آزمایش گروه بندی خون

برای تعیین گروه خونی فرد و اینکه آیا دارای کدام یک از انواع گروه‌های خونی A ، B ، AB یا O است و اینکه آیا او Rh مثبت است یا Rh منفی، از این تست استفاده می‌شود.

از گروه بندی خون می‌توان برای موارد زیر استفاده کرد:

• اطمینان از سازگاری بین گروه خونی شخصی که نیاز به انتقال خون یا اجزای خون دارد و نوع ABO و Rh واحد خونی که می‌خواهد تزریق می‌شود. تعین گروه خونی همراه با آزمایش‌های دیگر مانند غربالگری آنتی بادی RBC و آزمایش کراس مچ  برای تعیین اینکه فرد چه نوع گروه خون یا اجزای خون به‌صورت ایمن می‌تواند دریافت کند. اگر یک واحد خون حاوی آنتی ژن ABO به فرد گیرنده‌ای که دارای آنتی بادی است منتقل شود، یک واکنش انتقال خون بالقوه کشنده رخ می‌دهد. به عنوان مثال، افرادی که گروه خونی O دارند، آنتی بادی ضد A و B در خون دارند. اگر یک واحد خون از گروه A ، B یا AB به این فرد منتقل شود، آنتی بادی‌های موجود در خون گیرنده با گلبول‌های قرمز خون واکنش نشان داده و آن‌ها را از بین می‌برد و عوارض بالقوه جدی ایجاد می‌کند.

به طور مشابه، اگر به یک فرد Rh منفی خون Rh مثبت تزریق شود، احتمال دارد که آنتی بادی علیه خون Rh مثبت تولید شود. اگرچه این وضعیت برای گیرنده در طول انتقال خون فعلی مشکلی ایجاد نمی‌کند، انتقال خون در آینده با خون Rh مثبت می تواند منجر به یک واکنش جدی در انتقال خون شود.

• تعیین سازگاری بین زن باردار و نوزاد در حال رشد (جنین).  تعیین نوع Rh  به ویژه در دوران بارداری بسیار مهم است زیرا مادر و جنین او ممکن است ناسازگار باشند. اگر مادر Rh منفی باشد اما پدر Rh مثبت باشد، ممکن است جنین دارای آنتی ژن Rh مثبت باشد. در نتیجه، بدن مادر می‌تواند آنتی بادی علیه آنتی ژن Rh ایجاد کند. آنتی بادی‌ها ممکن است از جفت عبور کرده و باعث تخریب گلبول‌های قرمز کودک شوند، در نتیجه بیماری به عنوان بیماری همولیتیک جنین و نوزاد شناخته می‌شود. برای جلوگیری از ایجاد آنتی بادی‌های ضد Rh، یک مادر Rh منفی با تزریق ایمون گلوبولین بدن در طی بارداری تحت درمان قرار می‌گیرد و اگر کودک Rh مثبت باشد، پس از زایمان مجدداً تحت درمان قرار می‌گیرد. ایمون گلوبولین  Rh در طول حاملگی و زایمان به آنتی ژن Rh جنین متصل شده و آن‌را می‌پوشاند (ماسک می‌کند) و از ایجاد آنتی بادی مادر در برابر آنتی ژن Rh جلوگیری می‌کند.
• برای تعیین گروه خونی اهداکنندگان خون در یک مرکز انتقال خون، واحدهاي خونی كه از اهداكنندگان جمع آوری مي‌شوند، گروه بندی شده و سپس به طور مناسب برچسب گذاری می‌شوند تا بتوان از آن‌ها براي افرادی كه به گروه خونی خاص و نوع Rh نياز دارند، استفاده شود.
• به عنوان بخشی از روش انجام پیوند، گروه خونی اهدا کنندگان و گیرندگان اعضای بدن، بافت یا مغز استخوان را تعیین می‌کنند. همراه با آزمایش HLA، از گروه خون ABO برای شناسایی و مطابقت اهداکنندگان پیوند اعضا و بافت با گیرنده‌هایی استفاده می‌شود که ژن٬ها و آنتی ژن‌های HLA مشابه یا قابل قبولی دارند.

گروه بندی ABO و  Rh روی تمام خون های اهدایی انجام می‌شود. وقتی افراد به انتقال خون نیاز دارند نیز انجام می‌شوند. شرایط یا شرایطی که ممکن است موجب تزریق شود شامل موارد زیر است:

• کم خونی شدید و شرایط ایجاد کننده کم خونی مانند بیماری سلول داسی شکل و تالاسمی
• خونریزی در حین یا بعد از جراحی
• آسیب یا ضربه
• از دست دادن بیش از حد خون
• سرطان و اثرات شیمی درمانی
• اختلالات خونریزی مانند هموفیلی

برای زنی که حامله می‌شود جهت تعیین منفی بودن یا مثبت بودن Rh آزمایش انجام می‌شود. تمام نوزادان تازه متولد شده از مادران Rh منفی، برای تعیین اینکه آیا مادر نیاز به دریافت ایمون گلوبولین دارد، بلافاصله بعد از تولد گروه خونی آن‌ها تعیین می‌شود.

هنگامی که فردی کاندید پیوند عضو، بافت یا مغز استخوان می‌شود یا شخصی که می‌خواهد اهدا کننده شود، باید آزمایش گروه خون را انجام داد. این یکی از اولین آزمایشاتی است که برای تعیین سازگاری اهدا کننده و گیرنده بالقوه استفاده می‌شود.

گاهی اوقات ممکن است گروه خون به عنوان بخشی از فرایند تعیین اینکه آیا کسی می‌تواند از بستگان اهدا خون باشد انجام شود. 

نتایج گروه خون مشخص می کند که فرد از نوع A ،B ، AB یا O است و آیا دارای Rh منفی یا مثبت است. نتایج به پزشکان می‌گوید که چه  گروه خونی یا اجزای خون برای دریافت فرد بی خطر است.

جدول زیر نشان می دهد که بیماران با توجه به گروه خون خود، چه نوع خون را می توانند با خیال راحت دریافت کنند.

* این فقط برای تزریق RBC اعمال می‌شود. 

هنگام انتقال محصولات پلاسما و پلاکت‌ها، گزینه‌های سازگار متفاوت است. 

نتایج آزمایش گروه خون نشان می‌دهد که زن باردار Rh مثبت است یا منفی. این اطلاعات نشان می‌دهد که آیا وی ممکن است کاندید دریافت ایمن گلوبولین باشد که از ایجاد آنتی بادی علیه سلول‌های خونی جنین جلوگیری می‌کند.

تعیین نوع گروه خون اهدایی، مهم است زیرا این اطلاعات به پزشکان اجازه می‌دهد تا تشخیص دهند که چه بیمارانی سازگار هستند و می‌توانند خون را به‌صورت ایمن دریافت کنند.

به طور مشابه، هنگامی که عضو، بافت یا مغز استخوان دهنده با گیرنده مورد نظر سازگار باشد، احتمال رد شدن بلافاصله پس از پیوند کمتر است.

جدول زیر توزیع تقریبی گروه‌های خونی و انواع آن‌ها در جمعیت ایالات متحده را خلاصه می‌کند:

اگرچه ناسازگاری Rh عواقب شدیدتری دارد، اما یکی از مهم‌ترین دلایل بیماری همولیتیک جنین و نوزاد در واقع ناسازگاری بین گروه‌های خونی مادر و نوزاد است نه عامل Rh. با این حال، از گروه بندی ABO نمی‌توان برای پیش بینی وجود بیماری همولیتیک جنین و نوزاد استفاده کرد زیرا آنتی‌بادی‌های گروه‌های خونی ABO به طور طبیعی وجود دارند.

علاوه بر A و B، آنتی ژن‌های بسیار دیگری وجود دارند. داشتن گروه خونی نادر به ویژه در صورت نیاز به تزریق مکرر، مانند آنچه در بیماران کم خونی سلول داسی شکل و تالاسمی انجام می‌گیرد، مشکل ساز است. اگر انتقال خون با گروه خونی بیماران مطابقت نداشته باشد، ممکن است دچار واکنش‌های انتقال خون شوند. اگر اهدا کنندگان و دریافت کنندگان از یک گروه نژادی یا قومی باشند، احتمال چنین واکنش‌هایی کمتر است. برای پیش بینی وجود آنتی ژن‌های غیرمعمولی یا ناشایع  ممکن است از تکنیک‌های آزمایش مولکولی استفاده شود.

در صورت نیاز به انتقال خون، پزشکان در مراکز درمانی گروه خون شما را قبل از اینکه به شما خون تزریق کنند، تعیین می‌کنند. تنها زمانی که آزمایش گروه خونی انجام نمی‌شود در شرایط اضطراری است که زمان کافی برای تعیین گروه خون شما وجود ندارد. در این حالت، گروه خونی O دریافت خواهید کرد، زیرا این گروه خونی فاقد آنتی ژن A یا B است که می‌تواند به طور بالقوه موجب واکنش انتقال خون همولیتیک شود. استفاده از خون Rh منفی بستگی به وضعیت و تأمین خون O منفی در منطقه دارد.

اهدا کنندگان عمومی خون گروه O با Rh  منفی هستند. این بدان معنی است که آنها هیچ آنتی ژن A یا B یا فاکتور Rh در سلول‍‌های قرمز خون خود ندارند که آنتی بادی‌های گیرنده می‌تواند به آن‌ها واکنش نشان دهد. دریافت کنندگان گلبول‌های قرمز خون آن‌ها به دلیل ناسازگاری ABO یا Rh، خطر کمی برای واکنش انتقال خون را دارند.

گیرندگان عمومی دارای گروه خونی AB با Rh مثبت هستند. آنها آنتی ژن‌های A ، B و Rh را به عنوان "خودی" تشخیص می‌دهند و می‌توانند گلبول‌های قرمز از هر نوع ABO یا Rh را دریافت کنند و خطر بروز واکنش انتقال خون همولیتیک را به دلیل ناسازگاری ABO یا Rh ندارند.

بله، آنتی ژن‌های متعدد دیگری می‌توانند در سطح گلبول‌های قرمز خون وجود داشته باشند. این آنتی ژن‌های دیگر گلبول‌های قرمز، به عنوان مثال شامل آنتی ژن‌های کِل (kell)، کید (kidd)، دافی (duffy) و سایر آنتی ژن‌های Rh هستند. بدن آنتی بادی برای این آنتی ژن‌ها تولید نمی‌کند مگر اینکه از طریق انتقال خون یا در دوران بارداری در معرض این آنتی ژن‌ها قرار گیرد. این آنتی بادی‌ها در حین آزمایش روتین تعیین گروه خون  تشخیص داده نمی‌شوند اما ممکن است با غربالگری آنتی بادی گلبول‌های قرمز پیدا شوند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این آنتی ژن‌ها و آنتی بادی‌ها، به تست شناسایی آنتی بادی گلبول‌های قرمز مراجعه کنید.