RBC‌های خارجی) قرار گرفته است. این آنتی بادی‌ها پتانسیل ایجاد آسیب در فردی که گلبول‌های قرمز غیر خودی به آن‌ها تزریق شده را دارند یا اگر یک زن باردار آنتی بادی‌هایی داشته باشد که سلول‌های قرمز نوزاد در حال رشد را هدف قرار می‌دهد، موجب آسیب به وی می‌شوند. 

گلبول‌های قرمز به طور معمول در سطح خود ساختاری به نام آنتی ژن دارند. افراد، مجموعه آنتی ژن‌های خاص خود را بر روی گلبول‌های قرمز خود دارند که با ارث بردن از والدین تعیین می‌شود. آنتی ژن‌های اصلی روی گلبول‌های قرمز انسانی، آنتی ژن های O ،A و B هستند و خون فرد با توجه به وجود یا عدم وجود آنتی ژن‌ها، در گروه خونی A ،B ،AB یا O گروه بندی می‌شوند.

یکی دیگر از آنتی ژن‌های مهم سطحی، فاکتور Rh است که آنتی ژن D نیز نامیده می‌شود. اگر در گلبول‌های قرمز فرد وجود داشته باشد، گروه خونی آن Rh + (مثبت) است. در صورت عدم وجود، خون از نوع Rh- (منفی) است. (برای اطلاعات بیشتر در مورد این آنتی ژن‌ها، به تست گروه بندی خون مراجعه کنید). 

علاوه بر این، انواع بسیاری دیگر از آنتی ژن‌های گلبول‌های قرمز وجود دارد که گروه‌های خونی کمتر شناخته شده را تشکیل می‌دهد، مانند گروه‌های خونی Kell ،Lewis و Kidd.

 چند دلیل وجود دارد که ممکن است کسی آنتی بادی علیه آنتی ژن‌های RBC تولید کند:

  • به دنبال تزریق خون: آنتی بادی‌هایی که علیه آنتی ژن‌های گلبول قرمز A و B کار می‌کنند به‌طور طبیعی وجود دارند. ما آن‌ها را بدون نیاز به قرار گرفتن در معرض آنتی ژن‌ها تولید می‌کنیم. قبل از دریافت (تزریق) خون، گروه ABO و نوع Rh فرد با خون اهدا کننده مطابقت داده می‌شود تا از بروز واکنش انتقال خون جدی جلوگیری کند. یعنی خون اهدا کننده باید با گیرنده سازگار باشد تا آنتی بادی‌ها با سلول‌های خونی دهنده واکنش نشان ندهند و آن‌ها را از بین نبرند.

اگر کسی خون دریافت کند، بدن فرد ممکن است سایر آنتی ژن‌های گلبول‌های قرمز مربوط به سایر گروه‌های خونی (مانند Kell یا Kidd) را تشخیص دهد. گیرنده ممکن است برای حمله به این آنتی ژن‌های خارجی آنتی بادی تولید کند. افرادی که به‌طور مکرر انتقال خون دارند، آنتی بادی‌های ضد گلبول‌های قرمز تولید می‌کنند زیرا با هر تزریق در معرض آنتی ژن‌های گلبول‌های قرمز خارجی قرار می‌گیرند.

  • در طول حاملگی، با ناسازگاری خونی بین مادر و نوزاد: کودک ممکن است آنتی ژن هایی را از پدر به ارث ببرد که روی RBC مادر نیست. مادر ممکن است هنگام جدا شدن جفت، در حین بارداری یا هنگام زایمان در معرض آنتی ژن‌های خارجی موجود در RBC‌های نوزاد قرار گیرد. مادر ممکن است شروع به تولید آنتی بادی علیه این آنتی ژن‌های RBC خارجی کند. این می‌تواند باعث بیماری همولیتیک نوزاد تازه متولد شده شود، این امر معمولاً روی نوزاد اول تأثیر نمی‌گذارد اما فرزندان بعدی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، هنگام عبور آنتی بادی‌های مادر از جفت، به RBC‌‌های نوزاد متصل شده و موجب همولیز آن‌ها می‌شود. آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC می‌تواند به  تعیین اینکه مادر آنتی بادی‌های RBC غیر از گروه خونی ABO تولید کرده است یا خیر کمک کند.

 اولین باری که فرد در معرض آنتی ژن RBC خارجی قرار می‌گیرد، با انتقال خون یا بارداری، ممکن است فرد شروع به تولید آنتی بادی کند اما سلول‌های وی معمولاً در اولین مواجهه، زمان برای تولید آنتی بادی کافی برای از بین بردن RBC‌های خارجی را ندارند. هنگامی که انتقال خون بعدی یا بارداری بعدی اتفاق می‌افتد، ممکن است پاسخ ایمنی به اندازه کافی قوی باشد و آنتی بادی‌های کافی تولید شده، به RBC‌های تزریق شده یا RBC‌های کودک متصل شده و آن‌ها را متلاشی کنند. (همولیز)

آنتی بادی‌های آنتی ژن‌های ABO که به طور طبیعی وجود دارند، نیازی به قرار گرفتن در معرض RBC خارجی ندارند. آنتی بادی‌های RBC با آزمایش شناسایی آنتی بادی قابل تشخیص هستند. 

چگونه نمونه برای آزمایش جمع آوری می‌شود؟ 

یک نمونه خون که از ورید بازو گرفته می‌شود.

آیا برای اطمینان از کیفیت نمونه به آمادگی برای آزمایش نیاز است؟

به هیچ گونه آمادگی برای آزمایش نیاز نیست.

سوالات متداول

 از آزمایش غربالگری آنتی بادی گلبول‌های قرمز برای غربالگری خون فرد برای آنتی بادی‌هایی که علیه آنتی ژن های گلبول‌های قرمز خون بجز آنتی‌ژن‌های A و B استفاده می‌شود. هر زمان که انتظار انتقال خون وجود دارد یا به‌عنوان بخشی از آزمایشات قبل از تولد زنان باردار، آزمایش تعیین گروه و غربالگری آنتی بادی انجام می‌شود. 

دلیل اصلی وجود آنتی بادی‌های RBC در خون فرد این است که فرد در معرض انتقال خون یا از طریق بارداری در معرض RBC‌های غیر خودی (RBC‌های خارجی) قرار گرفته است. 

در صورت تزریق گلبول‌های قرمز خون به شخصی که ممکن است آنتی بادی‌های ضد آن‌ها را داشته باشد یا اگر یک زن باردار آنتی بادی‌هایی داشته باشد که سلول‌های قرمز نوزاد در حال رشد را هدف قرار می‌دهد، این پادتن‌ها ممکن است آسیب رسان باشند.

اگر یک آنتی بادی شناسایی شود، باید آزمایش شناسایی آنتی بادی انجام شود تا مشخص شود که کدام آنتی بادی‌ها موجود هستند. در جریان انجام کراس مچ، اگر آنتی بادی‌های مهم از نظر بالینی حضور داشته باشند، غربالگری انواع آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز انجام می‌شود. 

در مورد انتقال خون، آنتی بادی‌های RBC باید در نظر گرفته شوند و لازم است خون اهدا کننده‌ فاقد آنتی ژن یا آنتی ژن‌هایی باشد که فرد بر علیه آن‌ها آنتی بادی تولید کرده است. اگر کسی نسبت به انتقال خون واکنش فوری یا تأخیری داشته باشد، پزشک آزمایش آنتی گلوبولین مستقیم (DAT) را برای کمک به بررسی علت واکنش درخواست می کند. (DAT آنتی بادی‌های RBC متصل به گلبول‌های قرمز را تشخیص می‌دهد.) آزمایش غربالگری آنتی‌بادی RBC برای بررسی اینکه آیا فرد مبتلا در صورت مثبت بودن DAT، آنتی بادی جدید تولید کرده است، انجام می‌شود.

 در دوران بارداری، از آزمایش غربالگری آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز برای غربالگری آنتی بادی‌ها در خون مادر استفاده می‌شود كه ممكن است از جفت عبور كرده و به سلول‌های قرمز نوزاد حمله كرده و باعث بیماری همولیتیك نوزاد (HDN) شود. جدی‌ترین علت آنتی بادی تولید شده در پاسخ به آنتی ژن RBC به نام "آنتی ژن D" در سیستم گروه خونی Rh است.

در صورت وجود آنتی ژن D بر روی RBC‌های فرد، Rh مثبت و در صورت عدم حضور آنتی ژن Rh ،D منفی در نظر گرفته می‌شود. یک مادر Rh منفی ممکن است وقتی در معرض سلول‌های خونی از جنین Rh مثبت قرار گیرد، آنتی بادی ایجاد کند. برای جلوگیری از این امر، یک مادر Rh منفی باید در اوایل بارداری، در هفته ۲۸ و بار دیگر در زمان زایمان، یک آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC انجام دهد. اگر در ۲۸ هفتگی، آنتی‌بادی Rh وجود نداشته باشد، برای جلوگیری از تولید آنتی بادی Rh توسط مادر، به او تزریق ایمون گلوبولین Rh (RhIg) برای پاک کردن RBC‌های Rh مثبت جنین که ممکن است در جریان خون او وجود داشته باشد، انجام می‌شود. 

هنگام تولد، وضعیت Rh کودک مشخص می‌شود. اگر کودک Rh منفی باشد، مادر نیازی به تزریق RhIg دیگر ندارد. اگر کودک Rh مثبت باشد و وضعیت آنتی بادی مادر برای آنتی D منفی باشد، RhIG اضافی به مادر داده می‌شود.

 این آزمایش همچنین ممکن است برای کمک به تشخیص کم خونی همولیتیک مربوط به خود ایمنی همراه با DAT استفاده شود. این شرایط ممکن است زمانی ایجاد شود که فرد آنتی بادی علیه آنتی ژن‌های RBC خود تولید کند. این اتفاق می‌تواند در برخی از اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس، بیماری‌هایی مانند لنفوم یا لوسمی لنفوسیتی مزمن و عفونت‌هایی مانند پنومونی مایکوپلاسما و مونونوکلئوز رخ دهد. همچنین ممکن است در برخی از افراد با استفاده از داروهای خاص مانند پنی سیلین رخ دهد.

  • آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC قبل از هر انتقال خون پیش بینی شده انجام می‌شود.
  • آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC در اوایل بارداری به عنوان بخشی از آزمایشات کامل بارداری هر زن انجام می‌شود. در زنان Rh منفی نیز این کار در هفته‌ی ۲۸، قبل از تزریق ایمون گلوبولین Rh  (RhIg) و پس از زایمان در صورتی که نوزاد Rh مثبت باشد انجام می‌شود. در زنان باردار با Rh منفی، آنتی بادی‌های شناخته شده، گاهی اوقات غربالگری آنتی بادی RBC به عنوان یک ابزار پایش برای پیگیری تقریبی میزان آنتی بادی موجود، درخواست داده می‌شود.

انتقال خون: اگرغربالگری آنتی بادی RBC مثبت باشد، یک یا چند آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز وجود دارد. برخی از این آنتی بادی‌ها بیشتر از بقیه مهم هستند. وقتی آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC برای غربالگری قبل از انتقال خون درخواست می‌شود، مثبت بودن آزمایش، نیاز به آزمایش شناسایی آنتی بادی برای شناسایی آنتی بادی‌های موجود وجود دارد.

پس از شناسایی آنتی بادی، باید خونی اهدا شود که حاوی آنتی ژن (های) مربوطه نباشد تا آنتی بادی بعد از انتقال خون با آنتی ژن‌های RBC اهدا کننده واکنش نشان ندهد و آن‌ها را از بین نبرد. 

بارداری: اگر یک مادر Rh منفی، آزمایش غربالگری آنتی بادی RBC منفی داشته باشد، برای جلوگیری از تولید آنتی بادی ظرف ۷۲ ساعت تزریق ایمون گلوبولین Rh انجام می‌شود. اگر آزمایش آنتی بادی مثبت باشد، باید آنتی بادی یا آنتی بادی‌های موجود شناسایی شود. اگر آنتی بادی ضد آنتی ژن D توسط مادر به طور فعال تشکیل شده باشد، تزریق RhIg مفید نیست. اگر وی دارای آنتی بادی متفاوتی باشد، با این وجود می توان تزریق RhIg را برای جلوگیری از تولید آنتی بادی علیه آنتی ژن D انجام داد.

اگر یک آنتی بادی ضد RBC در گردش خون وجود داشته باشد، هرگز از بین نخواهد رفت اما ممکن است به شکل غیرقابل شناسایی کاهش یابد. اگر فرد مجددا در معرض آنتی ژن  قرار گیرد، سریع تولید می‌شود و به گلبول‌های قرمز حمله می‌کند.  

هر انتقال خون که فرد انجام می‌دهد، فرد را در معرض ترکیبی از آنتی ژن‌های موجود در گلبول‌های قرمز اهدا کننده قرار می‌دهد.

هرگاه گلبول‌های قرمز تزریق شده دارای آنتی ژن‌های خارجی نسبت به RBCهای گیرنده باشند، امکان تولید آنتی بادی وجود دارد. اگر کسی در طی یک دوره زمانی انتقال خون زیادی داشته باشد، ممکن است آنتی بادی علیه آنتی ژن‌های مختلف تولید شود. این می‌تواند یافتن خون سازگار را به مقدار زیادی دشوار کند.

قبل از فراهم شدن تزریق این ماده، مادران Rh منفی اغلب نسبت به خون اولین نوزاد Rh مثبت خود حساس شده و شروع به تولید آنتی بادی‌های ضد Rh می‌کردند. به دلیل آنتی بادی‌های ضد Rh مادر که به گلبول‌های قرمز کودک حمله می‌کنند، هر نوزاد Rh مثبت بعدی می‌تواند درجاتی از بیماری Rh داشته باشد. سقط جنین و نوزادان مرده نسبتاً شایع بود و آن دسته از نوزادانی که به دنیا می‌آمدند اغلب برای زنده ماندن به انتقال خون فوری نیاز داشتند. تزریق ایمون گلوبولین تا حد زیادی از این عوارض جلوگیری کرده است، اگرچه درصد کمی از زنان هنوز آنتی بادی Rh تولید می‌کنند.

بله. بیماری همولیتیک نوزاد ممکن است زمانی ایجاد شود که ناسازگاری ABO بین مادر و نوزاد وجود داشته باشد، به خصوص با مادرانی که گروه خونی O هستند. با این وجود، آزمایش غربالگری آنتی بادی ضد گلبول‌های قرمز در این شرایط مفید نیست زیرا بدن ما به طور طبیعی آنتی بادی علیه آنتی ژن‌های A و B تولید می‌کند، آنتی ژن‌هایی که در گلبول‌های قرمز خون خود نداریم. مادری که گروه خونی A دارد به طور طبیعی دارای آنتی بادی‌هایی خواهد بود كه بر علیه آنتی ژن‌های B در سطح گلبول‌های قرمز خون قرار دارد و مادری كه نوع B است آنتی بادی‌های ضد A و غیره خواهد داشت. به‌طور کلی، این یک فرم خفیف است که به راحتی قابل درمان است.

خیر، در هنگام اهدای خون با خون فرد دیگری مواجه نمی‌شوید.

© 2020 پل ایده آل پارس. تمام حقوق نزد شرکت پل ایده‌ال پارس محفوظ است.

WWW.MEDPIP.COM