اوپیوئیدها دسته‌ای از داروها هستند که برای کاهش درد استفاده می‌شوند (مسکن‌های مخدر).
آزمایش اپیوئید برای تأیید وجود مواد افیونی در ادرار، خون، بزاق، مو یا عرق استفاده می‌شود. اوپیوئیدها شامل مواد افیونی هستند که از منابع طبیعی (به عنوان مثال هروئین و مرفین) و مواد مخدر نیمه مصنوعی و مصنوعی (به عنوان مثال، اکسی کودون، هیدروکودون و فنتانیل) گرفته شده است.
برخی آزمایش‌ها ممکن است فقط چند ماده افیونی را تشخیص دهند یا ممکن است شامل آزمایش تعداد زیادی مواد مخدر خاص باشند.
آزمایش‌های افیونی ممکن است به دلایل پزشکی، به عنوان مثال، برای تعیین انطباق با داروهای افیونیِ تجویز شده، تعیین پایبندی به برنامه توان‌بخشی وابستگی شیمیایی یا به دلایل قانونی، به‌عنوان مثال، به دستور دادگاه، درخواست شود.
اعتیاد به مواد افیونی در حال حاضر یک اپیدمی است و به عنوان مورد اورژانس بهداشت عمومی در ایالات متحده در نظر گرفته می‌شود.
طبق گزارشات مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد مواد افیونی از سال ۱۹۹۹ چهار برابر شده است. برای مبارزه با اعتیاد به مواد افیونی، دستورالعمل‌های CDC در سال ۲۰۱۶ در مورد تجویز مواد مخدر برای درد مزمن شامل آزمایش سالانه ادرار برای کنترل بیماران از نظر سوء مصرف یا تبدیل مواد افیونی است.
اکثر دستورالعمل‌های پزشکی توصیه می کنند: بیمارانی که بیش از ۹۰ روز مواد افیونی مصرف می‌کنند حداقل سالانه و قبل از شروع درمان، ادرار خود را آزمایش کنند. افرادی که از مواد افیونی استفاده می‌کنند ممکن است آن‌ها را بلعیده، استنشاق کنند، دود کنند یا تزریق کنند.
اثر یک ماده‌ی مخدر به نوع خاص اوپیوئید استفاده شده، مقدار استفاده شده، خلوص آن و روش استفاده بستگی دارد، مثلاً اینکه به صورت قرص مصرف شود یا تزریق گردد.
برای آزمایش مواد افیونی، پزشکان ممکن است نمونه ادرار را برای غربالگری به آزمایشگاه بفرستند یا ممکن است در مطب خود آزمایش کنند. آزمایش ممکن است به عنوان آزمایشات در بالین بیمار انجام شود، که در این صورت از نوارهای کوچکی استفاده می‌شود که در ادرار فرو رفته و با ظاهر شدن یک خط رنگی روی نوار تفسیر می‌شوند. اگر کسی در ۱ تا ۳ روز گذشته مواد افیونی مصرف کرده باشد، اکثر مواد افیونی در ادرار با این روش تشخیص داده می‌شود، اما این بازه زمانی به ماده مخدر خاص مصرف شده و به توانایی فرد در متابولیزه کردن دارو بستگی دارد.
تشخیص برخی از مواد افیونی ممکن است با آزمایشات معمول غربالگری دشوار باشد زیرا ممکن است این آزمایش برای تشخیص داروی خاص مورد نظر طراحی نشده باشد.
پزشکان ممکن است هنگام درخواست آزمایش، نوع مواد افیونی مورد نظر را مشخص کنند. غالباً، آزمایشگاه‌ها یک تست پانل از پیش تعیین شده را ارائه می دهند که شامل چندین نوع غربالگری برای مخدرهای تجویز شده معمول است. در جدول زیر چند نمونه از مواد مخدر یا متابولیت‌های مواد مخدر ذکر شده است که ممکن است آزمایش شوند.
|
مثال‌ها |
نوع ماده افیونی |
| کدئین، مرفین، هروئین و متابولیت هروئین (۶-مونواستیل مورفین) |
افیون از (منابع طبیعی) |
| هیدروکودون، هیدرومورفون، اکسی کودون، اکسی مورفون |
مخدرهای نیمه مصنوعی |
| آنالوگ‌های فنتانیل و فنتانیل، مپریدین، متادون، پروپوکسیفن، ترامادول، تاپنتادول |
مواد افیونی مصنوعی |
|
بوپرنورفین، نالوکسون، نالترکسون |
سایر داروها به عنوان مواد افیونی (آنتاگونیست و آگونیست / آنتاگونیست) شناخته می‌شوند |
تست‌های غربالگری مثبت تشخیص فرضی یا احتمالی را ارائه می‌دهند. این به این دلیل است که برخی از آزمایشات غربالگری امکان نتایج مثبت کاذب را دارند. بنابراین، آزمایش‌های غربالگری که مثبت هستند اغلب با آزمایش دوم باید تأیید شوند تا ماده دقیق موجود را مشخص کنند.
آزمایش‌های تأییدی معمولاً حساس‌تر از آزمایش‌های غربالگری هستند و سطوح پایین‌تری از مواد مخدر خاص را تشخیص می‌دهند. آزمایش تأییدی معمولاً با ابزاری به نام طیف‌سنج جرمی انجام می‌شود. انواع آزمایشات طیف‌سنجی جرمی که برای آزمایش تأییدی استفاده می‌شود شامل کروماتوگرافی گازی/ طیف‌سنجی جرمی (GC / MS) و کروماتوگرافی مایع - طیف سنجی جرمی پشت سرهم یا متوالی (LC-MS / MS) است.
هر دو تست‌های غربالگری و تست‌های تأییدی بر اساس یک نقطه برش (cut-off) تفسیر می‌شوند. اگر دارویی وجود نداشته باشد یا اگر دارو در غلظت زیر کاتاف وجود داشته باشد، آزمایش به عنوان "غیرقابل شناسایی" ، "غایب" یا "منفی" گزارش می‌شود.
اگر دارویی در غلظت برابر یا بالاتر از کاتاف حد قطع وجود داشته باشد، آزمایش به عنوان "شناسایی شده"، "موجود" یا "مثبت" گزارش می‌شود.
همچنین ممکن است آزمایش انجام شود تا مشخص شود آیا به نمونه ادرار چیزی اضافه شده است، مانند آب، سفید کننده یا سایر مواد شیمیایی (تقلبی) که ممکن است در تلاش برای تداخل در آزمایش اضافه شده باشد.
در صورت شک به تقلب، آزمایش ممکن است غیر معتبر یا تقلبی گزارش شود.
نمونه‌های ادرار نیز ممکن است به‌عنوان نمونه‌ی رقیق تشخیص داده شوند. اگر فردی قبل از آزمایش مقدار زیادی آب یا مایعات دیگر مصرف کند، ممکن است ادرار رقیق تولید شود. ادرار رقیق نیز ممکن است ناشی از برخی شرایط پزشکی باشد. اگر فردی مایعی مانند آب را به نمونه ادرار اضافه کند، این نیز ممکن است باعث رقیق شدن ادرار شود. همیشه نمی‌توان نحوه رقیق شدن ادرار را تعیین کرد. اگر ادرار آنقدر رقیق باشد که نتایج قابل اعتماد نباشد، ممکن است نتیجه آزمایش بی‌اعتبار یا تقلبی گزارش شود.
آزمایش اپیوئید برای تشخیص وجود یک یا چند ماده مخدر در ادرار، بزاق، خون یا مو انجام می‌شود.
آزمایش افیون ممکن است برای موارد زیر استفاده شود:
۱. پایش بر استفاده از داروهای ضددرد
آزمایش اپیوئید ادرار برای نظارت بر پایبندی بیماران به مواد افیونی تجویز شده برای درد مزمن استفاده می‌شود.
پزشک ممکن است به‌طور دوره‌ای یک پنل آزمایش کامل دارو را برای اطمینان از اینکه بیمار از مواد مخدر تجویز شده استفاده می‌کند (به‌منظور اینکه اطمینان یابد که بیمار از مواد مخدرغیر تجویز شده یا سایر مواد غیرقانونی استفاده نمی‌کند)، درخواست دهد.
غربالگری داروی ادرار توسط CDC و سایر سازمان‌های پزشکی به‌منظور تأیید پایبندی بیمار به مواد افیونی در ترکیب با سایر ابزارهای غربالگری، مانند شمارش قرص یا برنامه‌های پایش بر داروهای تجویزی درخواست می‌شود. هدف این است که خطرات مرتبط با تجویز مواد مخدر را به حداقل برسانید.
۲. غربالگری پزشکی
غربالگری پزشکی برای مواد افیونی، برای تعیین اینکه چه داروهایی یا ترکیبی از داروها ممکن است فرد مصرف کرده یا در معرض آن قرار گرفته باشد، به کار می‌رود تا بیمار بتواند تحت درمان پزشکی مناسب قرار گیرد. تأثیر کلی دارو بر روی فرد ممکن است به چگونگی واکنش بدن آن شخص به دارو، تعداد دفعات رویارویی فرد با دارو، مقدار داروی مصرف شده و همچنین مصرف آن در ترکیب با سایر داروها بستگی داشته باشد.
به دلایل پزشکی، طبیب معالج ممکن است آزمایش دارو را در موارد زیر درخواست کند:
برای بحث بیشتر در این مورد به تست آزمایش اضطراری و مصرف بیش از حد دارو مراجعه کنید.
۳. آزمایش حقوقی یا پزشکی قانونی
آزمایش دارو برای اهداف قانونی یا آزمایش پزشکی قانونی با آزمایش بالینی عمدتا در روش‌های جمع‌آوری نمونه متفاوت است.
جمع‌آوری نمونه برای آزمایش پزشکی قانونی، با مراقبت و حفاظت از نمونه به‌طور مداوم برای حفظ "زنجیره‌ای از مراقبت و حفاظت " قانونی، کاملاً کنترل می‌شود. پس از اینکه نمونه تهیه شد، با مهر و موم و دور از دستکاری بسته و محکم می‌شود.
فرم مراقبت و کنترل نمونه در تمام مراحل کار، آزمایش و ذخیره‌سازی همراه نمونه است. این یک رکورد مداوم برای نمونه ایجاد می‌کند و آن‌را به شخصی که مورد آزمایش است پیوند می‌دهد.
نمونه‌هایی از این نوع آزمایشات عبارتند از:
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نوع آزمایشات، به مقاله "آشنایی با دنیای آزمایش‌های پزشکی قانونی" مراجعه کنید.
۴. تست داروی استخدامی
آزمایش افیون ممکن است بخشی از نیاز شغلی باشد. این نیز به عنوان "آزمایش دارویی در محل کار" ، نوع خاصی از آزمایش پزشکی قانونی (به بالا مراجعه کنید) نیز نامیده می‌شود.
این کار ممکن است قبل از استخدام، به صورت رندوم، به دنبال یک حادثه یا اگر کارفرما سوء ظن معقولی در استفاده از داروهای غیرقانونی توسط کارمند داشته باشد، انجام گیرد.
آزمایش داروهای استخدامی متداول است. این مورد برای بسیاری از کارمندان دولتی و در بسیاری از صنایع یک عمل پذیرفته شده است.
همانند آزمایش‌های قانونی یا پزشکی قانونی، جمع‌آوری نمونه و مراحل آزمایش داروی استخدامی برای کنترل "مراقبت و حفاظت زنجیره‌ای" قانونی اغلب به شدت کنترل و مستند می‌شود.
نتایج آزمایش نیز قبل از گزارش توسط یک پزشک متخصص آموزش دیده و دارای مجوز بررسی می‌شود.
۱. نظارت بر استفاده از داروهای ضد درد
آزمایش مواد مخدر ممکن است توسط پزشک موقعی درخواست شود که فرد برای بیش از ۹۰ روز به دلیل درد از این داروها استفاده کرده و قصد این است که اطمینان حاصل شود که آیا وی از مواد افیونی تجویز شده استفاده کرده است و از مواد مخدر غیر تجویز شده یا غیرقانونی استفاده نکرده باشد.
۲. غربالگری پزشکی
آزمایش مواد مخدر همچنین ممکن است توسط پزشک برای فردی که به‌عنوان معتاد شناخته شده است و یا مشکوک به سوء مصرف مواد باشد یا اگر فرد دارای علائم و نشانه‌هایی باشد که مصرف یا ترک مواد افیونی را نشان می‌دهد، درخواست شود. این علائم ممکن است به روش‌های زیر بر روحیه، رفتار و وضعیت فیزیکی فرد تأثیر بگذارد:
علائم مرتبط با سوء مصرف و مصرف بیش از حد مواد افیونی ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد و به‌طور دقیق از روی دوز مصرفی قابل تشخیص نیست.
۳. آزمایش حقوقی، پزشکی قانونی یا استخدامی
آزمایش اپیوئید پزشکی قانونی زمانی انجام می‌شود که کارفرما یا شخص حقوقی نیاز به تعیین اینکه آیا شخصی مواد مخدر تجویز نشده را مصرف کرده است یا خیر.
آزمایش ممکن است قبل از شروع برخی از مشاغل جدید و بیمه نامه‌ها و به صورت رندوم برای رضایت محل کار، نظارت مربوط به دادگاه یا موارد مشابه انجام شود.
نتیجه‌ی مثبت یا غربالگری اولیه‌ی دارو به این معنی است که فرد مورد آزمایش ممکن است ماده‌ی مخدر مصرف کرده باشد. تست‌های غربالگری قطعی نیستند و تست‌های تائید کننده باید انجام شوند تا نتایج تست غربالگری تائید شوند.
آزمایش دارویی بر روی ادرار نمی‌تواند برای تعیین اینکه چه موقع یا چقدر دارو مصرف شده مورد استفاده قرار گیرد و همچنین نمی‌تواند ثابت کند که دارو چه تاثیری بر روی فرد استفاده کننده دارد. نتیجه‌ی منفی لزوما به معنی اینکه فرد داروی مخدر دریافت نکرده نمی‌باشد. ممکن است سطح دارو در مقادیر کمتر از کاتاف تست وجود داشته باشد، ممکن است متابولیزه شده و از بدن دفع شده باشد و یا اینکه روش آزمایش ممکن است داروی خاصی که در نمونه وجود دارد را نشان ندهد.
آزمایشات نمونه‌های مختلف بدن مصرف دارو را در جریان بازه‌های زمانی متنوعی آشکار می‌کند. به‌عنوان مثال:
اگر پزشک به شدت مشکوک باشد که شخصی یک مخدر خاص مصرف کرده است یا وی را از نظر سوء مصرف قبلی یا سوء استفاده از یک ماده مخدر خاص تحت نظر دارد، در این صورت پزشک ممکن است فقط یک آزمایش دارویی درخواست کند. دلیل دیگر درخواست یک آزمایشِ تنها، عدم ارائه داروی مشکوکِ مورد نظر در پنل دارویی آزمایش است.
یک ماده می‌تواند قانونی باشد اما ممکن است در شرایط خاصی ممنوع یا کنترل شود. در مورد مخدرهای تجویز شده، پتانسیل اعتیاد زیادی برای این داروها وجود دارد و همچنین خطر تبدیل داروها وجود دارد (وقتی فردی نسخه تجویز می‌کند، معامله می‌کند یا به شخصی دیگر می‌فروشد). پایش بر داروهای تجویزی برای بررسی تبعیت بیمار به درمان توسط بسیاری از متخصصان پزشکی توصیه می‌شود. آزمایش دارو برای افرادی که تحت درمان درد مزمن با مواد افیونی هستند باید بخشی از یک رابطه آزاد و صادقانه بین بیمار و پزشک باشد.
قبل از استفاده از مواد مخدر، حتماً با خطرات و مزایای احتمالی مواد مخدر آشنا شوید. از پزشک خود در مورد نقش داروهای افیونی در اهداف کلی درمان و برنامه مدیریت درد خود بپرسید.
نگرانی‌های خود را درباره مصرف مواد افیونی در میان بگذارید. اگر از خطرات آن نگران هستید، ابزارهای دیگری برای مدیریت درد در دسترس است. رهنمودهای CDC 2016 در مورد مواد افیونی در مدیریت و کنترل درد مزمن، درد مزمن را با درمان غیر دارویی مانند ورزش درمانی، درمان شناختی رفتاری و استفاده از درمان‌های غیر افیونی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی به عنوان داروهای خط اول توصیه می‌کند.
مواد افیونی به‌عنوان درمان خط اول برای کنترل درد مزمن توصیه نمی‌شود. مدیریت درد مزمن چالش برانگیز است، اما اگر افراد نقش فعالی در مراقبت‌های بهداشتی خود داشته باشند، وضعیت سلامتی آن‌ها بهبود می‌یابد.
بررسی دارویی ادرار ممکن است شامل آزمایش برای اطمینان از معتبر بودن نمونه از این جهت که نمونه ادرار دستکاری نشده یا تقلبی در آن صورت نگرفته، باشد.
این آزمایش ممکن است شامل بازرسی بصری ادرار، بررسی دمای ادرار بلافاصله پس از جمع‌آوری، اندازه‌گیری کراتینین ادرار، وزن مخصوص ادرار (غلظت ادرار) و pH ادرار باشد. همچنین ممکن است ادرار از نظر مواد اکسیدان، نیتریت، گلوتارآلدئید یا سایر موارد تقلبیِ احتمالی مورد آزمایش قرار گیرد. ممکن است اتاقی که در آن نمونه ادرار جمع‌آوری می‌شود برای جلوگیری از دستکاری نمونه، از جمله عدم وجود آب گرم یا اضافه شدن رنگ آبی در آب توالت، تغییراتی داده شده باشد.
در برخی از برنامه‌های آزمایش مواد مخدر در محل کار، هنگامی که سوء ظن زیادی به تقلب وجود دارد، ممکن است جمع‌آوری مجدد تحت نظارت مستقیم درخواست شود.
آدرس: تهران، خیابان استاد مطهری، بعد از خیابان مفتح، خیابان جهانتاب، خیابان نقدی، پلاك ۱۲، طبقه اول
کد پستی: ۱۵۷۶۶۳۵۷۱۴
صندوق پستی: ۱۵۸۷۵۹۴۸۳
تلفن: ۰۲۱۸۸۵۴۵۹۲۲
فکس: ۸۸۷۶۷۱۵۹ - ۸۸۷۶۵۵۶۱