آزمایش هپاتیت C

آزمایش‌های مختلف هپاتیت C کاربردهای مختلفی دارند:

• از آزمایش آنتی بادی HCV برای بررسی سابقه‌ی مربوط به مواجهه‌ی قبلی با ویروس و نیز عفونت جدید استفاده می‌شود. این آزمایش وجود آنتی بادی‌ها علیه ویروس در خون را که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت تولید می‌شود، تشخیص می‌دهد. این آزمایش نمی‌تواند تشخیص دهد که شما عفونت HCV فعال دارید یا عفونت قبلی وجود داشته است. برخی شواهد نشان می‌دهد که اگر آزمایش شما " مثبت ضعیف " باشد، ممکن است یک مثبت کاذب باشد. CDC توصیه می‌کند که همه آزمایش‌های آنتی بادی مثبت توسط آزمایش  HCV RNA پیگیری شود (به قسمت زیرین مراجعه کنید) تا مشخص شود که آیا عفونت فعال دارید یا خیر.

آزمایش آنتی بادی HCV ممکن است به عنوان بخشی از پنل هپاتیت ویروسی حاد انجام شود تا مشخص شود کدام یک از شایع‌ترین ویروس‌های هپاتیت، علائم بیماری شما را ایجاد کرده است.

• آزمایش کمی HCV RNA، (بار ویروسی HCV) میزان RNA ویروسی را در خون شما شناسایی و اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش ممکن است در موارد زیر مورد استفاده قرار گیرد:

۱. برای پیگیری آزمایش آنتی بادی HCV مثبت برای تأیید وجود ویروس و تشخیص عفونت فعال

۲. به‌عنوان یک آزمایش اولیه برای تشخیص زودرس عفونت HCV حاد، یا به عنوان پیگیری آزمایش آنتی بادی منفی در صورتی‌که شک قوی به مواجهه‌ی اخیر وجود داشته باشد، این بدان علت است که ممکن است آنتی بادی‌های HCV تا دو ماه پس از مواجهه ایجاد نشوند.

۳. برای کمک به تعیین پاسخ شما به درمان با مقایسه میزان ویروس از قبل، حین و بعد از درمان

• HCV RNA، آزمایش کیفی که برای تشخیص بین عفونت فعلی یا گذشته استفاده می‌شود. در صورت مشاهده RNA ویروسی HCV به عنوان "مثبت" یا "شناسایی شده" گزارش می‌شود. در غیر این صورت، گزارش "منفی" یا "شناسایی نشده" خواهد بود. این تست غالبا استفاده نمی‌شود.

• ژنوتیپ ویروس هپاتیت C برای تعیین نوع یا ژنوتیپ HCV مورد استفاده قرار می‌گیرد که می‌تواند در درمان راهنمایی کننده باشد. ۶ نوع اصلی HCV وجود دارد و بیش از ۵۰ زیرگونه شناسایی شده است. رایج ترین ژنوتیپ از نوع ۱، حدود ۷۵٪ موارد را در ایالات متحده تشکیل می‌دهد. داروهایی که برای درمان شما انتخاب می‌شوند، تا حدی به ژنوتیپ HCV که باعث عفونت شما شده است، بستگی دارد.

 CDC، انجمن بیماری‌های عفونی آمریکا (IDSA)، انجمن آمریکایی مطالعه بیماری‌های کبدی (AASLD) و کارگروه خدمات پیشگیری آمریکا (USPSTF) غربالگری با آزمایش آنتی بادی HCV را حداقل یک بار در طول زندگی افراد از ۱۸ سالگی به بالا (تا ۷۹ سالگی، به توصیه USPSTF) تجویز می‌کنند. CDC همچنین غربالگری HCV را برای زنان در هر حاملگی یا هر کسی که آن را درخواست کند توصیه می‌کند.

انجام یک‌بارغربالگری بدون توجه به سن توصیه می‌شود اگر شما:

• تاکنون داروهای غیرقانونی تزریق کرده‌اید.
• قبل از ژوئیه ۱۹۹۲ خون یا عضو دریافت کرده‌اید.
• افرادی که کنسانتره‌های فاکتورهای انعقادی تولید شده قبل از ۱۹۸۷ را دریافت کرده‌اند.
• بیمار دیالیزی هستید.
• فرزندانی که از زنان HCV مثبت به دنیا آمده‌اند.
• افرادی که در معرض تماس با خون فردی مبتلا به هپاتیت C قرار گرفته‌اند.
• افرادی که از کارکنان بخش مراقبت بهداشتی، اورژانس یا ایمنی عمومی هستند که در معرض آلودگی با سوزن، اجسام تیز یا مواجهه‌ی مخاطی با خون افراد HCV مثبت هستند.
• شواهدی از بیماری مزمن کبد داشته باشید.
• HIV داشته باشید - حدود ۲۱٪ از مبتلایان به HIV نیز به HCV (عفونت همزمان) مبتلا هستند.

 * از سال ۱۹۹۲ منابع تأمین خون در ایالات متحده پایش می‌شود و هر واحد خون که از نظر HCV مثبت باشد، برای استفاده در شخص دیگر استفاده نخواهد شد. خطر فعلی عفونت HCV از طریق انتقال خون حدود یک در دو میلیون مورد است.

غربالگری در فواصل منظم در صورت خطر عفونت HCV، مانند استفاده از داروی تزریقی و سوزن یا سرنگ مشترک، توصیه می‌شود. آزمایش آنتی بادی HCV ممکن است زمانی انجام شود که نتایج غیرطبیعی در غربالگری کبد یا علائم و نشانه‌های مرتبط با هپاتیت و یا آسیب کبدی داشته باشید. در این موارد ممکن است به‌عنوان بخشی از پنل هپاتیت حاد انجام شود. اکثر افرادی که به تازگی آلوده شده‌اند هیچ علائم و نشانه‌ای ندارند یا علائم آنقدر خفیف است که به‌ندرت به مراکز بهداشتی برای انجام آزمایش HCV مراجعه می‌کنند.

با این حال حدود ۲۰٪-۱۰٪ از افراد ممکن است علائم و نشانه‌هایی را نشان دهند مانند:

• خستگی
• تب
• درد شکم
• از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع به رنگ روشن
• زردی چشم و پوست (یرقان)

آزمایش HCV RNA (بار ویروسی) هنگامی درخواست داده می‌شود که:

• شما یک نتیجه مثبت برای آزمایش HCV آنتی بادی دارید و لازم است که عفونت فعال تأیید شود. در صورت مثبت بودن آزمایش آنتی بادی HCV، برخی از آزمایشگاه‌ها به طور خودکار این آزمایش را انجام می‌دهند.
• بدون توجه به نتایج آنتی بادی HCV، تردید قوی نسبت به ابتلا به عفونت HCV وجود دارد یا اینکه به تازگی در معرض ویروس قرار گرفته‌اید (مثلاً در دو ماه گذشته).
• شما برای هپاتیت مزمن C تحت درمان هستید، در ابتدای درمان و به‌صورت دوره‌ای برای نظارت بر پاسخ به درمان، و حدود ۱۲هفته پس از اتمام درمان برای اطمینان از اینکه عفونت هپاتیت C معالجه شده است.

آزمایش ژنوتیپ HCV زمانی انجام می‌شود که شما مبتلا به عفونت مزمن HCV شده باشید و درمان را آغاز می‌کنید.

غربالگری و تشخیص

آزمایش آنتی بادی HCV معمولاً "مثبت" یا "منفی" گزارش می‌شود.

نتایج آزمایش بار ویروسی HCV به‌عنوان تعداد نسخه ویروسی موجود گزارش می‌شود. اگر ویروسی وجود نداشته باشد یا مقدار ویروس برای تشخیص خیلی کم باشد، نتیجه اغلب "منفی" یا "شناسایی نشده" گزارش می‌شود.

تفسیر آزمایشات غربالگری HCV و تست‌های پیگیری در جدول زیر نشان داده شده است.

• به‌طور کلی اگر آزمایش آنتی بادی HCV شما مثبت باشد، پس احتمالاً در زمانی به هپاتیت C آلوده شده‌اید.
• اگر آزمایشگاه نتایج را به‌عنوان مثبت ضعیف گزارش کند، بیشتر این نتایج مثبت کاذب هستند و برخی از آزمایشگاه‌ها قبل از اینکه آن‌را مثبت اعلام کنند، نمونه شما را با آزمایش دیگری تکرار می‌کنند.
• اگر آزمایش HCV RNA شما مثبت باشد، در این صورت در حال حاضر عفونت ویروسی دارید.
• اگر RNA ویروسی HCV شناسایی نشود، در این صورت یا عفونت فعال ندارید یا ویروس به تعداد بسیار کمی وجود دارد.

راهنمایی و نظارت بر درمان

نتیجه آزمایش ژنوتیپ HCV شما مشخص می‌کند که به کدام سویه HCV مبتلا هستید و به شما در انتخاب و طول دوره درمان کمک می‌کند. درمان ممکن است بسته به عوامل مختلفی از جمله ژنوتیپ HCV و سلامت کبد شما متفاوت باشد.

یک بار ویروسی HCV (آزمایش کمی HCV RNA) می‌تواند موثر بودن یا نبودن درمان را نشان دهد.

• بار ویروسی زیاد یا بالا رونده ممکن است به این معنی باشد که درمان موثر نیست.
• یک بار ویروسی کم، کاهش یافته یا غیرقابل شناسایی احتمالاً به معنای موثر بودن درمان است.

درمان موفقیت آمیز معمولاً منجر به بار ویروسی غیرقابل شناسایی پس از پایان درمان می‌شود. طبق دستورالعمل‌های AASLD و IDSA، یک بار ویروسی غیر قابل تشخیص در خون شما ۱۲ هفته پس از پایان درمان به این معنی است که عفونت HCV شما به درمان پاسخ داده است.

هپاتیت C اغلب منجر به هپاتیت مزمن می‌شود که می‌تواند به سیروز و سرطان کبد (کارسینوم هپاتوسلولار) پیشرفت کند. تشخیص به‌موقع ویروس می‌تواند به پزشک شما هشدار دهد که عملکرد کبد خود را با دقت بیشتری از حد معمول دنبال کرده و در صورت وجود عفونت مزمن، برای شما معالجه را در دستور کار قرار دهد.

پزشکان ممکن است یک پنل کبدی نیز درخواست دهند که یک گروه از آزمایش‌ها است که به ارزیابی سلامت کبد شما کمک می‌کند. برای تشخیص آسیب کبد ممکن است از آزمایش‌های کبدی مانند ALT و AST استفاده شود. احتمالا برای شما بررسی می‌شود که آیا از هپاتیت A و هپاتیت B در امان هستید یا خیر و اگر ایمن نیستید  واکسیناسیون به شما پیشنهاد می‌شود، زیرا عفونت با این ویروس‌های دیگر می‌تواند به کبد شما آسیب برساند. از تست‌های دیگری مانند آلبومین، زمان پروترومبین و بیلی روبین نیز می‌توان استفاده کرد. آن‌ها معمولاً طبیعی هستند مگر اینکه به سیروز کبدی مبتلا شده باشید. گاهی اوقات ممکن است برای تعیین شدت آسیب کبدی، نمونه‌برداری از کبد انجام شود. اگر قرار است تحت معالجه قرار بگیرید، از نظر قرار گرفتن در معرض ویروس یا از نظر عفونت با ویروس هپاتیت B بررسی می‌شوید، زیرا درمان HCV می‌تواند باعث شدت گرفتن هپاتیت B شود.

خیر، در حال حاضر واکسنی در دسترس نیست. اگرچه تحقیقات برای تولید واکسن ادامه دارد اما بیشتر تلاش‌ها برای تولید واکسن تاکنون در محافظت از افراد، بی نتیجه بوده است.

بله. عفونت قبلی با HCV شما را در برابر عفونت دیگری محافظت نمی‌کند، همچنین شما را در برابر HCV مصون نمی‌کند. اکثر افراد پاسخ ایمنی موثری نسبت به ویروس ندارند. تغییراتی که ویروس هنگام تکثیر در زمان عفونت متحمل می‌شود، مبارزه با عفونت‌های اولیه یا بعدی را برای بدن دشوار می‌کند.

چندین دارو وجود دارد که می‌تواند برای درمان عفونت HCV استفاده شود. معمولاً ترکیبی از داروها استفاده می‌شود و داروهای جدید در دست تولید است. قبل از سال ۲۰۰۰، HCV مزمن فقط در ۱۰٪ موارد قابل درمان بود. اکنون درمان‌های HCV می‌تواند بیش از ۹۰٪ افراد مبتلا به هپاتیت C را قبل از بروز عوارض دیررس درمان کند، اما حتی کسانی که بیماری کبدی پیشرفته دارند اغلب به درمان پاسخ می‌دهند. این حالت فرصت را برای مداخله زودهنگام و جلوگیری از مرگ ناشی از HCV افزایش می‌دهد.

• طبق اظهارات CDC، دستورالعمل‌های درمانی اخیر نظارت بر افراد مبتلا به HCV حاد را توصیه می‌کند اما فقط در صورتی که عفونت بیش از ۶ ماه ادامه داشته باشد، درمان باید در نظر گرفته شود.
• HCV مزمن معمولاً با ترکیبی از داروها درمان می‌شود.

یک کیت آزمایش مورد تایید FDA برای جمع آوری نمونه‌ وجود دارد. اگر به این کیت دسترسی دارید می‌توانید از آن استفاده کرده و کیت را برای بررسی نتایج به آزمایشگاه ارسال کنید. در واقع نمی‌توانید خودتان آزمایش را در خانه انجام دهید.

محتمل است. آزمایش‌های سریع آنتی بادی HCV در دسترس است که می‌تواند در محل مراقبت (POC)، در محیط‌هایی مانند مطب پزشک، کلینیک‌های بهداشت و اتاق‌های اورژانس انجام شود. آنها در حدود ۲۰ دقیقه نتیجه را گزارش می‌دهند. با این حال یک نتیجه مثبت نیاز به تأیید بیماری فعال با آزمایش HCV RNA دارد که در آزمایشگاه انجام می‌شود.

اگر RNA قابل تشخیص HCV در خون داشته باشید، احتمال انتقال بیماری به افراد دیگر را دارید. هپاتیت C با قرار گرفتن در معرض خون آلوده منتشر می‌شود. رایج‌ترین مکانیسم، به اشتراک گذاشتن سوزن یا سایر کارهایی است که در مصرف مواد مخدر مانند کوکائین یا هروئین استفاده می‌شود. سایر راه‌های انتقال شامل استفاده از تجهیزات آلوده برای سوراخ کردن بدن و خال کوبی، در معرض بودن و ارتباط با سوزن‌های استفاده شده یا سایر اشیا تیز و غیره و همچنین از طریق فعالیت‌های جنسی که منجر به پارگی بافت می‌شود یا از مادر به کودک در هنگام زایمان، منتقل می‌شود.